سایه تورم و گرانی بر سر سفره عید

مهر: با دست‌های بی‌رمقش چنگی در آجیل می‌زند. نگاهی به قیمت‌ها می‌اندازد و ابروهایش بهم گره می‌خورد. کمی در اطراف مغازه می‌ایستد و مدام با انگشتانش چیزی را زیر لب حساب و کتاب می‌کند ولی گویا حساب و کتابش جور در نمی‌آید. راه خود را منحرف می‌کند و از فروشگاه دور می‌شود. این روزها سرمای آخرین ماه سال هم مانع از بازارگردی شهروندان نشده و بازارها و مراکز تجاری شهر زیر موج گرانی‌ها جنب و جوش عجیبی دارد. در این میان کسانی که قدرت مالی بالاتری دارند، همواره در حال خرید هستند و انگار افزایش قیمت‌ها برای آنها تفاوتی ندارد. اما این اقشار کم درآمد و ضعیف هستند که معمولا سالی یک یا دو بار خرید می‌کنند و با وجود این قیمت های عجیب و غریب فرصت از آنها گرفته می شود و خواسته‌هایشان زیر موج گرانی‌ها رنگ می‌بازد. لیلا عزیزی، دختر 15 ساله که به همراه مادرش برای خرید به بازار آمده درباره قیمت ها می گوید: این چندمین بار است که با مادرم تمام شهر را زیر پا گذاشتیم اما فقط توانستیم چند قلم کالای جزئی و پیش پا افتاده را تهیه کنیم. وی ادامه می دهد: قیمت جنس‌ها در برخی از نقاط شهر که معمولا از دیگر جاها ارزان تر بود هم گران‌تر شده و جنس‌های این مناطق تفاوت چندانی با قیمت های مرکز شهر ندارند. لیلا در حالی که خسته و نا امید به نظر می‌رسد، می گوید: با این اوصاف برای عید چیزی نمی توانیم تهیه کنیم، چون فقط من نیستم، خواهر و برادرانم هم لباس و کفش می‌خواهند ولی مادرم به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای ما باشد. خانم جوانی که به همراه دختر خردسالش در حال خرید است از بالابودن قیمت جنس‌ها گله می‌کند و می‌گوید: قیمت همه اجناس بالا رفته، در حالی که حقوق دریافتی ما هیچ تغییری نکرده است. هر طوری که برنامه ریزی می کنیم باز هم نمی‌توانیم حداقل کالاهای مورد نیاز خانه و خانواده را تهیه کنیم. او که افزایش قیمت کالاها را به واژه «نجومی» تعبیر می‌کند می‌افزاید: قیمت هر کالایی که مورد نیاز خانواده باشد نسبت به سال‌های گذشته درصد قابل توجهی افزایش یافته است. سایه سنگین دلار بر خریدها بهاره رحیمی، دانشجوی سال سوم رشته گرافیک، افزایش نرخ دلار را دلیل بالارفتن قیمت کالاها می‌داند و می‌‌گوید: ابزاری که من برای کارم تهیه می‌کردم هیچ موقع تا این حد گران نبوده است. متاسفانه بعضی از مارک های با کیفیت که همیشه در دسترس بود الان دیگر در بازار وجود ندارد. این شهروند قمی می افزاید: گرانی تنها مختص اجناس خاصی نیست بلکه از مواد خوراکی گرفته تا پوشاک همه گران شده اند. در این میان تعدادی از فروشندگان با در نظر گرفتن هجوم مردم به بازار و مراکز تجاری برای خرید کالاهای مورد نیاز، از ابزارهای مختلف برای سوء استفاده از شهروندان استفاده می‌کنند تا جنس‌های خود را به فروش برسانند. سوء استفاده فروشندگان از ایام نوروز سعید رستمی یکی از شهروندان قم که در بازار به دنبال کالاهای مورد نیاز خود می‌گردد، می‌گوید: تا نام عید به میان می آید برخی فروشندگان بهانه ای پیدا می کنند تا از مردم سوءاستفاده کنند و هر قیمتی را که دوست دارند بر روی اجناس بگذارند. وی تصریح می‌کند: وقتی برای خرید به بازار رفتم قیمت های پشت ویترین توجهم را جلب کرد تا وارد مغازه شوم. جالب اینکه دست بر روی هر جنسی می گذاشتم فروشنده قیمت های سرسام آوری را می گفت که تا کنون به گوشم نخورده بود. رستمی می‌گوید: این شگرد جدید مغازه دارها است که مردم را با قیمت های پایین روی ویترین جذب خود کرده و وقتی وارد مغازه شدند با چند جمله فریبنده و تمجید از مارک های مختلف، مشتری را مجبور به خرید می کنند. در این آشفته بازار جهش قیمت کالاها و تعریف و تمجیدهای بی‌حد و حصر مغازه دارها برای فروش کالاها، بازار حراجی‌ها و دستفروش‌ها داغ داغ است. بازار حراجی‌ها داغ‌تر از مراکز تجاری وقتی صحبت از حراجی می‌شود نوعی تحریک روانی در بسیاری از شهروندانی که درآمد کافی ندارند ایجاد می‌شود که تا واژه حراج را بر روی مغازه ها می بینند در یک چشم بر هم زدن در آن مغازه جمع می شوند. مریم امینی یکی دیگر از شهروندان می گوید: قیمت حراجی ها مانند مغازه های دیگر است، شاید فقط چند درصد ارزان تر باشد ولی فروشنده‌ها با واژه حراجی، مردم را فریب می دهند. وی تصریح می کند: این گونه مغازه ها لباس های تک سایز و بی کیفیت خود را در قالب حراجی به مردم می‌فروشند. این شهروند خانه‌دار که از آزادانه بودن برخی فروشنده‌ها در قیمت‌گذاری کالاها گلایه دارد می‌گوید: برخی از فروشنده‌ها بر روی جنس‌های خود ادکت‌هایی نصب کردند که هر کسی به اقتضای نیازی که دارد این جنس‌ها را خریداری می‌کند اما برخی‌ها آزادنه عمل می‌کنند و به قانون توجهی نمی‌کنند. به گفته امینی فروشندگان این مغازه‌ها نگاهی به ظاهر خریداران می‌اندازند و هر قیمتی که دلشان می‌خواهد می‌گویند و گاهی این قیمت‌ها آنقدر غیر طبیعی است که انسان تعجب می‌کند. گلایه‌های شهروندان از نابسامانی بازار و تخلف‌های فروشندگان در حالی است که مسئولان سازمان صنعت، معدن و تجارت همواره در گزارش های خود از نظارت ویژه بر مغازه ها و اعمال مجازات سنگین برای گرانفروشان و متخلفان خبر می دهند ولی گویا این نظارت نامحسوس و به نوعی مجازات ها هم نامحسوس است! نظارت گسترده بر حراج کالا احمدرضا سمیعی نسب معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت‏، ‌معدن و تجارت استان قم می گوید: واحدهای صنفی که قصد حراج کالا را دارند باید مطابق آئین نامه اجرایی ماده 70 قانون نظام صنفی قبل از برگزاری فروش فوق العاده نسبت به اخذ مجوز لازم اقدام کنند. وی ادامه می دهد: هر واحد صنفی که قصد فروش فوق العاده دارد باید لیست مواردی که می‌خواهد به حراج بگذارد را تهیه و به اتحادیه صنفی مربوطه ارائه دهد. اظهارات سمیعی نسب در حالی است که شهروندان به شدت از تخلف فروشندگان، گرانی سرسام‌آور و عدم نظارت کافی بر فروش کالاها گلایه مندند. این مقام مسئول در ادامه بیان می کند: اتحادیه باید قیمت اقلام کالاها را کار‌شناسی کند و پس از تائید اتحادیه مجوز فروش فوق العاده به آن واحد صنفی داده می‌شود. حراجی‌ها 15 درصد زیرقیمت بازار باشد سمیعی نسب تصریح می کند: چنانچه هر یک از واحد‌های صنفی بدون گرفتن مجوز اقدام به فروش فوق العاده کنند، مرتکب تخلف شده‌اند. وی می افزاید: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در حراج باید مد نظر قرار گیرد قیمت کالاهایی است که در معرض فروش قرار می‌گیرد که حتما باید 15 درصد زیر قیمت بازار به فروش برسد و تخلف از این امر مصداق گرانفروشی خواهد بود. وی ادامه می‌دهد: نظارت بر واحدهایی که به فروش فوق العاده می‌پردازند مستمر است و بازرسان در تمام طول سال بر عملکرد آنها نظارت دارند اما در روزهای پایانی سال با افزایش تعداد حراج‌های برگزار شده نظارت نیز تشدید می‌شود. معاون نظارت و بازرسی سازمان صنعت‏، ‌معدن و تجارت خبر می‌دهد: در نظارت بر فروش فوق العاده از تاریخ اول مهر تا ۲۰ بهمن، ۱۲مورد تخلف حراج غیرقانونی وجود داشته است و در صورت مشاهده تخلف، پرونده ای تنظیم و برای رسیدگی به مراجع قضایی ارسال می‌شود و شخص متخلف به پرداخت جریمه نقدی مجازات می شود. این گونه که سمیعی نسب می‌گوید و از شواهد قضیه پیداست، شناسایی متخلفان ولو در حد کم انجام می‌شود و این افراد پس از تشکیل پرونده در محاکم قضایی به پرداخت جریمه نقدی مجازات می‌شوند اما به نظر می‌رسد میزان پرداخت جریمه‌ها نه تنها بازدارنده نیست بلکه یک فروشنده متخلف شاید در کمتر از نصف روز با گران فروشی، کم فروشی و انواع و اقسام تخلفات بیشتر از آنچه که جریمه شده را به دست می‌آورد و دوباره روز از نو، روزی حرام از نو.