بررسی زنجیره تولید مواد شوینده و مشکلات تامین اسانس صنعتی در کشور

صارم توحیدی (هژیر توحیدی)

شرکت جلاگستر الماس تهران

مقدمه

هدف اصلی مقاله  ارزیابی مؤلفه های زنجیره تأمین کارآفرینانه مرتبط با توسعه محصول جدید در صنعت

شویندة ایران است. امروزه شوینده ها و پاک کننده ها به اندازه زندگی انسان ها اهمیت یافته اند. در دنیایی که بهداشت و سلامتی یکی از عاملهای بسیار مهم توسعه یافتگی به شمار می آید، نقش شوینده ها و پاک کنندهها در افزایش کیفیت سطح زندگی، رفاه و سلامتی بیش ازپیش آشکار می شود. تنوع طلبی مشتریان و کوتاه شدن چرخه عمر محصولالت شوینده موجب شده است تا شرکتهای فعال در صنعت شوینده برای حفظ بقای خود در این بازار رقابتی، به توسعه محصولات جدید برای رفع نیازهای مشتریان توجه بیشتری داشته باشند.اما در این راستا تحریم کشور عزیزمان باعث مشکلاتی در تامین مواد اولیه و اسانس مورد نیاز برای ادامه چرخه فعالیتشان  شده است .

 در ادامه به سه موضوع 1-زنجیره تامین 2-پرکننده FILLER)) 3-اسانس صنعتی 4-مشکلات حمل و نقل در شرایط تحریمی  خواهیم پرداخت.

زنجیره تأمین (Supply chain)

 سیستمی متشکل از سازمان‌ها، مردم، فعالیت‌ها، اطلاعات و منابعی است که در انتقال یک کالا یا خدمات از عرضه‌کننده به مشتری درگیر هستند. فعالیت‌های زنجیره تأمین منابع طبیعی، مواد خام و قطعات را به محصول نهایی برای عرضه به مشتری تبدیل می‌کنند.

زنجیره ی تامین مجموعه ی عواملی هستند که خالق ارزش افزوده در اقتصاد هستند. درست عمل نکردن این زنجیره مانعی برای خلق ارزش افزوده در نگاه کلان اقتصادی خواهد بود. بر خلاف برخی از اصطلاحات در مدیریت که تعاریف مختلفی دارند، زنجیره ی تامین از نگاه همه ی مدیران مفهومی واحد دارد. زنجیره ی تامین شامل تمام کسب و کارها و واحدهایی است که به طور مستقیم یا غیر مستقیم تامین کننده و برطرف کننده ی تقاضای مشتری نهایی هستند. برخلاف آن چه غالب مردم در ذهن دارند، عناصر واسطه در مدیریت، زائد و مضر تلقی نمی شوند. زنجیره ی تامین تنها شامل تولید کنندگان نیست، بلکه علاوه بر تولید کنندگان شامل تمام عواملی است که مواد اولیه ی مورد نیاز کارخانجات را تامین می کنند، آنها را می فروشند، آنها را حمل می کنند، انبار می کنند و همچنین شامل فروشندگان و توزیع کنندگان محصول نهایی است. پر واضح است که با حذف و یا کمرنگ کردن نقش هر کدام از این عوامل، زنجیره ی تامین به درستی عمل نکرده و نه تنها آن حلقه از زنجیر از کار باز می ماند بلکه ادامه ی فعالیت بقیه ی حلقه ها را نیز مختل خواهد کرد. زنجیره ی تامین شامل تمام واحدهایی است که در برطرف کردن نیاز مشتری، موثر هستند. علاوه بر موارد مذکور واحدهای بازاریابی، مهندسی، طراحی و. . . نیز بخشی از زنجیره ی تامین هستند. یک مشتری را تصور کنید که برای خرید یک پودر شوینده وارد یک فروشگاه بزرگ مثل وال مارت می شود. زنجیره ی تامین با مشتری و نیاز آنها برای پودر شوینده آغاز می شود مرحله ی بعدی فروشگاه وال مارت است که مشتری از آن دیدن کرده است و پس از آن انبارهای وال مارت که محصولات در آن انبار شده اند بخشی از زنجیره ی تامین هستند. شرکت پخش و توزیعی که محصولات را از تولید کننده اش تحویل گرفته، سفارشات را مدیریت کرده و آن را با استفاده از تریلی، کامیون و. . . برای وال مارت آورده است بخشهای بعدی این زنجیره هستند. پس از آن نوبت به تولید کننده می رسد و پس از آن شرکتهای پخش مختلفی که مواد اولیه را به تولید کننده ی پودر رسانده اند و خود تولید کنندگان مواد اولیه از جمله زنجیره ی تامین یک پودر شوینده هستند. به طور معمول یک زنجیره ی تامین شامل موارد زیر می شود: مشتری، خرده فروش ها، عمده فروش ها، شرکت های توزیع کننده، تولید کننده، تامین کنندگان سرمایه (بانک ها و موسسات مالی) و تامین کنندگان مواد اولیه. باید توجه داشت، که این زنجیره تنها در حال انتقال محصول فیزیکی نیست، بلکه می تواند انتقال داده و اطلاعات، سرمایه، طرح و اندیشه و. . . نیز بدهد. برای مثال در زنجیره ی ارزش یک تجارت الکترونیک، آن چه بیشتر انتقال می یابد، داده و اطلاعات است، هر چند در زنجیره های ارزش سنتی تر مثل همان مثال پودر شوینده هم، داده هایی مثل موجودی انبار، درخواست سفارش و. . . نیز انتقال پیدا می کرد.

امروزه شوینده ها و پاک کننده ها به اندازة زندگی انسان ها اهمیت یافته اند. در دنیایی که بهداشت و سلامتی یکی از عامل های بسیار مهم توسعه یافتگی به شمار می آید، نقش شوینده ها و پاک کننده ها در افزایش کیفیت سطح زندگی، رفاه و سلامتی بیش ازپیش آشکار میشود. تنوع طلبی مشتریان و کوتاه شدن چرخه عمر محصولات شوینده موجب شده است تا شرکتهای فعال در صنعت شوینده برای حفظ بقای خود در این بازار رقابتی، به توسعة محصولات جدید برای رفع نیازهای مشتریان توجه بیشتری داشته باشند

فرمولاسیون شوینده‌ها – پرکننده‌ها(FILLER)

--پرکننده‌ها در صنعت شوینده، فقط باعث ارزان‌تر شدن محصول نهایی نمی‌شوند.

شوینده‌های لباس به دو صورت مایع و پودری به بازار عرضه می‌شوند. با توجه به اینکه اکثر اجزاء فرمولاسیون آن‌ها مشابه است، جزئی که مایع یا پودری بودن محصول نهایی را تعیین می‌کند، پرکننده (filler) نامیده می­شود. این عوامل پس از اثر بر خواص فیزیکی محصول نهایی بر خواص شویندگی آن‌ها نیز اثراتی نشان می‌دهد.  معمولاً با شنیدن نام پرکننده‌ها تصور می‌کنیم که این مواد صرفاً به­دلیل کاهش قیمت مورداستفاده قرار می‌گیرند. اما پرکننده‌های صنعت شوینده، اثرات مهمی بر عملکرد نهایی شوینده‌های لباس‌دارند. این آثار از سه طریق ایجاد می‌شود:  1- ایجاد پایداری در محصول نهایی 2- وجود خاصیت شویندگی در برخی پرکننده‌ها 3-کمک به کاهش قیمت و امکان استفاده از افزودنی‌های گران‌تر و مؤثرتر. پرکننده‌های متفاوتی برای شوینده‌های مایع و پودری استفاده می‌شود. در ادامه به معرفی برخی پرکننده‌ها می­پردازیم: 1-سدیم سولفات 2-بوراکس (سدیم بورات)3-سدیم سیلیکات 4-الکل‌ها 5- آب   که شرکت جلاگستر الماس تهران که خود تولید کننده انواع پرکننده (FILLER)   UX-TRAIL  ,MX-TRAIL,TOL DEREX می باشد.

اسانس مواد شوینده چیست؟

اسانس ها، عطر و رایحه، جزء جدایی ناپذیر از محصولات بهداشتی و شوینده ها محسوب می‌ شوند. این محصولات در تمام خانه ها یا کارخانه ها و مراکز مختلف برای اهداف تمیز کردن و شستشو به کار می‌ روند. نام اسانس یا عطر را حتماً در تولید انواع اسپری خوشبو کننده یا ادکلن هم شنیده‌اید؛ این در حقیقت همان چیزی است که از ترکیبات شیمیایی یا گیاهی به طور مستقیم استخراج می شود و بوی خوشی را در شوینده ها به وجود می ‌آورد. دلایل زیادی وجود دارد که کارخانه های تولید کننده مواد شوینده، آرایشی و بهداشتی به استفاده از اسانس مواد شوینده تاکید دارند.یکی از این دلایل، تولید انواع شوینده ها و پاک کننده ها طبق مراجع استاندارد جهانی است. دلیل دیگری که ملزم می سازد تمام شوینده ها و پاک کننده ها باید رایحه و بوی خوش داشته باشند این است که بتواند تا میزان حداکثر، بوی آلودگی ها و کثیفی ها را از روی لباس برطرف کنند. حتی اگر یک شوینده قوی برای لباس یا سطح خاصی به کار می برید، بازهم لزوماً باید اساسی و مواد معطر در داخل آن به کار رفته باشد. به عبارت ساده‌تر می خواهیم بگوییم که شوینده ها و تمیز کننده های خانگی و صنعتی بدون اسانس مواد شوینده، یک محلول معمولی هستند و ممکن است پس از استفاده، بوی نامطبوع به مشام شما برسد. با این توصیف، بدون شک به اهمیت وجود اسانس در شوینده ها پی برده اید.

روش تولید اسانس

تولید اسانس مواد شوینده به طور مستقیم به استخراج این ترکیبات از منابع اصلی مربوط می‌شود. اگر نامی از استخراج روغن های اساسی یا استخراج روغن های گیاهی برای تولید مواد شوینده معطر هم شنیدید، در حقیقت، به همین روش ها اشاره دارد.اکثر مواد معطر یا همان اسانس ها ساختار مولکولی آلی دارند و حاوی ترکیبات حلقوی از نظر شیمی مولکولی می باشند. مهمترین و اصلی ترین روش تولید اسانس شوینده، “فرایند تقطیر” است. “تقطیر” عبارت است از حرارت دادن یک مخلوط، سرد شدن بخارات و مجدداً تبدیل شدن آن به حالت مایع؛ به این ترتیب که ناخالصی ها حذف خواهد شد. محصول نهایی، همان اسانس یا روغن معطر است که در موارد مختلف به کار میرود..

با توجه به اینکه هدف، تولید کدام از انواع اسانس باشد، ترکیبات اولیه برای حرارت دادن، متغیر هستند. در ادامه مرور کلی بر فرایند استخراج اسانس مواد شوینده را مشاهده می کنید. برای تولید اسانس یا روغن های گیاهی، مواد اولیه در داخل یک مخزن بزرگ تحت حرارت بالا قرار می گیرند. مخزن، بسیار داغ می شود و ترکیبات بر اساس نقطه جوش به حالت بخار در می آیند. این مخزن مجهز به دریچه هایی است که به مجراهایی راه دارد. ترکیبات بخار شده وارد مسیرهای خروجی می‌ شوند و از آن جهت در مسیر مارپیچ به حرکت در می آیند. اطراف این مسیر مارپیچ یا یک جریان مشخص آب سرد، همیشه خنک نگه داشته می‌شود. در اثر این سرما، بخارات، متراکم شده و به حالت مایع تبدیل می شوند. این فرایند، چیزی شبیه به کندانسور یا متراکم کننده  است. از انتهای کندانسور، مایع متراکم شده وارد ظرف مخصوصی می شود و برای اینکه آب یا روغن با یکدیگر مخلوط نشود، خروجی آب و خروجی اسانس مواد شوینده، متراکم شده، مجزا در نظر گرفته شده است.

 با توجه به اینکه در فرایند تولید اسانس مواد شوینده ممکن است اندکی آب به صورت ناخالصی در مخزن نهایی جمع شود، پس از این مرحله لازم است یک مرحله دیگر به نام “سرریز کردن” انجام گردد. به این ترتیب اسانس یا آب مخلوط شده از این قسمت جدا خواهد شد. استخراج اسانس یا روغن های گیاهی به روش های مختلفی انجام می شود که هر کدام از آن ها مزایا و معایبی دارند. بهترین و متداول ترین روش صنعتی برای این منظور، همین روش تقطیر است.

با این تفاسیر و تولید اسانس در کشور بازهم ما به دلایل عدم تولید برخی از اسانس های ادکلنی و قابل مقایسه نبودن با مشابه خارجی نیاز به واردات اسانس از خارج کشور داریم که این نیاز به واردات با مشکلات اساسی دسته و پنجه نرم می کند که از مهمترین مشکلات می توان به حمل و نقل اشاره کرد.

انواع حمل و نقل برای واردات اسانس صنعتی از اروپا به ایران

واردات کالا به کشور که از طریق حمل و نقل بین المللی صورت میگیرد می تواند از سه روش دریایی، ریلی، هوایی صورت گیرد

یکی از روش های واردات کالا از اروپا به ایران( حمل هوایی )

واردات کالا از اروپا به ایران به روش حمل هوایی یکی از روش های راحت اما با توجه به شرایط حساس کنونی یعنی تحریم ها علیه ایران، به یکی از پیچیده ترین روش ها تبدیل شده است از مزایای حمل هوایی صرفه جویی در زمان و سرعت بالاتر نسبت به واردات کالا از طریق حمل دریایی است. اما هزینه بسیار زیادی را باید وارد کننده متقبل شود به صورتی که برای واردات کالا از اروپا به ایران باید تمهیدات امنیتی بسیار بالایی را به کار ببرند  .بازرگانان اروپایی می توانند کالاها را به سه صورت هوایی و زمینی و دریایی به ایران صادر کنند که با توجه به محدود شدن ایران در مورد واردات و صادرات با کشورهای دیگر، دشواری های بسیاری را برای آن ها بوجود آورده است

کراس استافینگ، روش حمل کالای تحریمی و کالای برند

کراس استافینگ یک روش حمل و نقل است که در آن بارها بین کشتی‌های مختلف جابه‌جا می‌شوند. در این روش کانتینر را از یک کشتی به کشتی دیگر منتقل می‌کنند یا حتی در برخی موارد محموله داخل کانتینر، با یک کانتینر دیگر تعویض می‌شود. کراس استاف در حمل و نقل دریایی، به دلیل وجود مشکلاتی در حین صادرات و واردات کالا بین کشورهای مختلف استفاده می‌شود. 

حتما این سوال برای شما پیش می‌آید که چرا از این روش استفاده می‌شود؟ باید در پاسخ به شما بگوییم که کانتینرها و کشتی‌های لجستیکی دارای کد منحصر به فردی هستند که همه اطلاعات مربوط به هویت کشتی، اطلاعات مربوط به بار، مسیر حرکت و… از طریق سامانه جامع لجستیک قابل پیگیری هستند. به علت وجود تحریم‌ها، کشتی‌ها اجازه پهلو گرفتن در بندر مقاصد تحریمی را ندارند و این روش به کمک تاجران و بازرگانان می‌آید. در این بین به یک کشور سوم نیاز است که هم در لیست کشورهای تحریمی نباشد و هم مشکلی برای صادرات به ایران نداشته باشد. با انجام کراس استافینگ می‌توانید کالای خود را از کشور ذینفع به هرجای دنیا ارسال کنید و یا اقدام به خرید کالای تحریمی نمایید. این روزها می‌توان گفت از حیاتی‌ترین راهکارها در برابر تحریم خرید و حمل کالا، استفاده از ابزار کراس استافینگ است

مشکلات حمل کالای تحریمی و برند

استفاده از روش کراس استاف برای دور زدن تحریم‌ها و خرید کالای تحریمی آن چنان بدون دردسر هم نیست و ممکن است گاهی با مشکلات جدی مواجه شود. در بعضی از موارد کشورهای مقصد هویت اصلی کشتی را متوجه می‌شوند و ممکن است بار یا کشتی را به مدت چند روز توقیف کنند. این اتفاق ممکن است ضرر‌های مالی زیادی را برای بازرگانان و ناوگان دریایی کشور به وجود آورد و همچنین روابط بین‌المللی کشور با مشکلاتی مواجه شود. به طور کلی توقیف شدن بار یک کشور در بین راه، زیان‌های بسیاری را برای آن کشور به وجود خواهد آورد.

شرکت جلا گستر الماس تهران این مشکلات را با وجود شرکاء و دوستان بین المللی خود برای هموطنان و تولیدکنندگان محصولات شوینده  تا حدودی برطرف نموده و آمادگی همکاری با تمام نهاد ها و ارگانهای خصوصی و دولتی را دارد.