محدودیت های تجاری و دولت آینده

یک وجه مهم مشکلات دولت آینده محدودیت های تجاری و تحریم های یکجانبه غرب علیه اقتصاد ایران است؛ اما همه مشکلات نیست. به این موضوع توجه کنید که وقتی دولتی روی کار می آید، حتی اگر تحریم ها هم وجود نداشته باشد با آثار ناشی از اعمال این تحریم های سخت، برای چندین سال مواجه است. چرا که پیامدهای هر اقدامی در گذر زمان ادامه می یابد. بگذارید تصویری از وضعیت اقتصادی دولت آینده ارائه دهم. دولت جدید در سال آینده با عدم تعادل عمده ای در دخل و خرج خود یعنی «بودجه» مواجه است. هزینه هایی که تا حدود زیادی متصلب و انعطاف ناپذیر است. درآمدهایی که به واسطه تحریم ها و کسادی اقتصاد ایران و کاهش میزان مشارکت اقتصادی و در نتیجه عدم افزایش مالیات در حال کاهش است. ریاضت اقتصادی ناخواسته ای برای گذار از وضعیت موجود از طریق کاهش هزینه ها باید در دستور کار باشد. به اینها اضافه کنید این نکته را که دولت جدید با حجم بالایی از «انتظارات» مواجه است. انتظارهایی که تا حدودی طبیعی است و همه می دانند با آمدن یک دولت جدید مطرح می شوند. در این شرایط است که دولت باید با معطوف کردن تمام امکانات خود به سمت تولید و کاهش موانع کسب وکار، تولید را نه در شعار بلکه در عمل شکوفا کند. در مورد تحریم ها می خواهم چند نکته اضافه کنم. کسی تردید ندارد که هر اقتصادی با موانع کمتر، برای شکوفایی بهتر نتیجه می گیرد. این محدودیت های بین المللی برای اقتصاد ایران، به اقتصاد ما لطمه زده اما لطمه زدن این محدودیت ها یک مساله است و تلاش برای رفع مشکلات با وجود این تحریم ها، مساله دیگری است. ما که خواهان این محدودیت های بین المللی برای اقتصاد خود نبوده ایم. واقعاً هم برخی کشورها دارند به ایران بی مهری می کنند. ما می گوییم در امور داخلی ما دخالت نکنید البته به واسطه دردسرهای آنها داریم متضرر هم می شویم. در کنار آنها دستاوردهایی هم داریم. بنابراین منطقاً در دیپلماسی باید تلاش شود که آثار محدودیت های بین المللی برای اقتصاد ما کاهش یابد اما این به معنای زیر پا گذاشتن اصول محوری و قانون اساسی که برای سیاست خارجی ما در نظر گرفته شده، نیست. من معتقدم با حفظ همان اصول می توان هزینه تحریم را کاهش داد، فقط به دیپلماسی و گفت وگوی هوشمندانه نیاز دارد. نکته دیگر اینکه ایران یک اقتصاد 77 میلیون نفری دارد و این اقتصاد خیلی بزرگ است و از نظر جغرافیایی و اقلیمی هم گاهی تا 35 درجه بین مناطق آن اختلاف دما وجود دارد و این واقعاً نعمتی است. تحریم نمی تواند اقتصاد بزرگی مثل اقتصاد ایران را آن قدر صدمه بزند که مدیریت اقتصاد از دست برود. این محدودیتها در مقایسه با این اقتصاد بزرگ هرچند اثر منفی دارند اما اثرش تعیین کننده نیست و البته مشکل آفرین برای آن است. باید تلاش کرد که ملتی با نیروی انسانی که دارد و با تقاضای 77 میلیون نفری، امور خودش را به نحوی سامان دهد که اتلاف منابع آن کم شود و این عملاً باعث کاهش آثار محدودیت های بین المللی برای اقتصاد ما می شود. تحریم یک واقعیت است که ما از آن استقبال نمی کنیم اما اصول ما هم مهم است و باید تلاش کنیم با حفظ اصول آثار تحریم را کاهش دهیم و در نهایت با کاهش انگیزه های تحریم کنندگان مواجه شویم. مذاکره اصولاً امری پذیرفته شده است. قانون اساسی ما تاکید دارد که با دول غیرمحارب کار کنیم.