81 هزار تومان از کجا آمده و قیمت‌ها چه تغییری می‌کند؟

محاسبات اقتصادی بر مبنای قانون هدفمندی یارانه‌ها و مصوبات قانون بودجه سال 1389 نشان می‌دهد که دولت کل هزینه یارانه نقدی 5 ماهه مردم را به حساب آنان واریز کرده است. به گزارش سرویس اقتصادی «فردا»، با وجودی که برخی رسانه‌ها در گمانه‌زنی‌های خود 81 هزارتومان را مربوط به دو ماه دانسته و بنابراین پیش‌فرض یارانه نقدی را ماهی 40500 تومان محاسبه کرده‌اند، بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که این 81 هزارتومان واریزی درحقیقت برای کل 5 ماه پایانی سال 1389 است، و دولت قاعدتاً بیشتر از این مبلغ بابت این 5 ماه به حساب مردم واریز نخواهد کرد. بنابر اطلاعات منتشره از سوی دولت و اطلاعات قانون بودجه کشور، این محاسبات دقیق است. اما اگر دولت قصد داشته باشد سهم هفت ماهه گذشته مردم را نیز بدهد، احتمالا قسط دیگری نیز در راه خواهد بود. طبق قانون هدفمندكردن يارانه ها دولت مي تواند حداكثر 20 هزار ميليارد تومان درآمد جديد از محل افزايش قيمت ها كسب كند و حداكثر 12 هزار ميليارد تومان آن را بين مردم توزيع كند. در نتيجه سهم هر نفر (با احتساب 61.5 ميليون نفر) در سال 195 هزار تومان و هر ماه 16260 تومان خواهد شد. در حقیقت با این محاسبه ساده و البته مبتنی بر اطلاعات دقیق قانونی، دولت سهم 5 ماه آينده مردم را يكجا (5*16260=81000 تومان) پرداخته است. براي ايجاد 20 هزار ميليارد تومان درآمد جديد، قيمت ها بايد به صورت زير يا تركيب هاي احتمالي ديگر تغيير كند:

اين محاسبه بر اساس اين فرض بنا شده است كه در 6 ماه دوم سال جاري مردم روزانه 40 ميليون ليتر بنزين سهميه اي و 20 ميليون ليتر بنزين آزاد و 82 ميليون ليتر نفت گاز و 480 ميليون متر مكعب گاز طبيعي و 466 ميليون كيلو وات ساعت برق مصرف مي كنند. واضح است كه افزايش ميزان يارانه نقدي پرداختي به مردم مستلزم قيمت هاي بيشتر است. به عنوان مثال با فرض اينكه به هر نفر 40500 تومان در ماه پرداخت شود و با فرض اينك 60 ميليون نفر مشمول دريافت يارانه نقدي شوند. هر ماه مبلغی حدود 2400 ميليارد تومان براي توزيع بين مردم لازم است. اگر بنا باشد اين ارقام حداقل در 6 ماه آينده تغيير نكند، در 6 ماه آينده به رقمی حدود 14500 ميليارد تومان نياز است. اگر قرار باشد قانون هدفمندكردن يارنه ها اجرا شود اين رقم بايد از افزايش قيمت انرژي به دست آيد. طبق قانون فقط نصف منابع جديد حاصل از افزايش قيمت ها بين مردم توزيع خواهد شد و بقيه آن بايد بين توليدكنندگان و دستگاه هاي اجرايي بابت جبران هزينه هاي انرژي توزيع شود. در نتيجه براي ايجاد 14500 ميليارد تومان درآمد جديد بايد چيزي حدود 29000 ميليارد تومان از افزايش قيمت انرژي كسب كرد. براي اينكه دولت بتواند اين مقدار درآمد جديد به دست آورد و با فرض اينكه قانون ماليات بر ارزش افزوده نيز بر اين محصولات اجرا نگردد و همه درآمد حاصل از فروش حامل هاي انرژي صرف اهداف قانون هدفمندكردن يارانه ها شود، آنگاه لازم است قيمت حامل هاي انرژي مطابق جدول زير افزايش يابد:

لازم به ذكر است كه اگر دولت نخواهد به تعهدات خود مبني بر پرداخت 30 درصد منابع حاصل از افزايش قيمت ها به توليدكنندگان و پرداخت 20 درصد آن به دستگاه ها ي دولتي عمل كند با قيمت هاي كمتري مواجه خواهيم شد. در حالت دوم فرض مي كنيم ماهي 20 هزار تومان بين 60 ميليون نفر توزيع شود. در اين حالت ماهانه 1200 ميليادر تومان و در 6 ماه حدود 7200 ميليارد تومان نياز است. همانطور كه شرح داده شد، براي اين منظور بايد منابع جديد حاصل از افزايش قيمت انرژي حدود 14400 ميليارد تومان شود و با همان فروض درباره مصرف حامل هاي انرژي در 6 ماه آينده قيمت ها به شرح زير خواهد بود: