دانش جعفری: شوک ارزی اشتباه بود

تابناک: افزایش یکباره نرخ پایه دلار اشتباه بود، به ‌ویژه اینکه با سیاست اعلام شده قبلی دولت و رئیس‌جمهور هم مغایرت داشت. البته ممکن است این رویکرد، یک بار پاسخ دهد؛ اما بعدها وقتی مردم ببینند مثلا رئیس‌جمهور از کاهش یافتن بهای دلار سخن می‌گوید، ولی در عمل نرخ رسمی افزایش می‌یابد، اعتماد به سیاست‌های اعلام شده دولت از دست می‌رود و مردم دیگر به سیاست‌های دولت اطمینان نمی‌کنند. اما این پرسش مطرح می‌شود که بانک مرکزی چرا اقدام به گران کردن قیمت رسمی دلار کرد؟ چنین دریافته می شود که وقتی بانک مرکزی دید تقاضا برای ارز، از عرضه بیشتر شده است، تلاش کرد با گران کردن ارز به بازار تعادل ببخشد، اما در عمل، دیدیم با گران ‌شدن رسمی بهای پایه ارز، اختلاف قیمت در بازار آزاد و رسمی همچنان وجود داشت. نتیجه اینکه اقدام بانک مرکزی، نه تنها باعث تک‌نرخی شدن ارز نشد، بلکه اصل اقدام هم خوب نبود و پیامدهای زیادی برای فعالیت‌های اقتصادی خواهد داشت و بسیاری از فعالان اقتصادی و تاجران و وارد‌کنندگان که با نرخ پیشین ارز اقدام به واردات کالا کرده اند، اکنون برای تسویه حساب با بانک، باید بر پایه نرخ جدید اقدام کنند که هزینه تمام شده و پیش‌بینی نشده زیادی را برای آنها به همراه خواهد داشت و حتی بار مالی دستگاه‌های دولتی استفاده‌کننده از ارز هم سنگین‌تر خواهد شد. در نتیجه این سیاست گران ‌کردن ارز باعث افزایش قیمت‌ها برای مصرف‌کننده و تولیدکننده می‌شود و هزینه سنگینی برای کشور به ارمغان می‌آورد. پیشنهاد می‌کنم، دولت انتظارات و نگرانی‌های موجود نزد مردم را به بازارهایی نظیر بازارهای آتی سکه و طلا منتقل کند که می‌تواند آنها را کنترل کند؛ حتی بهتر است دولت نرخ سود سپرده‌های بانکی را منطقی کند تا پول‌های سرگردان بی‌جهت وارد بازار نشود. البته باز هم تأکید می‌کنم برای مدیریت سیاست ارزی دولت، باید برنامه روشنی برای واردات شصت میلیارد دلاری داشته باشد. تقاضای سفته بازی در بازار پر ریسکی چون ارز، بیشتر ناشی از برخی التهاب‌های اقتصادی و سیاسی است. پیشنهاد مشخص این است که دولت توپ سفته بازی را از زمین ارز به زمین‌های دیگری پاس دهد که توان کنترل آن را داشته باشد و ریسک آن هم پایین‌تر است. البته ریشه‌یابی التهاب‌های سیاسی و اقتصادی کاری است که از اولویت‌ به‌ مراتب بالاتری برخوردار است؛ اما گزینه مناسب در شرایط کنونی برای خواباندن فعالیت‌های سفته بازی ارزی، تحرک بخشیدن به بازار پول داخلی با افزایش نرخ سود سپرده‌هاست.