100 میلیون دلار ضرر روزانه!/ پارس جنوبی را دریابید

سرویس اقتصادی «فردا»: قطعا کمتر ایرانی است که نام پارس جنوبی را نشنیده باشد و نداند که این میدان مشترک با قطر در شرایط فعلی یکی از بزرگترین میادین گازی جهان است. سال گذشته ایران حدود 85 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی و بیش از 117 میلیون بشکه میعانات گازی از پارس جنوبی استخراج کرده است که در مجموع از محل استخراج گاز و میعانات گازی معادل 40 میلیارد دلار درآمد نصب اقتصاد ملی شده است. برآوردهای اقتصادی وزارت نفت نشان می دهد که با بهره برداری تمامی فازهای پارس جنوبی و تکمیل طرح توسعه این میدان مشترک گازی، درآمد ناخالص داخلی کشور به بیش از 110 میلیارد دلار در سال افزایش می‌یابد همچنین همزمان با توسعه فازهای این میدان مشترک به طور مستقیم و غیر مستقیم برای بیش از 250 تا 300 هزار ایرانی از صنایع و کارخانجات آذرآب و ماشین سازی در اراک و تبریز گرفته تا عسلویه شغل ایجاد شده است. حجم گسترده پروژه‌های چند میلیارد دلاری، پارس جنوبی را در ردیف بزرگترین پروژه اقتصادی تاریخ 103 ساله صنعت نفت، بزرگترین بنگاه و کارگاه سازندگی ایران و حتی جهان قرار داده است. بر این اساس مسئولان دولت و وزارت نفت پیش بینی می کنند با به ثمر رسیدن طرح های این کارگاه عظیم سازندگی امکان تولید روزانه بیش از 750 میلیون متر مکعب گاز ترش و یک میلیون و 200 هزار بشکه میعانات گازی از پارس جنوبی فراهم شود. پارس جنوبی که در 15 سال گذشته یعنی از زمان به زمین خوردن اولین کلنگ توسعه، شاهد رفت و آمدهای بسیاری بوده، چند سالی است که با اوج‌گیری تحریم‌ها در سیبل فشارهای بین‌المللی قرار گرفته و دیگر خبری از خارجی‌ها نیست و آنها جای خود را به کارشناسان و متخصصان ایرانی داده‌اند. بهره برداری از فازهای رو به اتمام پارس جنوبی با تاخیر بسیاری همراه بوده این در حال است که به گفته معاون وزیر نفت هر روز تاخیر در بهره برداری، ضرری 100 میلیون دلاری برای کشورمان خواهد داشت. اما چه نکته ای سبب تاخیر در راه اندازی فازهای در حال توسعه پارس جنوبی و ضرر میلیاردی آن برای کشور شده است؟ احمد قلعه بانی، معاون وزیر نفت در خصوص دلایل تاخیر در راه اندازی فازهای پارس جنوبی با بیان اینکه نمی‌توان به صورت انتزاعی گفت پارس جنوبی از برنامه عقب است، می گوید: اما به تفکیک اگر بحث کنیم می‌توان گفت برخی از فازها به دلیل مسایل فنی وتجهیزاتی، برخی مدیریتی و برخی تامین منابع مالی با تاخیر روبه رو شده‌اند. مدیرعامل شرکت ملی نفت درمجموع پیشرفت کلی فازهای پارس جنوبی را سالی 17 تا 20 درصد دانسته و می افزاید: تاخیر درتوسعه برخی از فازها شاید به دلیل شروع توسعه هم زمان چندین فاز و پیش بینی های محقق نشده در تامین مالی آنها باشد. همچنین اگر بر تعداد کمتری از فازهای در حال توسعه پارس جنوبی تمرکزمی شد شاید پیشرفت بیشتری حاصل می گردید. در واقع برای اجرای پروژه ها در سطح صنعت نفت تاکنون هیچ گونه اولویت بندی متناسب با منابع مالی، کالا و تجهیزات موجود وجود نداشته به طوری که به طور همزمان منابع مالی برای توسعه میادین مستقل و مشترک نفت و گاز هزینه شده است. به عنوان مثال در سال 91 تامین 24 میلیارد دلار منابع مالی و اعتباری برای توسعه فازهای پارس جنوبی پیش بینی شده بود که تنها 10 میلیارد دلار بودجه برای توسعه بزرگترین کارگاه اقتصادی کشور هزینه شده است. این در حالی است که از سال گذشته نام طرح توسعه هفت فاز پارس جنوبی شامل فاز 12، 13، 15، 16، 17، 18، 22، 23 و 24 پارس جنوبی در لیست پروژه های مهر ماندگار دولت قرار گرفت و این هفت فاز مشترک گازی باید تا پیش از پایان فعالیت دولت دهم در مدار بهره برداری قرار می گرفت. بدون شک عنوان بیشترین تاخیر و عقب ماندگی در بین فازهای پارس جنوبی برازنده فاز 17 و 18 این میدان مشترک گازی است به طوری که هم اکنون پیشرفت کل این طرح به حدود 80 درصد رسیده و با توجه به روند اجرا حتی تا سال آینده هم امکان تولید استاندارد و مستقل گاز در این فاز وجود ندارد. مدیر‌عامل شرکت بهره‌برداری و مدیریت پتروپارس نیز به دلیل تاخیر‌های مکرر در بهره برداری از فازهای رو به اتمام پارس جنوبی اشاره و می گوید: کار در پروژه‌های بزرگ نفتی تا پیشرفت 90 درصدی به سرعت جلو می‌رود اما در 10 درصد باقیمانده به دلیل ورود به مرحله راه‌اندازی کار به سختی و با سرعت بسیار کم جلو می‌رود، چنانچه پیمانکاران در این مرحله حاضر هستند حتی خلع ید شوند و کار را ادامه ندهند چون 90 درصد پولشان را گرفته‌اند و برای گرفتن بقیه پول با توجه به دشواری کار انگیزه‌ای ندارند. در همین زمینه ركن‌الدين جوادي، معاون وزیر نفت روز گذشته در تشریح مهمترین برنامه‌های توسعه پارس جنوبی در دولت تدبیر و امید با بیان اینکه براي تحقق كامل توسعه تمامي فازهاي پارس جنوبي تا دو سال آینده باید حدود 25 ميليارد دلار سرمايه در این میدان مشترک گازی سرمایه‌گذاری شود، گفته است: به عبارت دیگر براي تحقق اهداف توسعه‌اي پارس جنوبی بايد ماهانه يك ميليارد دلار منابع مالی و اعتباری هزینه شود. معاون وزیر نفت همچنین درباره درآمدهای حاصل از توسعه هر فاز استاندارد پارس جنوبی، می گوید: اگر درآمد هر فاز از پارس جنوبي حدود 2.5 ميليارد دلار در سال باشد از مجموعه 12 فازهاي توسعه نيافته پارس جنوبی، سالانه 30 ميليارد دلار درآمد حاصل مي شود. این عضو هیات مدیره شرکت ملی نفت، افزوده: اگر درآمد 30 ميليارد دلار را بر هر روز تاخير در توسعه فازهای پارس جنوبی تقسيم شود، رقمي معادل 100 ميليون دلار حاصل مي شود و اين بدين معنا است كه اين شركت روزانه بايد 35 ميليون دلار هزينه و 100 ميليون دلار به درآمد كشور اضافه كند. باید گفت بی نصیب ماندن کشورمان از درآمد روزانه 100 میلیون دلاری به واسطه عدم بهره برداری از فازهای پارس جنوبی احساس مسئولیت بیشتری را از سوی مسئولین می طلبد زیرا به گفته جوادی برای به ثمر رساندن پروژه‌هاي پارس جنوبي، فرصت آزمون و خطا دیگر وجود ندارد. حال باید مسئولین شرکت نفت ایران، توجه به زمان را در اولویت کاری خود قرار داده و بدانند درآمد 100ميليون دلاري روزانه از فازهاي پارس جنوبي رقم کمی نیست که بخواهیم با به تاخیر انداختن آن مانع ورود سرمایه به کشور شویم.