سایه تلخ بی‌تدبیری بر بازار شب عید

خانه ملت: گرانی شدیدی که این روزها در بازار شب عید موج می‌زند، کام مردم را تلخ کرده و نارضایتی قشر مصرف‌کننده را از قیمت اقلام و کالاها به دنبال داشته است. چند روزی به پایان سال مانده و بازار خریدهای شب عید مثل هر سال شلوغ و پر جنب و جوش شده است. هر سال با نزدیک شدن به شب عید، گرانی، انتظاری طبیعی برای ما ایرانی‌ها شده، اما امسال شاهد گرانی بسیار شدید و دور از انتظار کالاها و اقلام اساسی هستیم؛ به طوری که در این زمینه نگرانی‌های عمیقی برای مردم به وجود آمده است؛ در این میان قشر متوسط و ضعیف جامعه برای تأمین مایحتاج عید نوروز دچار مشکل شده‌اند. رقابت کالاها در افزایش قیمت در دو سه هفته اخیر قیمت مواد غذایی مورد نیاز مردم به شدت افزایش یافته است؛ به طوری که برنج روز به روز گران‌تر می‌شود، قیمت گوشت گوسفندی نجومی شده و گوشت مرغ نیز در گرانی رکوردشکنی کرده است؛ در بازار پوشاک هم وضعیت بهتری وجود ندارد و گشت و گذاری در بازار پوشاک حاکی از رشد شدید قیمت این اقلام است؛ قیمت لوازم خانگی نیز به شدت افزایش یافته که این گرانی در لوازم برقی بیشتر مشاهده می‌شود؛ در مابقی اقلام و کالاهای مورد نیاز مردم نیز وضعیت آشفته‌ای در بازار حاکم است. متأسفانه نبود نظارت و کنترل بر واحدهای صنفی موجب شده است تا اسب افسارگسیخته گرانی با سرعت هر چه بیشتر بتازد و با نزدیک شدن به پایان سال، نگرانی‌های بیشتری را برای قشر مصرف‌کننده به وجود آورد؛ در چنین شرایطی کارشناسان و نمایندگان مردم در مجلس، علت‌های متعددی را برای گرانی شدید اقلام مورد نیاز مردم برمی‌شمارند که عدم کنترل و نظارت بر بازار، اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و اعمال برخی تحریم‌های یک جانبه علیه ایران از مهمترین آنها است. مدیریت نامطلوب و نبود نظارت؛ اصلی‌ترین علت آشفتگی بازار نمایندگان مردم در مجلس هشتم، درباره گرانی و تورم افسارگسیخته بازار شب عید، علت‌های مختلفی را برشمرده‌اند که بیشتر آنان، مدیریت نامطلوب دولت و نبود نظارت مناسب بر بازار را اصلی‌ترین علت آشفتگی بازار می‌خوانند. کاظم دلخوش اباتری، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هشتم با بیان اینکه سه عامل در گرانی‌های اخیر اثرگذار بوده است، می‌گوید: گرانی مولود نبود کنترل و نظارت مطلوب بر بازار است و انتظار می‌رود نهادهای نظارتی در کنترل بازار بهتر عمل کنند. به گفته این نماینده مردم در مجلس هشتم در روزهای اخیر شاهد افزایش شدید قیمت کالاهای اساسی مورد نیاز مردم هستیم و در چنین شرایطی باید سازمان تعزیرات و سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان عملکرد بهتری در انجام وظایف خود داشته باشند. نماینده مردم صومعه‌‌سرا در مجلس شورای اسلامی، بخشی از گرانی کالاها را به علت اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها می‌خواند و می‌افزاید: اگر سهم بخش تولید از هدفمندی یارانه‌ها پرداخت میشد ضمن اشتغال‌زایی و کمک به تولید، قیمت کالاها نیز افزایش نمی‌یافت. دلخوش‌اباتری با بیان این که بخشی از گرانی کالاها نیز به‌علت تحریم‌های اعمال شده علیه جمهوری اسلامی ایران است، تصریح می کند که تحریم‌ها بر بخش تولید کشور اثر گذاشته و بسیاری از تولیدکنندگان را با مشکلاتی روبه‌رو کرده است. رشد ۲۰۰ درصدی قیمت کالاها در جریان دلال‌‌بازی به نظر می‌‌رسد افزایش قیمت کالاها و اقلام در آستانه شب عید امسال غیرمعقول است و افزایش قیمتی که مردم امسال در سطح جامعه احساس می‌کنند، بیش از سال‌های گذشته است؛ ناسالم بودن بازار و شبکه تجاری کشور و واسطه‌گری نیز در گرانی‌های اخیر مؤثر بوده است. در کشور ما پس از ورود یک کالا به بازار، آن کالا به حدی دست به دست می‌شود که به یکباره قیمت آن بین ۵۰ تا ۲۰۰ درصد افزایش می‌یابد؛ در بازار ما افرادی با عنوان تاجر فعالیت می‌کنند که بدون تحمل زحمتی سود فراوانی را به جیب می‌زنند. شبکه کسب و کار در ایران؛ بی‌انصاف‌ترین شبکه تجاری دنیا ابوالفتح نیکنام؛ عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس هشتم با بیان اینکه شبکه کسب و کار در ایران بی‌انصاف‌ترین شبکه تجاری در دنیا است، می‌گوید: در هیچ جای دنیا مجموعه‌ای به نام بازار را نمی‌بینید که در آن عده‌ای به اسم تاجر اجناس را دست به دست بگردانند و هر یک سود بالایی را نصیب خود کنند. نماینده مردم تنکابن و رامسر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه این افراد در کمال آسایش و آرامش زندگی می‌کنند، بیان می‌کند: در فرهنگ ما کاسب به‌عنوان حبیب خدا شناخته می‌شود، اما در هیچ جای دنیا کاسب‌ها اینقدر بی‌انصافانه برخورد نمی‌کنند و تنها به فکر کسب منفعت برای خود نیستند. نیکنام افزایش قیمت بسیاری از اقلام غذایی را تحت تاثیر همین جو می‌داند و می‌گوید: هم‌اکنون قیمت برنج داخلی و خارجی به شدت افزایش یافته است، اما برنجی که مثلا به قیمت چهار هزار تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد، قیمت واقعی بسیار کمتری دارد. دولت نظارت کارآمدی ندارد چنین فضایی در بازار میوه و محصولات کشاورزی نیز حاکم است و واسطه‌گری و دلال‌بازی در این بازار غوغا می‌کند؛ واسطه‌گری در بازار محصولات کشاورزی چنان شدید است که حداقل سود حاصل از فروش محصول نصیب کشاورزان می‌شود و بیشترین سود را دلال‌ها به جیب می‌زنند؛ برای مثال، در بهترین شرایط هر کیلو پرتقال به قیمت ۴۵۰ تومان از باغدار خریداری می‌شود، اما در فرآیند دست به دست شدن‌ها سرانجام به قیمت ۲۰۰۰ تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد. کارشناسان این مشکل را به علت عدم نظارت دولت و نبود تدبیری مناسب برای کوتاه‌‌‌ کردن دست دلالان از بازار می‌دانند؛ همان طور که در بازار شب عید نیز همین نبود نظارت و کنترل از سوی نهادهای دولتی مشکل‌ساز شده است. دولت در تنظیم بازار شب عید کم‌کاری می‌کند عبدالرضا ترابی، نماینده مردم گرمسار در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه عملکرد دولت در کنترل بازار شب عید خوب نبوده است، می‌‌گوید: دولت در تنظیم بازار شب عید کم‌کاری می‌کند؛ نتیجه این عملکرد ضعیف، افزایش شدید قیمت کالاهای اساسی و اقلام مورد نیاز مردم در آستانه سال نو است. این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس هشتم با انتقاد از عملکرد ضعیف وزارت صنعت، معدن و تجارت در نظارت بر بازار شب عید می‌افزاید: وضعیت کنونی بازار و قیمت‌ها حاکی از آن است که وزارت صنعت، معدن و تجارت کم‌کاری کرده و عملکرد ضعیفی در این زمینه داشته است. ترابی با انتقاد از افزایش قیمت همه کالاهای اساسی مورد نیاز مردم تصریح می‌‌کند: اگر دولت اقدام عاجلی انجام ندهد و همین‌طور سیاست سکوت را در پیش بگیرد، به‌طور قطع در ایام عید برای مردم مشکلاتی به وجود می‌آید. به گفته این نماینده مردم در مجلس هشتم، هم‌اکنون تعداد زیادی از مردم مشکلات مالی دارند و قدرت خرید آنها به شدت کاهش یافته است که این موضوع تشویش و اضطراب خانواده‌ها را در آستانه سال نو به همراه دارد. اطمینان و آرامش به بازار تزریق نمی‌شود در آستانه شب عید انتظار طبیعی از دولت این است که به بازار اطمینان و آرامش تزریق کند؛ این در حالی است که در دو سال گذشته دولت هیچ اقدامی برای اطمینان بخشیدن به بازار انجام نداده است؛ در این مقطع زمانی متولیان بازرگانی کشور باید برای آرامش بازار اقدام‌های ویژه انجام دهند و بازار عرضه و تقاضا با نظارت مناسب کنترل شود، اما متاسفانه در عمل چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. عسگر جلالیان، نماینده مردم دیر، کنگان و جم در مجلس شورای اسلامی رها کردن بازار را موجب تعیین نرخ کالا از سوی دلالان می‌داند و می‌‌گوید: مردم از این که بازار در دست دلالان باشد، به شدت اظهار نگرانی می‌کنند. این عضو کمیسیون انرژی مجلس هشتم، بیش از ۸۰ درصد افزایش قیمت‌های اخیر را به‌علت مدیریت نامناسب بازار ارزیابی می‌کنند و می‌گوید: اگر متولی بازرگانی کشور، مدیریت صحیح را در بازار اعمال می‌کرد، تورم موجود در جامعه به این میزان نبود. نبود نظارت قوی، افزایش قیمت‌ها را دردناک‌تر کرده است شاید افزایش قیمت‌ها در آستانه سال نو امری طبیعی باشد، اما نبود نظارت قوی این افزایش قیمت‌ها را دردناک‌تر و غیرقابل تحمل‌تر کرده است؛ در چنین شرایطی انتظار این است که سازمان تعزیرات حکومتی با گران‌فروشان برخورد جدی کند؛ زیرا عدم برخورد جدی با این معضل و تداوم گرانی‌های اخیر وضعیت را بسیار نگران‌کننده خواهد کرد. این در حالی است که تاکنون دولت هیچ برنامه خاصی برای کنترل بازار شب عید نداشته است؛ ثبات قیمت کالاها و اقلام مورد نیاز مردم در آستانه سال نو امری ضروری است و دولت باید تدبیری بیاندیشد تا در روزهای باقی‌مانده از سال با افزایش نظارت‌ها، قیمت‌ مایحتاج اساسی کنترل شود.