بخشنامه‌های متعدد فقط در 15 روز/ توصیه رهبر انقلاب چه بود؟ دولت چگونه عمل کرد؟

سرویس اقتصادی «فردا»: تابستان امسال بود که به روال هرساله، رهبر انقلاب اعضای هیئت دولت را به حضور پذیرفتند و گفت و شنودهایی انجام شد. اما از میان تمام بحث‌ها آنچه به دلیل شرایطی که در آن به سر می‌بریم، مهم جلوه می‌کند، مسائل اقتصادی است و نکاتی که رهبری به دولت و رئیس‌جمهور گوش‌زد می ‌کنند. دو بند از سخنان رهبری در جلسه فوق در ادامه آورده شده است: «تمركز در تصميم‌‌گيرى‌‌هاى اقتصادىِ قوه‌‌ى مجريه لازم است. البته من اين را كاملاً قبول دارم؛ يعنى بلاشك در تصميم‌‌گيرى‌‌هاى كلان، در مسائل اساسى ـ كه فعلاً اساسى‌‌تر از همه، مسائل اقتصادى است؛ و به خصوص آنچه كه مربوط به معيشت مردم است و فشارهائى كه دشمن مي‌خواهد بر مردم وارد كند ـ بايد تمركز در تصميم‌‌گيرى باشد؛ منتهی توجه كنيد كه اين تمركز در تصميم‌‌گيرى، معنايش تمركز تصميم‌‌گيرى در دولت است؛ يعنى همه‌‌ى افرادى كه در بخشهاى مختلف دولت با آقاى رئيس‌‌جمهور همكارى ميكنند، بايد مسئوليت مشترك احساس كنند ـ يعنى هماهنگى كنند ـ در دولت، همه با هم تصميم بگيرند. در اين زمينه، مسئله‌‌ى مسئوليت مشترك را واقعاً بايد در دولت جدى گرفت. هر كارى كه يك وزارتخانه‌‌اى انجام ميدهد، همه‌‌ى وزرا و مسئولينى كه دور ميز هيئت دولت مى‌‌نشينند، بايد احساس كنند كه در اين تصميم‌‌گيرى يا در اين اقدام، سهيم و شريكند. اگر اين شد، آن وقت كارها با هماهنگى پيش ميرود؛ نه اختلاف در عملكرد، نه اختلاف در فهم مسائل، نه اختلاف در آمارها، پيش نمى‌‌آيد. (...) مسئله‌‌ى منابع ارزى هم مسئله‌‌ى مهمى است؛ كه خب، حالا آقايان توجه داريد. روى اين مسئله دقت كنيد، خيلى بايد كار كنيد. واقعاً بايد منابع ارزى را درست مديريت كرد. حالا اشاره شد به ارز پايه؛ در اين زمينه هم حرفهاى گوناگونى از دولت صادر شد. يعنى در روزنامه‌‌ها از قول يك مسئول، يك جور گفته شد؛ فردا يا دو روز بعد، يك جور ديگر گفته شد. نگذاريد اين اتفاق بيفتد. واقعاً يك تصميم قاطع گرفته شود، روى آن تصميم پافشارى شود و مسئله را دنبال كنيد. به هر حال منابع ارزى بايد مديريت دقيق بشود.» در بیانات رهبری، چند نکته مهم به عنوان سرفصل توصیه‌ها، قابل تأمل است: 1ـ در حال حاضر اساسی‌تر از همه مسائل، مسائل اقتصادی است. 2ـ معیشت مردم در دل مسائل اقتصادی، اولیت نخست را دارد. 3ـ تصمیم‌گیری متمرکز و مشترک در دولت باید انجام شود. 4ـ باید تصمیم‌گیری قاطعی در مورد منابع ارزی صورت پذیرد. اگر چهار عنوان فوق را در نظر بگیریم و با آنچه در این چند ماه گذشته است مقایسه کنیم، خواهیم دید که عدم سنخیت و تطابق در برخی حوزه‌ها بی‌داد می‌کند! در بُعد اهمیت مسائل اقتصادی و اهمیت آن هیچ‌کس شکی ندارد و رهبری هم بر این موضوع تاکید می‌کنند اما چه می‌شود که در بحبوحه این مشکلات، برخی مسئولین ـ ولو سهواً ـ به اصلی کردن مسائل حاشیه‌ای دیگری می‌پردازند. مسائلی که احتمالاً خوانندگان این متن بیشتر بدان واقف هستند. از سوی دیگر، نکته‌ای که به طور مشهود در تصمیم‌گیری‌های دولتمردان وجود دارد و انقدر میزان آن زیاد شده است که به رایج شده و در اصل کاملاً با مفهوم «قاطعیت» در تصمیمهای اقتصادی و به ويژه ارزی دچار چالش است. در شرایطی که تصمیم‌گیری متمرکز و مشترک نیاز است و رسیدن به ثبات در لایه‌های مختلف بازار نیازمند قاطعیت می‌باشد، می‌بینیم که تسلسل بخش‌نامه‌های ارزی هر روز بیشتر به تنش‌افزایی منجر می‌گردد. اگر چند ماه پیش تصمیم‌های گاه و بی‌گاه بانک مرکزی، این قاطعیت و وحدت تصمیم را زیر سؤال می‌برد، امروز وزارت صنعت و معدن و تجارت و گمرک، این کار را صورت می‌دهند. جدول زیر نشان‌گر خوبی است برای آنچه فقط در ماه آذر امسال تا به الان رخ داده است و موضع گیری های متضاد این وزارتخانه را نشان می دهد. با این وصف سوال این است که آیا واقعا تصمیم‌گیری قاطع و متمرکز در حال انجام است؟!