ابهام در نحوه مصارف منابع قرض‌الحسنه

مهر: محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی اخیرا گفته است: منابعی که به صورت قرض در بانکها سپرده گذاری می شود قرض یا دین محسوب می شود و پرداخت تسهیلات همراه با سود از طریق این منابع ربا محسوب می شود. این در حالی است که مسئولان نظام بانکی کشور بارها مطرح کرده اند که با ساماندهی بخش قرض الحسنه بانکها 95 درصد منابع قرض الحسنه به بخش قرض الحسنه اختصاص یافته است. اما گویا واقعیتهای آماری چیز دیگری را نشان می دهد. بر اساس آخرین آمارهای رسمی بانک مرکزی، مانده منابع قرض الحسنه بانکها در پایان بهمن ماه سال گذشته بیش از 16 هزارو 844 میلیارد تومان بوده که از این رقم تنها کمی بیش از 9 هزار و 169 میلیارد تومان به صورت تسهیلات قرض الحسنه پرداخت شده است. به عبارت دیگر، فقط 54 درصد منابع قرض الحسنه بانکها در این مدت به صورت تسهیلات قرض الحسنه پرداخت شده است. در این بین سهم بانکها و موسسات اعتباری از تسهیلات پرداختی به صورت قرض الحسنه از منابع این بخش در پایان بهمن ماه سال گذشته بیش از 9 هزارو 169 میلیارد تومان، سهم بانکهای تجاری حدود 7 هزارو 350 میلیارد تومان، بانکهای تخصصی بیش از یکهزارو 384 میلیارد تومان و بانکهای غیر دولتی و موسسات اعتباری نیز بیش از 434 میلیارد تومان می باشد. وضعیت منابع قرض الحسنه بر اساس این گزارش منابع قرض الحسنه بانکها در پایان بهمن ماه سال 86 معادل 14 هزارو 723 میلیارد تومان بود که در بهمن ماه سال 87 با کاهش 5.8 درصدی به 13 هزارو 870 میلیارد تومان رسید. همچنین منابع قرض الحسنه بانکها در پایان سال 86 معادل 15 هزارو 230 میلیارد تومان بود، بنابراین این منابع در پایان بهمن ماه سال 87 نسبت به اسفندماه سال 86 با کاهش 8.9 درصدی مواجه شد. این منابع در پایان اسفندماه سال 87 معادل 15 هزارو 394 میلیارد تومان بوده که با افزایش 9.4 درصدی در پایان بهمن ماه سال گذشته به 16 هزارو 844 میلیارد تومان افزایش یافت. منابع قرض الحسنه در پایان بهمن ماه سال 88 نسبت به بهمن ماه سال 87 نیز افزایش 21.4 درصدی را تجربه کرده است. پرداخت منابع قرض الحسنه در جای خود پیش از این نیز بررسی آمارهای عملکرد نظام بانکی نشان می داد که بانکها تمام منابع قرض الحسنه خود را به عنوان تسهیلات قرض الحسنه پرداخت نمی کردند، بر این اساس بانک مرکزی ساماندهی به این وضعیت را در دستور کار خود قرار داد و به بانکها اعلام کرد که منابع قرض الحسنه باید در بخش خود مصرف شود. تشکیل بانک قرض الحسنه مهر ایران در آذرماه سال 86، تشکیل صندوق قرض الحسنه پس انداز ملی ایران در تیرماه سال 88 و ساماندهی صندوقهای قرض الحسنه نیز در راستای شفاف سازی منابع و حسابهای قرض الحسنه نظام بانکی کشور صوت گرفته است به نحوی که در زمان ایجاد بانک قرض الحسنه مهر ایران انتقال منابع قرض الحسنه بانکها به این بانک در دستور کار قرار گرفت. محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی همچنین مطرح کرده است که اگر نرخ تورم به 4 یا 5 درصد برسد، بانکداری قرض الحسنه را در کشور ایجاد خواهیم کرد. علی آقا محمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز به جداسازی فعالیت قرض الحسنه ها از بانکها تاکید و تصریح کرده بود: نظام بانکی 30 تا 40 درصد منابع قرض الحسنه را به خود اختصاص داده است.