نگاهی به وضعیت مالی بازار فال و فال گیری در تهران

آیا در جامعه‌ای با تکیه بر «واقعیت‌ها» و با اقتصاد شکوفا، مبتنی بر تولید و با اشتغال بالا، ایا اصولا فضای کاری برای فالگیر‌ها وجود خواهد داشت؟

پدران و مادران ارزوی ازدواج فرزدانشان را دارند. پسران می‌خواهند تشکیل خانواده بدهند و دختران دوست دارند ازدواج کنند. اما، پسران ما به خاطر فضای اقتصادی حاکم بر جامعه که اتفاقا در فنجان قهوه نیست و «واقعی» به نظر می‌رسد، بی‌کار هستند. خرید مسکن در حد یک رویا برای سنین بالای ۴۰-۵۰ سال به شمار می‌رود و دختران هم از نبود فرد مناسب برای زندگی می‌گویند. در ایین فضا است که فالگیر می‌ی تواند با القاء رویاهای شیرین رشد کند. در اینجا نگاهی داریم به بازار مالی فالگیری و روش‌های آنان برای جذب مشتری.

در مورد اینکه چطور زندگی و حیات و اینده افراد را می‌شود از ته مانده یک قهوه یا روی چند برگ ورق دید، صحبت زیاد شده است. فالگیرهای دو دسته مشتری دارند، یا آن‌ها که معتاد به فال هستند و مشتری همیشگی، که در مورد این شاخاص معمولا فالگیر بیوگرافی آن‌ها را می‌شناسد و با مشکلاتشان اشنایی دارد.

یا مشتریان غریبه هستند که با یک گپ قبل از فال می‌تواند خصوصیات کلی در مورد آن‌ها را استنباط کند و بر آن اساس سخن بگوید. در هر دو صورت فالگیر آنچه را استنباط کرده است رنگ و لعاب می‌دهد و دوباره به مشتری پس می‌دهد. اگر درست استنباط کرده باشد که یک مشتری به جمع مشتریان معتقد و وفادار به او اضافه شده است و اگر خطا بگوید، چیزی از دست نداده و فرد مشتری او نمی‌شود!

دور فالگیر‌ها همیشه مشتریانی حضور دارند که او را قبول دارند، این طبیعی است. بنا براین ما در مورد همه فالگیر‌ها می‌شنویم که کارش خیلی خوب است و توانسته وقایع مهمی را پیشبینی کند، این را می‌شنویم چون از تعریف کسانی که به دلیل خلاف گویی‌های او مشتریش نشدند را نه دیده‌ایم و نه وصفشان را شنیده‌ایم.

به هر تقدیر فالگیر‌ها سعی می‌کنند کار خود را از طریق شبکه‌ای از بازاریابان که خودشان هم مشتری هستند گشترش دهند. این شبکه باید به فالگیر اعتقاد داشته باشد تا بتواند به بهترین شکل تبلیغات کند. فال شمع در سال‌های اخیر، فالگیر‌ها برای بقای خود روش‌های جدیدی را ابداع یا وارد کردند. این روش‌های جدید مشتریان جدیدی را به آن‌ها جلب می‌کند. کف بینی، فال قهوه، فال ورق و... روش‌های قدیمی بودند. چیزی کمه در سال‌های اخیر وارد شیوه‌های فالگیری شده است، فال شمع است. فال شمع عمومیت کمتری بین فالگیر‌ها دارد و به همین لحاظ بازار را رقابتی کرده است.

فالگیر در ابتدا یک شمع عادی را به دست مشتری می‌دهد و از او می‌خواهد نیت کند، همزمان نام کامل، تاریخ تولد (روز، ماه، سال)، نام مادر، نام پدر و گروه خونی را می‌پرسد. در همین حال نت‌هایی را در سررسید خود یادداشت می‌کند. به نظر می‌رسد از این نام‌ها اسم ابجد فرد را استخراج می‌کند و از روز و ماه تولد فرد ستاره او را در طالع‌بینی‌های سنتی (هندی و چینی) تشخیص می‌دهد. گروه خون هم طالع‌بینی جدیدتری است که در بعضی از کشور‌ها مرسوم است.

اطلاعات کلی را از همین طریق استخراج می‌کند. کتاب‌هایی وجود دارند که بر اساس تاریخ تولد و یا گروه خونی، افراد را در طبقه بندی‌های خاصی از نظر شخصیت و پیش آمد‌ها قرار می‌دهند. پس تا اینجا فالگیر کار زیادی نکرده است. اسم ابجد هم فال سنتی است که در کشور ما مرسوم بوده و با علم «جفر» رابطه نزدیکی دارد. بر این اساس حروف اسم افراد هر کدام عدد خاصی دارند، با جمع و تفریق آن اعداد به عددی می‌رسند که اسم ابجد فرد به شمار می‌رود و این اسم ابجد کلیاتی را در مورد زندگی او در خود دارد.

بعد از اینکه فالگیر جمع و تفریق‌هایش را کرد، شمع را از دست مشتری می‌گیرد. یک کاسه پر از آب روی میز قرار داده است، شمع را روشن می‌کند و کبریت را در آب کاسه خاموش می‌کند. بعد شمع را با زاویه حدود ۳۵ درجه به فاصله حدود ۳ سانتی‌م‌تر از سطح آب قرار می‌دهد تا پارافین ذوب شده شمع داخل آب بچکد. در این حالت حسی اسرارآمیز به خود می‌گیرد و به چکیدن پارافین به داخل آب خیره می‌شود. با تکان دست شکل خاصی به پارافین جمع شده روی سطح آب می‌دهد. حدود ۴ دقیقه این عمل را پیاده می‌کند، هنگامی که حدود یک سوم شمع سوخت، شمع را داخل آب خاموش می‌کند.

حالا به کاسه آب و پارافین خنک شده بر روی سطح آب خیره می‌شود و شروع به گفتن فال می‌کند. فالی که می‌گوید‌‌ همان چیزهایی است که از صحبت‌های ابتدایی دستگیرش شده و اطلاعات کلی طالع‌بینی‌های هندی و چینی و گروه خونی و شاید کمی چهره‌شناسی. باور کنید یا نه، داخل کاسه آب هیچ چیز اسرار آمیزی وجود ندارد. مشتریان پر و پا قرص در گفت‌وگو با چند نفر از مشتریان فال گیر‌ها به نتیجه می‌رسید که اگرچه فالگیر‌ها قدرت پیش‌گویی را ندارند، اما واقعا اساتید روابط عمومی و روان‌شناسی هستند. به یکی از مشتریان سال‌ها است که وعده آمدن خواستگار پولدار را داده، و هر بار بعد از دو تا سه ماه با اینکه او هنوز مجرد است، باز هم به فالگیر مراجعه می‌کند. دیگری هنوز هم منتظر شغل مناسب و قبول شدن در دانشگاه سراسری است. از همه جالب‌تر افراد بزرگ‌سالی هستند که از سطح تحصیلات و روابط اجتماعی قابل قبولی هم برخوردارند، اما با کمال تعجب به فالگیر مراجعه می‌کنند.

بعضی از آن‌ها از فالگیر‌ها طلسم و نسخه‌های متافیزیک هم دریافت می‌کنند و این عجب که تا این حد پشتکار و ممارست در پیگیری اشارت‌ها او را در زمینه زندگی واقعی به کار نمی‌بندند! انواع فال عموم فالگیر‌ها معتقدند انواع فال زیاد مهم نیستند و در واقع آن حس ششم فالگیر است که راهگشا است. فالگیر‌ها کف‌بینی را برای تعیین سیر کلی زندگی و فال‌های شمع و قهوه و تفاله چای و تاروت را برای بررسی پیشامدهای نزدیک مناسب می‌دانند.

آن‌ها به شدت با چاپ و نشر کتب آموزش فالگیری مخالف هستند و آن را کاری غیرتخصصی می‌دانند. یکی از این فالگیر‌ها می‌گوید «این بچه‌ها این کتاب‌ها را می‌خوانند، فکر می‌کنند فالگیر شدند، یک چیزهایی به مردم می‌گویند که زندگی افراد را به هم می‌زنند....» این زنگ خطر زیاد هم بی‌جا نیست، اگر چه او نگران زیاد شدن دست در بازار خودش است، اما باید سوال کرد که ناشران با چه انگیزه‌ای این کتب را منتشر می‌کنند؟ فال قهوه فال قهوه در دو مرحله انجام می‌شود، قهوه تلخ توسط مشتری نوشیده می‌شود، بعد فنجان را به صورت بر عکس با زاویه‌ای ۱۵ درجه‌ای روی پیش دستی قرار می‌دهند تا باقی‌مانده قهوه به اطراف فنجان ماسیده شود، قسمتی از آن هم داخل پیش دستی بریزد. بعد مشتری یک انگشت به سطح باقی‌مانده قهوه می‌زند و بر اساس اشکال تشکیل شده در سطح فنجان فالگیر به قضاوت در مورد آینده فرد می‌پردازد. این فال به همراه فال تاروت در کافی شاپ‌ها مورد اقبال قشر فرهیخته هستند!

فال تاروت فال تاروت، یک فال وارداتی به شمار می‌رود کارت‌های تاروت (یا تارو) مجموعه‌ای کارت هستند برای پیشگویی یا الهام بخشی. در نسخه‌های گوناگون، تعداد و مفهوم این کارت‌ها تفاوت می‌کند؛ ولی در مشهور‌ترین نسخه (رایدر وایتز) کارت‌های تاروت شامل ۷۸ کارت است که ۵۶ عدد مجموعه تاروت صغیر و ۲۲ کارت تاروت کبیر نامیده می‌شوند. بسیاری مدعی هستند که ریشه کارت‌های تاروت به قرن ۱۵ میلادی و به کشور ایتالیا بر می‌گردد، بعضی هم آن را به ترتیب منتسب به کشور فرانسه و هند می‌دانند.

گرفتن فال تاروت روش‌های مختلفی دارد که در هر کدام، مشتری با انتخاب کارت‌ها و بر اساس چینش آن‌ها فال خود را می‌فهمد. کف‌بینی هم بر اساس خطوط کف دست که هر کدام مربوط به زمینه‌ای خاص از زندگی فرد مربوط می‌شوند، اختصاص دارد. کف دست راست و کف دست چپ هر کدام تقدیر و آنچه در زندگی اتفاق افتاده را تشکیل می‌دهند. پس از طلاق فالگیری را به طور جدی برای امرار معاش آغاز کردم شادی ۳۵ سال سن دارد ودر یکی از اتاق‌های خانه مادرش کار می‌کند. خانه مادر او در یک آپارتمان ۱۰ واحدی در یکی از شهرستان‌های کرج واقع است، اما از تهران مشتری‌های زیادی دارد! مشتری‌هایش او را مثل یک پزشک متخصص کردند، از شهرستان برای دیدنش وقت قبلی می‌گیرند و با صرف هزینه به دیدنش می‌آیند. شادی پس از جدایی از همسرش به این حرفه به صورت تخصصی با یک دوره آموزشی فشرده وارد شده است و حالا از اهل فن به حساب می‌‌اید، حتی با عکس هم فال «غیر حضوری» می‌گیرد. «فردا» گفتگوی کوتاهی با وی انجام داده که در ادامه می‌‌آید:

ایا شما خودتان هم به فال معتقد هستید؟ بله طبیعتا من به کاری که انجام می‌دهم معتقدم. اتفاقا هر روز برای خودم فال می‌گیرم چون از صمیم قلب به آن اعتقاد دارم. کجا آموزش دیدید و چند سال است که این کار را انجام می‌دهید؟ من برای شروع کارم به مدت یک ماه در کناریکی از فالگیران خبره که تعریف آن را خیلی شنیده بودم و مشتری‌های زیادی داشت آموزش دیدم و برای آن یک ماه ۸۰۰ هزار تومان هزینه کردم و بعد از یک ماه از طریق دوستان و آشنایان و همسایه‌ها تبلیغاتی را در مورد خودم و کارم انجام دادم و خوشبختانه الان به مدت ۵ سال است که این کار را انجام می‌دهم و از نظر خودم و مشتری‌هایم در کارم موفق می‌باشم. درآمدتان حدودا چقدر است؟ من هر روز از ساعت ۹ صبح تا ۲ بعد از ظهر کار می‌کنم. تقریبا در روز ۱۰ تا مشتری دارم و بابت هر فال ۴۰۰۰ تومان دریافت می‌کنم و در کنار مشتری‌های حضوری -مشتری‌هایی هستند که نمی‌توانند حضوری تشریف بیاورند و با دادن عکس و نامشان من فال آن‌ها را برایشان می‌خوانم و از این کار درامد مناسبی دارم. چرا فالگیری را انتخاب کردید؟ من از ۲۵ سالگی یعنی ۱۰ سال پیش برای دوستان وآشنایان فال می‌گرفتم تا اینکه ۵ سال پیش از همسرم جدا شدم و مجبور شدم برای خودم شغلی پیدا کنم و من تصمیم گرفتم از طریق فال قهوه برای خودم در امدی داشته باشم چون می‌دانستم مردم و مخصوصا خانم‌ها علاقه خاصی به فال گرفتن دارند. شما چه فال‌هایی می‌گیرید؟ بیشتر فال قهوه می‌گیرم، اما در کنار آن فال‌های دیگری مثل: فال ورق و تاروت را هم بلدم ولی من فال قهوه را انتخاب کردم چون در ان مهارت بیشتری دارم و فال رایج تری هم هست. شیوه فال و ارتباطش با مهارت فالگیر خیلی مهم است. اگر نتوانید با شیوه‌ای که از آن استفاده می‌کنید خوب ارتبتاط برقرار کنید، فال درست از آب در نمی‌‌اید. آیا از کاری که انجام می‌دهید راضی هستید؟ بله من از کاری که انجام می‌دهم راضی هستم چون من مردم را نسبت به واقعیت‌های تلخ و شیرین زندگیشان که قرار است در آینده نزدیک با آن روبرو شوند آگاه می‌کنم. وقتی خبرهای خوش را به ان‌ها می‌دهم و لبخند را در چهره آن‌ها می‌بینم یا آن‌ها را از اتفاقات ناگواری که در پیشرو دارند آگاه می‌کنم و به آن‌ها اخطار می‌دهم احساس رضایت می‌کنم. آیا مشتری‌های شما به حرف‌هایی که شما می‌زنید معتقدند؟ همه مشتری‌های من به حرف‌هایی که من می‌زنم و چیزهایی که در فالشان می‌بینم معتقدند چون من هر انچه می‌بینم و می‌گویم واقعیتی است در آینده نه چندان دوری که قرار است برایشان اتفاق بیفتد. من مشتری‌هایی دارم که در سال چند بار پیش من می‌آیند و با خود مشتری‌های جدیدی می‌اورند. من فکر می‌کنم این دلیل رضایت و اعتقاد آن‌ها است. تا به حال از لحاظ قانونی با مشکل روبرو شدید؟ طبیعتا کاری که من و همکارنم انجام می‌دهیم غیر قانونی است چون قانون کار ما را کلاهبرداری می‌داند ولی خوشبختانه من تا الان از لحاظ قانونی به مشکل نخوردم و به لطف همسایه‌ها توانستم کارم را تا الان بدون هیچ دردسری انجام بدهم. قیمت آینده قیمت فال را نمی‌شود با شاخصی به جز خود فالگیر تعیین کرد. گاهی در جنوبی‌ترین نقاط شهر تهران، فالگیرهای صدهزار تومان پیدا می‌شود و گاهی در نقاط شمالی تهران، فال به قیمت رایج گرفته می‌شود. قیمت بالای فال، خود وسیله‌ای برای اطمینان دادن به مشتری در خصوص حقانیت فالگیر نیز تلقی می‌شود. پیش فالگیر، هیچ کس از قیمت و چانه زنی روی قیمت صحبت نمی‌کند. هزاران هزار تومان پول را با شرمندگی به فالگیر می‌دهند، چرا که کار او و صنف او، صنف و کاری عادی نیست.

فالگیر‌ها اتحادیه ندارند و نهادی هم نمی‌تواند به دریافتی‌های آنان نظارت داشته باشد، یک نکته که از همه مهم‌تر است، ندادن مالیات و عدم نیاز به سرمایه است. یک فالگیر در منزل شخصی خودش (که غالبا هم چنین است) می‌تواند با در اختیار داشتن حداقل امکانات، به کار مشغول شود و در آمد خوبی داشته باشد.