برنج‌های وارداتی یک حرف و هزار حدیث

فارس: ماجرای برنج‌های آلوده که از دو سال گذشته تاکنون در کشور مطرح شده حرف جدیدی نیست اما به نظر می‌رسد بی‌توجهی به این مهم، برخی فلزات سنگین را وارد سفره‌های مردم کرده است. زمانی که ماجرای آلودگی برنج‌های هندی، پاکستانی، تایلندی و اروگوئه‌ای به برخی فلزات، رسانه‌ای شد شاید عده‌ای تصور می‌کردند که تب واردات برنج‌های رنگارنگ خارجی فروکش کند و یا اینکه حداقل مصرف‌کننده دیگر فکر خرید این برنج‌ها را به ذهنش خطور ندهد. همزمان با رسانه‌ای شدن این موضوع، وزارت بهداشت ابتدا منکر این ماجرا شد و زمانی که مجلس با تشکیل گروه تحقیق و تفحص خواستار رسیدگی به این پرونده شد؛ اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی تهران اعلام کرد که این برنج‌های وارداتی آلوده به فلزاتی چون جیوه و سرب است. یکی از دلایلی که برای این آلودگی‌ها بیان شده وجود درصد بیشتری از این فلزات در خاک کشورهای تولیدکننده این برنج‌ها بود که موجب می‌شد تا این برنج‌ها که از خاک تغذیه می‌کردند نسبت بیشتری از این مواد را در خود داشته باشند. به یک باره و در میان همه هیاهوی رسانه‌ای، اداره کل تحقیقات صنعتی تهران حرف خود را پس گرفت و توپ را به زمین بازی رسانه‌ای کشاند و این بازی ادامه پیدا کرد تا دیگر در میان همه جنجال‌های اقتصادی و سیاسی این مهم فراموش شود که تکلیف آن جیوه و سرب‌هایی که در میان حجم گسترده برنج‌های وارداتی وجود دارد چه می‌شود. امروز برنج‌های وارداتی با نام‌ها و بسته‌بندی‌های شکیل خارجی و داخلی در بازارهای برنج‌ فروشان و فروشگاه‌های بزرگ به راحتی یافت می‌شود. برخی از اقلام برنج که در صدا و سیما و روزنامه‌ها نیز تبلیغ می‌شود، همان برنج‌های وارداتی است که به نام برنج ایرانی با آب و تاب تبلیغ می‌شود. سکوت مسئولان جهاد کشاورزی و وزارت بازرگانی در این میان، مهری شده است تا دیگر کسی به فکر قائله برنج‌های وارداتی نباشد. فراموش کردن این مهم که فلزات سنگینی چون جیوه و سرب به راحتی وارد غذای روزانه مردم ایران شده شاید امروز کاملا عادی شده است. فلزاتی سنگینی چون سرب و جیوه از سموم خطرناک پیرامون انسان هستند، برخی فلزات به صورت ناچیز برای عملکرد طبیعی بدن ضروری است اما ورود بیش از اندازه آن برای بدن ایجاد مسمومیت خواهد کرد. ایراد اصلی این فلزات در این است که در بدن متابولیزه نمی‌شوند و در واقع فلزات سنگین پس از ورود به بدن دیگر دفع نشده و در بافت‌های بدن انباشته می‌شوند. این امر موجب بروز بیماری‌ها و عوارض متعددی در بدن می‌شود. آنها رشد و گسترش عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و قارچی را در بدن افزایش می‌دهد و نیز جایگزین املاح معدنی مورد نیاز در بدن می‌شوند. این فلزات سنگین در بافت‌های عروق، عضلات، استخوان‌ها و مفاصل رسوب می‌کند و جایگزین مواد موردنیاز بدن می‌شود. روزهایی که باید برنج را از بازار برنج‌فروشان می‌خریدیم دیگر سپری شده است، امروز بسته‌های رنگی برنج‌های وارداتی با عبارت‌های هندی، پاکستانی و لاتین در هر سوپر مارکتی به وفور یافت می‌شود. خانواده‌ها امروز دیگر توان خرید‌ برنج داخلی به قیمت‌های بالا را ندارد و به ناچار به برنج‌هایی روی می‌آورند که فقط قیمت آنها مناسب خانواده‌ها است نه خاصیت غذایی آنها. برنج‌های خارجی به دلیل عملیات بوجاری که بر روی آنها صورت می‌گیرد به خوبی قد می‌کشد و شل نمی‌شود. این برنج‌ها با عملیات‌های خاصی که بر روی آنها انجام می‌شود نه تنها مانند برنج اصیل ایرانی احساس سنگینی پس از خوردن ایجاد نمی‌کند بلکه کاملا سبک و قابل هضم هستند. اما تمام این شکل زیبا و خوش‌پخت کافی است تا امروز با یقین بگوییم که این برنج سهم ۵۰درصدی خود را در سفره ایرانی‌ها گرفته است. برنجی که امروز نه دسترنج کشاورزان ایرانی است و نه طعم و بوی خاصی دارد؛ در سفره‌های ایرانی جای خود را باز کرده غافل از اینکه هر روز داریم میزان ورود فلزات سنگین را در بدن خود افزایش می‌دهیم. * تولید بهتر توجه به تولیدکننده را می‌طلبد نایب رئیس انجمن برنج ایران ( دفتر این انجمن در مازندران مستقر است) در گفت‌وگو با فارس می‌گوید: عمده‌ترین مشکلی که موجب واردات برنج می‌شود افزایش هزینه‌های تولید در بخش کشاورزی و در نتیجه افزایش قیمت محصول تولید شده و نیز بی‌توجهی مسئولان به واردات محصولات کشاورزی است. پرویز حسین‌نتاج با تاکید بر اینکه بی‌توجهی به روند هزینه‌های تولید در بخش کشاورزی موجب عدم رغبت کشاورزان به تولید می‌شود، می‌گوید: روند کاهش تولید محصول برنج موجب افزایش قیمت آن می‌شود. وی می‌افزاید: عدم توجه به دسترنج کشاورزان از دلایلی است که موجب دلسردی کشاورزان و عدم رغبت آنها به تولید می‌شود. نتاج تاکید می‌کند تا زمانی که روند توجه به بخش کشاورزی تغییر نکند افزایش واردات نیز وجود خواهد داشت. وی این دو رویه را در بی‌سامانی بازار برنج موثر می‌داند و می‌گوید که این دو مانند دو رفتار مکمل عمل می‌کنند. نایب رئیس انجمن برنج ایران از سویی معتقد است که عدم تفاهم میان وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بازرگانی به واردات برنج دامن می‌زند. وی می‌گوید تا ماه آذر دولت به اندازه نیاز یک سال کشور برنج وارد کرده است در حالی که چهار ماه تا پایان سال فرصت باقی مانده است. * منفعت‌ عده‌ای در واردات است وی می‌افزاید: زمانی که کشاورز حامی نداشته باشد و تولید نیز به میزان و قیمت مناسب عرضه نشود دستگاه‌های متولی نیز این خلا استفاده کرده و راحت‌ترین کار را برای جبران نیاز مردم انجام می‌دهد. نتاج حجم بالای واردات برنج در کشور ناشی از سیاست‌هایی می‌داند که به نفع کشاورز عمل نمی‌کند و تنها به دنبال منافعی است که از طریق واردات برای این مجموعه‌ها حاصل می‌شود. وی توجه به مشکلات کشاورزان و ارج نهادن به این تولید را شیوه‌هایی می‌داند که می‌تواند از واردات به صورت محسوس جلوگیری کند. نایب‌ رئیس انجمن برنج ایران تاکید می‌کند باید شیوه‌های فعلی داشت، کاشت و برداشت برنج در کشور تغییر کرده و به سمت مکانیزه شده پیش رود تا محصول داخلی بتواند ضمن تولید بیشتر با کیفیت بهتر از ورود برنج خارجی نیز بکاهد. * عضو کمیسیون بهداشت وجود فلزات سنگین در برنج‌های وارداتی را تایید می‌کند عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی نیز به مانند گذشته وجود فلزات سنگین در برنج‌های وارداتی را تایید می‌کند. انوشیروان محسنی نیز معتقد است که روند رسیدگی به پرونده برنج‌های آلوده ناگهان متوقف شده و این امر ناشی از کم‌کاری دولت است. وی با تاکید بر اینکه در زمانی که ماجرای برنج‌های آلوده مطرح شد بنده مسئولیت تحقیق و تفحص در این باره را در مجلس داشتم، می‌گوید: زمانی که از نمونه‌های برنج‌های وارداتی را در آزمایشگاه‌ها بررسی کردیم آلودگی این برنج‌ها به سرب و جیوه محرز شده بود. محسنی می‌افزاید: این گزارش در صحن مجلس نیز قرائت شد و گفتیم که این برنج‌های وارداتی آلودگی آنها تایید شده است. وی تاکید می‌کند که با وجود اینکه برای اندازه‌گیری میزان فلزات سنگین در این برنج‌ها استاندارد خاصی نداشتیم، به بررسی این استانداردها پرداختیم. نماینده مردم نوشهر و چالوس در مجلس می‌افزاید: کشورهای امریکایی و اروپایی نسبت به درصد این فلزات استانداردهای سخت‌گیرانه‌تری دارند در حالی ما این استانداردها براساس استانداردهای کشورهای آسیایی هم آزمایش کردیم که باز هم آلودگی‌ها تشخیص داده شد. وی تاکید می‌کند که با اعلام نتایج این آزمایشگاه قرار شد که این اقلام دیگر وارد نشوند و اگر در بازار هم این برنج‌ها وجود دارد اجازه توزیع داده نشود. محسنی با اشاره به رویکرد سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی اظهار می‌دارد که استاندارد تهران این آلودگی را تایید کرد و بعدا هم در آزمایشگاه‌های دیگری این آلودگی محرز شد. * دلارهای نفتی ایران برای رونق کشاورزی دیگر کشورها است وی با بیان اینکه در مجلس هم زمانی که در مخالفت با بودجه صحبت می‌کردم گفتم که ما امروز نفت را می‌فروشیم دلار می‌گیریم و آن را رونق کشاورزی دیگر کشورها هزینه می‌کنیم. به گفته وی با این وضعیت داریم به تولید خودمان ضربه می‌زنیم. محسنی با تاکید بر اینکه برنج تولید داخل کشور به لحاظ کیفیت و کمیت اگر بتوانیم سیاست‌گذاری مناسبت داشته باشیم سرآمد خواهد بود، می‌افزاید: اما دولت راحت‌ترین راه را در این زمینه انتخاب می‌کند که آن هم واردات است. وی می‌گوید: روشی که امروز وجود دارد برنجی را وارد کشور می‌کند که از کیفیت لازم برخوردار نیست و آلودگی نیز دارد. این نماینده مجلس معتقد است که امروز به جای حمایت از کشاورزان و تولیدات داخلی دست به واردات می‌زنیم و از کشورهایی که از کیفیت و شاخص سلامت لازم برخوردار نیستند، محصول وارد می‌کنیم. * کشاورزی در ایران حامی ندارد محسنی تاکید می‌کند که تولیدکننده در ایران حامی ندارد و در کشور اقلام پرزحمت و پرمشقتی مانند برنج بدون حامی است. وی می‌گوید: زمانی که حمایت از تولید فراموش شود آن زمان باید برای ایجاد توازن در بازار و تنظیم آن از اقلام وارداتی استفاده کرد. این نماینده مجلس مقصر اصلی در این زمینه را وزارت بازرگانی می‌داند و می‌گوید: این کاهش تعرفه است که موجب می‌شود واردات کنترل شود و زمانی که از این ابزار استفاده نکند وضعیت امروز پیش می‌آید که مانند موضوع میوه حتی از کشورهای استعماری نیز وارد کشور می‌شود. محسنی می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی باید در این زمینه مدعی باشد و از محصول داخلی دفاع کند. * وزارت بازرگانی مانند تعرفه خودرو با کشاورزی برخورد نمی‌کند وی با بیان اینکه مجلس وزیر بازرگانی را به استیضاح کشاند و تعرفه وضع کرد، ادامه می‌دهد: اما در این میان کشاورزان حامی نداشتند و این تعرفه اعمال نشد. محسنی تاکید می‌کند: زمانی که مجلس برای برنج تعرفه وضع کرد تا مانند خودرو از ورود کالای خارجی جلوگیری شود این امر انجام نشد. وی با انتقاد این شیوه وزارت بازرگانی معتقد است چرا وزارت بازرگانی در امر واردات خودرو تعرفه‌های سنگینی وضع می‌کند اما در زمینه کشاورزی این امر انجام نمی‌شود. این نماینده مجلس می‌گوید: چون لابی صنعتگران در وزارت بازرگانی قوی‌تر است اجازه کاهش تعرفه را نمی‌دهند و زمانی که تعرفه خود در حال کاهش است دادشان بلند می‌شود ولی همچنان کشاورز بدون حامی است. عدم توجه به تولید داخل و دست یافتن به درآمدی راحت‌تر و آسان‌تر موجب شده است تا هر روز که می‌گذرد توجه به محصول داخلی کم‌رنگ‌تر و در حد یک حرف باقی بماند.