جزئيات پشت‌پرده ماجراي ماليات طلافروشان

فارس: رئيس سازمان امور مالياتي در پاسخ به سوالات متعدد دانشجويان در خصوص ماليات بر ارزش افزوده به بيان جزئيات بيشتري از ماجراي طلافروشان و توافقات نهايي با آنها براي مستثني كردن مقطعي دو گروه توليدكننده و واردكنند‌گان از پرداخت اين ماليات خبر داد. ماليات بر ارزش افزوده گويا هنوز براي بسياري از مردم ناشناخته است كه صحت اين ادعا را مي‌توان در سؤالات بسياري از مردم و بازاريان متوجه شد؛ حتي در اين‌باره مي‌توان گفت علاوه بر مردم عادي دانشجويان رشته‌هاي اقتصاد نيز در اين زمينه اطلاعات چنداني ندارند. پس از تعويق دو ساله اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده براي اصناف،‌ اجراي آن از ابتداي مهر براي 12 صنف آغاز شد؛ اين بار هم اجراي اين قانون با واكنش منفي صنف طلافروشان مواجه شد. به همين دليل اين قانون مورد توجه بسياري از مردم قرار گرفت و سؤالاتي در اين باره به وجود آمد؛ ‌در اين‌باره شايد دانشجويان رشته‌ اقتصاد به دليل درگير بودن بيشتر با اين گونه مباحث، به دنبال رفع ابهامات خود در اين‌ باره بودند. علي عسكري رئيس سازمان امور مالياتي البته به عنوان استاد دانشكده اقتصاد در كلاس درس توسعه اقتصادي با سؤالات متعدد دانشجويان در خصوص ماليات بر ارزش افزوده روبرو شد و به همين علت بخشي از زمان كلاس را صرف پاسخگويي به اين ابهامات قرار داد. آنچه مي‌خوانيد مشروح صحبت‌هاي وي با دانشجويان در اين‌باره است. * دانشجو: به چه دليل با اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده قيمت طلا افزايش يافته و مبلغ زيادي علاوه بر هزينه خريد طلا تحت عنوان ماليات بايد توسط مشتري پرداخت شود؟ * عسكري: قانون ماليات بر ارزش افزوده مصوب مجلس است و بايد اجرا شود؛ درصورتي كه قانون به درستي اجرا شود بسياري از مشكلات از جمله قاچاق كالا و فرار مالياتي از بين خواهد رفت. ‌در اين نوع روش اخذ ماليات، از همه زنجيره عوامل مربوط به واردات، توليد، توزيع و فروش ماليات دريافت مي‌شود. به عنوان مثال وارد كننده طلا سه درصد از ارزش افزوده كالاي خود را به عنوان ماليات در بدو ورود مي‌پردازد و بعد از آن از فروشنده عمده طلا سه درصد را اخذ مي‌كند؛ در هر مرحله كه طلا معامله مي‌شود و ارزش افزوده‌اي از اين محل به دست مي‌آيد سه درصد بايت ارزش اضافي ايجاد شده ماليات دريافت و به خريدار بعدي منتقل مي‌شود تا در نهايت از مصرف كننده‌ نهايي ماليات دريافت مي‌شود؛ در اين روش هر‌كدام از فعالان اقتصادي ماليات مربوط را در هر مرحله مي‌پردازند و در نهايت ماليات خريدار نهايي ماليات منتقل مي‌شود. * دانشجو: پس فقط زور شما به مردم مي‌رسد؟ * عسكري: نه، فلسفه دريافت ماليات بر ارزش افزوده، دريافت ماليات از مصرف‌كننده نهايي است و اين شيوه دريافت ماليات در بسياري از كشورها انجام مي‌شود؛ هدف اصلي از اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده اخذ درآمد نيست، بلكه شناسايي فعاليت‌هاي اقتصادي از جمله فعاليت‌هاي پنهان در عرصه اقتصاد است؛ لازم به ذكر است كه سه درصد كمترين ميزان مالياتي است كه در بين كشورهاي اجرا كننده اين پايه مالياتي تعيين شده است. ‌بايد توجه داشته باشيد كه كالاهاي اساسي مشمول ماليات بر ارزش افزوده نمي‌شوند چرا كه بسياري از مردم بخش عمد‌اي از سبد هزينه خود را صرف خريد اين كالاها مي‌كنند و بنابراين مشكلي در اين زمينه به وجود نخواهد آمد. * دانشجو: در خصوص مشكلات به وجود آمده از سوي صنف طلا فروشان توضيح دهيد. * عسكري: علت اصلي مخالفت طلا فروشان اين است كه آنها به خوبي مي‌دانند اگر ماليات بر ارزش افزوده اجرا شود ماليات بر درآمد آنها نيز مشخص خواهد شد و ديگر نمي‌توانند مانند سابق به روش توافقي ماليات پرداخت كنند؛ در واقع آنها كاملا به مزاياي اجراي قانون مذكور وافق هستند و به همين دليل عكس‌العمل نشان دادند. * دانشجو: آيا با اجراي اين قانون ميزان خريد طلا و درآمد طلا فروشان به دليل افزايش قيمت كاهش نمي‌يابد؟ * عسكري: تأثير چنداني ندارد؛ اگر هم مصرف‌كننده عكس‌العمل نشان دهد مقطعي خواهد بود و پس از مدتي به حالت عادي باز مي‌گردد؛ اگر شما يك حلقه طلاي هفت گرمي بخريد، بايد 8 هزار و 800 تومان به عنوان ماليات بر ارزش افزوده بپردازيد؛ * دانشجو: بالاخره با طلافروشان به چه نتيجه‌اي رسيديد؟ * عسكري: در ابتدا آنها خواستار معافيت صنف خود از پرداخت ماليات بر ارزش افزوده شدند؛ اما به آنها اعلام كرديم كه اين قانون مصوب مجلس است و به هيچ عنوان لغو نخواهد شد؛ بعد از آن گفتند اجراي قانون را دو سال به تعويق بياندازيد كه با توجه به اينكه يك بار اين كار انجام شده بود، آن را هم نپذيرفتيم؛ پس از آن دريافت سه درصد ماليات را از ارزش اجرت طلا خواستار شدند؛ يعني قيمت طلا كه هر گرم حدود 32 هزار تومان است و پس از ساخت به 42 الي 43 هزار تومان مي‌رسد، ماليات از 10 الي 12 هزار توماني كه پس از ساخت طلا ارزش افزوده ايجاد مي‌كند ماليات دريافت شود زيرا اين يك كالاي سرمايه‌اي است نه مصرفي؛ اما به آنها گفتيم طلا يك كالا است و تمام ارزش آن شامل ماليات مي‌شود. * دانشجو: طلا كالاي سرمايه‌اي است نه مصرفي، زيرا بسياري از مردم طلا خريداري نمي‌كنند و يك كالاي با دوام است. * عسكري: سرمايه‌اي بودن يك كالا ربطي به با دوام بودن و گران بودن آن ندارد؛ به عنوان مثال در حال حاضر كت و شلوار از قيمت 450 هزار تومان تا 6 ميليون تومان فروخته مي‌شود و ممكن است چند سال هم استفاده شود؛ آيا با اين توجيه مي‌توان ادعا كرد كت و شلوار هم يك كالاي سرمايه‌اي است؟ بدانيد مشكل طلا فروشان پرداخت سه درصد ماليات بر ارزش افزوده نيست، زيرا اين مبلغ را در نهايت مصرف‌كننده مي‌پردازد؛ مشكل آنها مشخص شدن درآمد است زيرا با اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده ماليات بر درآمد واقعي آنها مشخص مي‌شود؛ هم‌اكنون كه اطلاعات درستي در زمينه درآمدها وجود ندارد دريافت ماليات به روش توافقي دريافت مي‌شود كه به هيچ وجه روش مناسبي براي اخذ ماليات نيست. با طلا فروشان توافق كرديم كه ماليات بر ارزش افزوده را فعلا از فروشنده نهايي دريافت كنيم و مراحل قبلي آن كه شامل توليدكننده و واردكنند‌گان مي‌شود از پرداخت ماليات سه درصدي مستثني شوند؛ البته براي يك دوره مقطعي؛ مطمئن باشيد در برابر واكنش‌هاي برخي از اصناف هم عقب‌نشيني نخواهيم كرد. در حال حاضر ماليات دريافتي از يك كارمندي كه در ماه 600 هزار تومان دريافت مي‌كند از رئيس اتحاديه طلافروشان يكي از استان‌ها بيشتر است؛ در بررسي كه از يكي از رستوران‌هاي تهران انجام شد مشخص شد كه وي در سال بايد به جاي 6 ميليون تومان 60 ميليون بايد ماليات بپردازد و در اين مدت يك دهم پرداخت كرده است؛ اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده اين نابساماني‌ها را از بين خواهد برد. با توجه به اينكه آگاهي مردم از مزيت‌هاي اجراي هر قانوني مي‌تواند زمينه اجراي هر چه بهتر آن را فراهم كند، قبل از آنكه گستر‌ه اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده افزايش يابد و همه مشمولان را در بر گيرد، پرداخت كننده ماليات كه همان مردم هستند را با اطلاع رساني مناسب از جزئيات و مزاياي اجراي قانون ماليات بر ارزش افزوده مطلع كرد.