نکاتی درباره بودجه 1401

گروه سیاسی فردا: متن این یادداشت به شرح زیر است:

دولت بودجه سال آینده را انقباضی بسته و سعی کرده هزینه هایش را پایین بیاورد. همیشه هزینه ها مشخص و درآمدها نامشخص است. یعنی معلوم نیست با توجه به هزینه ها، درآمدهای پیش بینی شده حاصل می شوند یا خیر.

هزینه ها نشان می دهد دولت بنا ندارد خیلی روی بودجه عمرانی سرمایه گذاری کند. این مسئله موجب نگرانی پیمانکاران می شود چون آنها مایل هستند در پروژه های عمرانی مشارکت کنند اما متأسفانه در وضعیت کسری بودجه اولین اعتباراتی که کم می شود بودجه عمرانی است چون می خواهد هزینه های جاری خودش را ترمیم کند.

منابع مربوط به پرداخت یارانه ها نیز مشخص نیست یعنی مشخص نیست وقتی دولت ارز 4200 را حذف می کند چگونه می خواهد 5 دهک هدف برای پرداخت یارانه نقدی را تشخیص دهد ثانیا معلوم نیست این یارانه چه طور و به چه میزان پرداخت خواهد شد. این مسئله خودش به کسری بودجه فشار می آورد.

البته استدلال دولت آن است 8 میلیارد دلار ارزی که در قالب 4200 هزینه می شد را گران تر و در حدود 25 هزارتومان می فروشد، در عوض از محل درآمد آن یارانه خواهد پرداخت. هرچند این استدلال به ظاهر درست است اما همیشه در زمان اجرا با اشکالاتی همراه می شود.

دولت بیشتر فشار خود را برای درآمد در سال 1401 در حوزه اخذ مالیات گذاشته است. دولت در این حوزه به بنگاه های اقتصادی و بخش تولید توجه ندارد و بیشتر می خواهد مالیات را از عوارض فرودگاهی، گمرک و خرید و فروش خودرو، ارز، مسکن و سکه کسب کند. البته اخذ مالیات از بنگاه های اقتصادی و بخش تولید نیز طبق روال 20 تا 25درصد طبق تورم افزایش خواهد یافت.

لایحه بودجه 1401 کسری دارد. هر سال دولت می گوید «با فروش اموال دولت و اوراق قرضه» کسری را جبران می کند و از بانک مرکزی استقراض نخواهد کرد. در مجموع اگر بخواهیم روی کاغذ نگاه کنیم نسبت به گذشته همه چیز بهتر است اما نکته آن جاست که رئیس جمهور می گوید «سال آینده با همین بودجه 8 درصد رشد اقتصادی به وجود می آید» که تحقق این وعده با شک همراه است.

چه طور ممکن است با بودجه انقباضی رشد 8 درصدی اقتصاد را رقم زد؟ حتی اگر احیای برجام نیز به نتیجه برسد تا بخواهد پول گشایش های اقتصادی آن وارد کشور شود زمان می برد. با این اوصاف رشد 8 درصدی اقتصاد محقق نمی شود و نهایتا شاید رشد 3.5 تا 4 درصدی را در این حوزه شاهد باشیم. البته اگر برجام به نتیجه نرسد بعید می دانم همان 4 درصد رشد اقتصادی را هم داشته باشیم.

بخش درآمدی بودجه 1401 خیلی اگر و اما دارد، در بودجه میزان صادارات نفت را یک میلیون و دویست هزار بشکه در روز درنظر گرفتند که اگر برجام به نتیجه نرسد احتمال دارد که اجازه فروش هیچ نفتی را به ایران ندهند که در این صورت با کسری بودجه وحشتناک 50 درصدی مواجه خواهیم بود.

خوشبینانه است که درآمدهای نفتی و مالیاتی پیش بینی شده تحقق پیدا کند و مسائل طبق آنچه در لایحه بوده آمده پیش برود اما در حالت عادی می توان گفت این بودجه 30 درصد و در حالت بدبینانه تا 50 درصد کسری دارد.