سناریوی افزایش نرخ سود بانکی ناکام ماند

ایسنا: بعد از مدت‌ها بحث و مجادله در خصوص تغییر در نرخ سود بانکی و در حالیکه سخنگوی شورای پول و اعتبار نیز چندی پیش از افزایش این نرخ خبر داد ولی وزیر اقتصاد به رویای افزایش نرخ سود بانکی خاتمه داد. سناریوی هر ساله تغییر در نرخ سود بانکی امسال نیز در حال تکرار است و در حالی که این موضوع مخالفان و موافقانی دارد وعلیرغم نظر مثبت رییس کل بانک مرکزی برای این افزایش ولی در نهایت این موضوع منتفی اعلام شد. وزیر اقتصاد با بیان اینکه نرخ سود بانکی امسال افزایش خواهد یافت یا خیر؟ گفت: سال‌های قبل بسته سیاستی در نظر گرفته شده و یک ساله اجرایی می شد اما ما امسال بسته سیاستی نظارتی برای سال 92 نداریم و همان بسته قبلی ملاک عمل ما خواهد بود و تا زمانی که لازم نباشد تغییری در نرخ سود بانکی ایجاد نخواهیم کرد. وی خاطرنشان کرد که در شورای پول و اعتبار نیز بحث نرخ سود بانکی مطرح شد اما عموم اعضای این شورا به این جمع بندی رسیدند که نیازی به تغییر بسته نظارتی نیست. دبیرکل بانک مرکزی نیز هفته گذشته به خبرنگار ایسنا گفت: افزایش و یا تغییر نرخ سود بانک تا به این لحظه در دستور کار شورای پول و اعتبار نیست که البته ممکن است این موضوع مطرح شود. روز گذشته نیز معاون اقتصادی بانک مرکزی به ایسنا گفت: بر اساس بسته سیاستی پولی موجود بانک مرکزی فعلا هیچ تغییری در نرخ سود بانکی در دستور کار بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار قرار ندارد. علی اصغر ابوالحسنی هستیانی در پاسخ به این سوال که بانک مرکزی بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه مکلف است هر ساله نرخ سود بانکی را به گونه‌ای تعیین کند که از میزان تورم کمتر نباشد، گفت: نرخ سود سپرده‌های بانکی در شورای پول و اعتبار و یا بانک مرکزی تعیین نشده که بخواهد تغییر کند. وی با تاکید بر این‌که در بسته سیاستی پولی جاری نرخ سود سپرده‌های بانکی تعیین نشده که امسال تغییری در آن ایجاد شود، اظهار کرد: فعلا همان موارد و بسته قبلی برقرار است و هر زمانی که شورای پول و اعتبار مصوبه‌ جدیدی ارائه دهد آن مبنا قرار می‌گیرد ولی فعلا تغییراتی انجام نشده است. اما این موضوع مخالفان و موافقانی دارد، برخی کارشناسان معتقدند، تعیین نرخ سود بانکی در شرایط کنونی منجر به بروز پارادوکسی برای اقتصاد کشور شده است، در حالی که در کشورهای با اقتصاد با ثبات، نرخ سود بانکی همراه با نرخ تورم افزایش می یابد در اقتصاد ما افزایش نرخ سود بانکی منجر به افزایش هزینه تولید و در نتیجه افزایش نرخ تورم و کاهش نرخ سود بانکی باعث گسترده شدن بازارهای سوداگرانه و به نفع رانت جویان خواهد شد. دیگر کارشناسان اقتصادی معتقدند که در شرایط فعلی بحث کاهش یا افزایش نرخ سود بانکی جایگاهی ندارد و بهتر است که دولت توان خود را صرف کنترل نرخ تورم کند. اما استدلال کسانی که با افزایش نرخ سود بانکی موافق هستند این است که افزایش این نرخ موجب جمع آوری نقدینگی سرگردان شده و باعث تامین مالی برای پروژه‌ها می شود و در نقطه مقابل مخالفان این موضوع، افزایش نرخ سود بانکی را منجر به افزایش هزینه تولید کننده و متعاقب آن تورم می‌دانند. این در حالی است که برخی مدیران بانک مرکزی معتقدند نرخ سود سپرده‌های پایین‌تر از تورم موجب شده است تا در کنار بازار پولی کشور بازار‌های موازی دیگری هم‌چون بازار سکه، ارز و مسکن شکل بگیرد و سپرده‌ها از سیستم بانکی خارج شده و به سمت این بازار‌ها هدایت شود. مدیران بانکی نیز نظرات متفاوتی دارند، به عنوان مثال مدیرعامل بانک انصار با اشاره به تورم بالای 30 درصدی، نرخ سود سپرده‌ها برای جذب نقدینگی بیشتر در کشور را بالای 24 درصد پیشنهاد می‌کند و می‌گوید: بهتر است بانک مرکزی دست بانک‌های غیردولتی را برای نرخ سود سپرده و تسهیلات آزاد بگذارد تا این شبکه به تعادل مناسبی برسد. به اعتقاد برخی صاحب‌نظران اقتصادی در کشورهای توسعه یافته نرخ سود بانکی بر اساس افزایش تولید تعیین می شود و بر این اساس رقابت بر کاهش نرخ سود بانکی است. این گونه کشورها معمولا نرخ تورم پایینی دارند بنابراین کسی برای دریافت سود پس انداز نمی کند. علیرغم وجود منابع سرشار درآمدی کشور، هم اکنون بانک‌ها با کمبود نقدینگی مواجه هستند و بحث افزایش نرخ سود بانکی در جهت جذب سرمایه از این منظر مطرح می‌شود، اما کاهش یا افزایش نرخ سود بانکی تبعاتی دارد که هر کدام می تواند منجر به افزایش نرخ تورم شود. اما نکته مهم این است که طی سال‌های گذشته و در حالی که همواره بانک مرکزی تاکید داشت که نرخ سود بانکی باید متناسب با نرخ تورم تعیین شود و در مقابل دولتمردان خواستار کاهش آن بودند در سال جاری نیز محمود بهمنی در پی پیاده کردن الگوهای سابق این بانک درباره نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات بانکی است. نکته مهم این است که بانک مرکزی بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه مکلف است هر ساله نرخ سود بانکی را به گونه‌ای تعیین کند که از میزان تورم کمتر نباشد، حال این سوال مطرح است که با نرخ تورم بالای 31 درصدی آیا نرخ سود بانکی هم به همین میزان افزایش می‌یابد؟ اگر چنین باشد باید نرخ سود نسبت به سال 91 حدود دو برابر افزایش یابد. اما تا زمانی که این موضوع به صورت رسمی از سوی رییس کل بانک مرکزی که چندی پیش نظر مثبتی نسبت به این موضوع داشت عنوان نشود هم‌چنان می توان به تغییر نرخ سود بانکی امیدوار بود چون سابقه نشان می‌دهد که گفته‌های مسوولان مانند اخبار مرتبا به روز می‌شود و در حال تغییر است!؟