خرید کارتی نان بزودی/ نان گران می شود؟

مهدی هاشم‌زاده، کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه تخصیص یارانه، به جای حمایت مستقیم از خانوار و سرکوب قیمت نان موجب شده که نان در کشور ما نسبت به دیگر کشورها بسیار ارزان باشد، گفت: با شروع جنگ اوکراین و روسیه که قیمت جهانی گندم سر به فلک کشید و نتیجه آن برای کشور ما که آرد را با قیمت بسیار ارزان به نانوایی می‌دهد تا نان تحویلی به مردم ارزان باشد، چیزی جز قاچاق گسترده آرد و نان در چند ماه اخیر نبوده است. نتیجه این اقدام غلط در حمایت از خانوار در شرایط فعلی اقتصاد کشور هدررفت منابع نفتی کشور بود که چندین برابر نیاز کشور در دو ماه ابتدایی سال گندم وارد کرده است.

وی افزود: منشأ این موضوع نیز ابتدا به سیستم معیوب حمایت از مصرف‌کننده برمی‌گردد، زیرا برای حمایت از مصرف‌کننده، به جای یارانه مستقیم به مصرف‌کننده، یارانه به کالا و به ابتدای زنجیره پرداخت می‌شود و در نتیجه در هر نقطه از زنجیره توزیع، امکان قاچاق یا انحراف وجود دارد. اعطای یارانه ارزی به ابتدای زنجیره موسوم به ارز 4200 تومانی در دولت روحانی و ارز چندنرخی در کشور ما چندین بار به وقوع پیوسته است و در هر نوبت نیز بدون پرداخت یارانه برای حفظ معیشت مردم، پایان می‌یافت.

هاشم‌زاده، بهترین راهکار برای اصلاح یارانه ارز 4200 تومانی را انتقال کامل عواید حاصل از اصلاح اقتصادی به جیب مردم عنوان کرد و افزود: در حال حاضر به دلیل اختلاف آرد نانوایی‌ها با آرد صنف و صنعت، شاهد خروج آرد از نانوایی‌ها و کاهش پخت نان توسط نانواها هستیم؛ مسأله‌ای که اگر سریع‌تر به آن رسیدگی نشود، موجب ایجاد بحران جدیدی خواهد شد.

وی تصریح کرد: در شرایط فعلی اهمیت اصلاح یارانه ارز 4200 تومانی کالاهای اساسی به صورت همزمان نیز بسیار روشن است، زیرا با توجه به آزادسازی زنجیره تولید و توزیع و پرداخت یارانه به انتهای زنجیره، اثرات جانشینی کالاها و افزایش قیمت کالاها، حرکت به سمت حذف تدریجی و چندباره ارز، موجب ایجاد انتظارات تورمی بیشتر و در نتیجه هزینه بیشتر برای دولت خواهد شد.

هاشم‌زاده با تأکید بر اینکه باید یارانه پرداختی به مردم، نه تنها جبران قدرت خرید مردم بابت افزایش قیمت‌ها را داشته باشد، بلکه باید شاهد افزایش قدرت خرید مردم نیز باشیم، گفت: قطعاً اصلاح اقتصادی بزرگ به همراهی و حمایت بزرگ از مردم نیز نیاز دارد، بنابراین برنامه دولت در این زمینه نیز، باید به گونه ای باشد که همه عواید آن به مردم برسد و حتی بیشتر از آن نیز برای ذینفع شدن مردم، به حساب آنها واریز شود.

وی با اشاره به اینکه موفق‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راهکار هدفمندی یارانه‌ها در ایران، پرداخت یارانه نقدی است، گفت: ادامه پرداخت یارانه نقدی با توجه به تجارب هدفمندی یارانه‌ها، راهکار معقول‌تری است. البته با توجه به رشد منابع هدفمندی یارانه‌ها در تبصره 14 قانون بودجه سنواتی، باید یارانه پرداختی به مردم نیز رشد داشته باشد تا به این نحو، این یارانه نقدی نیز پس از یک دهه بی‌ارزش نشود.

وی اصلاح یارانه ارز 4200 تومانی دارو را با انتقال یارانه به بیمه‌ها عنوان کرد و افزود: با توجه به نظام‌های بررسی زنجیره توزیع دارو از محل واردات با سامانه تیتک، نسخه‌نویسی الکترونیک و بیمه همه ایرانیان از طریق بیمه‌ تأمین اجتماعی و بیمه کارکنان دولت و بیمه سلامت ایرانیان، راحت‌ترین و ساده‌ترین اصلاح یارانه ارز 4200 تومانی برای دارو خواهد بود.

هاشم‌زاده با اشاره به تأثیر جنگ روسیه و اوکراین در بالا رفتن قیمت‌های جهانی گفت: برنامه دولت و مجلس در قانون بودجه برای اصلاح یارانه نان و گندم بدون تغییر بود ولی وقوع جنگ روسیه و اوکراین و افزایش غیرمنتظره و بسیار بالای گندم در سطح جهانی، اصلاح سازوکار حمایتی برای نان را نیز با تغییرات گسترده‌ای مواجه کرد. دولت نیز به همین دلیل به دنبال بهترین راهکار برای اصلاح یارانه گندم بود تا کمترین مشکلی متوجه مردم نشود و نان مردم نیز به هیچ وجه گران نشود.

این کارشناس اقتصادی معتقد است: در صورت عدم اصلاح سازوکار یارانه اعطایی برای نان، آرد به شکل محصولات فرآوری شده مانند ماکارونی یا به شکل نان یا به همان شکل آرد قاچاق خواهد شد. نتیجه این تلاش‌ها، طرحی موسوم به اصلاح یارانه نان با طرح سوئیچ وزارت اقتصاد شده است که در آن قیمت نان برای خانوار ثابت خواهد ماند و مابه التفاوت قیمت نان آزاد و نان یارانه‌ای، مستقیماً توسط دولت شارژ خواهد شد.

وی در پایان تصریح کرد: در این مدل کارت‌های بانکی سرپرست خانوار و همه اعضای خانواده توانایی خرید نان بدون افزایش قیمت را خواهند داشت و نان به هیچ وجه برای مردم گران نخواهد شد ولی در کل زنجیره قیمت آرد و گندم آزاد خواهد شد. با وجود این، با توجه به افزایش قیمت آرد صنف و صنعت، باید به سرعت طرح فوق اجرایی شود تا قیمت کل زنجیره آرد و نانوایی‌ها نیز آزاد گردد اما به هیچ وجه نباید نان برای مردم گران شود.

منبع: روزنامه ایران