گمانه زنی ها درباره تیم اقتصادی دولت سیزدهم

با معرفی کابینه پیشنهادی رئیسی به مجلس مهم ترین بحث ها و گمانه زنی ها درباره تیم اقتصادی دولت سیزدهم مطرح است. اگر تیم اقتصادی را به دو دسته ستادی و اجرایی تقسیم کنیم با معرفی سید احسان خاندوزی برای وزارت اقتصاد و انتصاب مسعود میرکاظمی برای سازمان برنامه و بودجه، دو ضلع از سه ضلع مثلث تیم اقتصادی ستادی دولت مشخص است ولی باید منتظر ماند تا رئیس کل بانک مرکزی نیز در دولت سیزدهم معرفی شود. در وزارتخانه های اقتصادی اجرایی نیز قضاوت های متفاوتی درباره گزینه ها وجود دارد که در ادامه به آن ها می پردازیم:

خاندوزی، مورد قبول اقتصاددانان

معرفی سید احسان خاندوزی برای وزارت اقتصاد از این جهت جالب توجه بود که تا دو روز قبل از معرفی، نام دو گزینه دیگر برای این سمت مطرح بود. خاندوزی استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی  و نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس سال ها مدیر دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس بوده است. دو کتاب تالیف شده وی درباره عدالت اقتصادی و خصوصی سازی و طیف وسیع پژوهش های انجام شده در دوره وی درباره مسائل اقتصاد ایران، نشان دهنده اشراف وی به چالش ها و راهکارهای برون رفت اقتصاد ایران از وضعیت فعلی است. وی فعال ترین چهره اقتصادی مجلس فعلی و تدوین کننده طرح هایی از جمله مالیات بر خانه های خالی و طرح سامان دهی حقوق و دستمزد در بخش عمومی، اصلاح قانون بازار اوراق بهادار ایران، طرح مالیات بر عایدی سرمایه، طرح سامان دهی سهام عدالت و طرح تسهیل مجوزهای کسب‌وکار بوده است. نکته جالب توجه حمایت طیف وسیعی از اقتصاددانان از اقتصاددانان جوان تا چهره های نزدیک به گرایش های عدالت خواهی و اقتصاد اسلامی تا اقتصاددانان نزدیک به دیدگاه های اقتصاد بازار آزاد از وی است. اگرچه تجربه اجرایی اندک وی برای مواجهه با چالش های اجرایی این وزارتخانه در بخش هایی نظیر گمرک و سازمان مالیاتی را نباید از نظر دور داشت اما مقبولیت وی در بین اقتصاددانان مهم ترین برگ برنده خاندوزی است.

میرکاظمی از بازرگانی و نفت تا برنامه ریزی

سید مسعود میرکاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت سیزدهم پیش از این وزیر نفت دولت دهم و وزیر بازرگانی دولت نهم بوده است  از این جهت برخی منتقدان معتقدند که وی با مدرک تحصیلی دکتری مهندسی صنایع فاقد تحصیلات اقتصاد و اشراف به معضلات اقتصاد کلان در شرایط اقتصادی پیچیده کشور است. هرچند اعتماد خاص رئیسی به وی و مسئولیت هایی از جمله عضو هیئت امنای بنیاد بهره وری موقوفات آستان قدس رضوی و عضو و رئیس هیئت مدیره سازمان اقتصادی رضوی در دوره حضور آیت ا... رئیسی در آستان قدس که نشان دهنده اعتماد و نزدیکی فکری میرکاظمی با ایشان است، مهم ترین مزیت رئیس سازمان برنامه و بودجه است. هرچند باید منتظر ماند و برنامه میرکاظمی را برای جبران کسری 300 تا 400 هزار میلیارد تومانی دید.

یک چهره کاملا نفتی برای نفت

وزیر پیشنهادی نفت دولت سیزدهم با 31 سال سابقه کاری در صنعت نفت، گزینه معرفی شده به مجلس است. جواد اوجی دارای مدرک تحصیلی لیسانس مهندسی نفت از دانشگاه صنعت نفت اهواز است و در سال ۶۹ در صنعت نفت استخدام و مشغول کار شد. وی هم‌اکنون عضو هیئت امنای دانشگاه صنعت نفت است و پیش از این در سال های 88 تا 92 مدیر عامل شرکت ملی گاز ایران بوده است. مسئولیت های کارشناسی و مدیریتی متعدد در زیرمجموعه های شرکت ملی نفت از دیگر سوابق اوجی است. پس از سال 92 نیز فعالیت های وی در صنعت نفت و گاز در دو هلدینگ نفتی مرتبط با بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان امام ادامه داشت. به این ترتیب اشراف وی به جزئیات فعالیت در صنعت نفت جزو نقاط قوت وی محسوب می شود اگرچه با توجه به ابعاد سیاسی و حتی دیپلماتیک نفت، برخی معتقدند که ممکن است اشراف وی به دیگر ابعاد فعالیت در وزارت نفت چندان زیاد نباشد.

 حرکت از صنعت به سمت آب و برق!

علی اکبر محرابیان، در حالی وزیر پیشنهادی نیرو بود که تا روزهای آخر از فرد دیگری به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت نیرو نام برده می شد. محرابیان در سال ۱۳۸۶ (دولت نهم) بعد از برکناری علیرضا طهماسبی، سرپرست و سپس وزیر صنایع و معادن شد. محرابیان در شهریور ۱۳۸۸ به کابینه دوم احمدی نژاد نیز با عنوان وزیر صنایع و معادن راه یافت و تا سال ۱۳۹۰ که این وزارتخانه با وزارت بازرگانی ادغام شد، عهده دار این مسئولیت بود. مجری ستاد تبصره 13 و طرح نوسازی خودروهای فرسوده در دولت نهم، به عنوان وزیر پیشنهادی نیرو مطرح شده است. هرچند وی در اقدامی متفاوت با دیگر گزینه ها روز گذشته به وزارتخانه متبوع رفته و با وزیر فعلی نیرو و مدیران وزارتخانه جلسه ای برگزار کرده است. با این حال ورود فردی فاقد سوابق مرتبط با صنعت آب و برق به این وزارتخانه در شرایطی که قطعی برق و کمبود آب، مشکلات جدی پیش روی این وزارتخانه قرار داده، احتمال رای آوری وی را با چالش مواجه کرده است.

وزیر پیشنهادی با اظهاراتی بحث برانگیز

حجت ا... عبدالملکی، متولد 1360 و جوان ترین وزیر معرفی شده در شرایطی قرار است تصدی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را برعهده بگیرد که این وزارتخانه قرار است همزمان تکلیف بنگاه داری دولت در غول های شبه دولتی نظیر شستا و صندوق بازنشستگی را مشخص و همزمان وضعیت بازار کار و برنامه های اشتغال زایی و حمایت از بخش تعاون را دنبال کند. عبدالملکی عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) اگرچه سابقه مرتبطی را به عنوان معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام خمینی (ره) دارد و چهره وی به عنوان داور برنامه میدان در زمینه کسب و کارها برای بسیاری از مردم شناخته شده است ولی برخی اظهارات وی از جمله ضرورت مجوز دادن به تغییر کاربری زمین های کشاورزی و برخی دیگر از اظهارات وی از جمله ایجاد اشتغال با یک میلیون تومان سرمایه! موجب شده است تا عمده اقتصاددانان نگاه مثبتی به وی نداشته باشند. شاید از همین روست که مجید شاکری، کارشناس اقتصادی در نوشته ای با اشاره به معضل جدی همسان سازی حقوق ها برای صندوق های بازنشستگی، عبدالملکی را کمتر از حد و اندازه این وزارتخانه بزرگ و مهم قلمداد کرده است.

فاطمی امین، از معاونت برنامه ریزی تا وزارت صمت

وزیر پیشنهادی صمت با سابقه معاونت برنامه ریزی در این وزارتخانه در سال های 90 تا 92 به عنوان گزینه پیشنهادی به مجلس معرفی شده است. از سوابق اجرایی سیدرضا فاطمی امین، می‌توان به معاونت وزیر صمت، ریاست ستاد تحول صنایع و معادن و مشاور و مدیریت سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های آستان قدس رضوی اشاره کرد و مسئولیت اخیر وی قائم مقامی آستان قدس رضوی است که توسط آیت ا... رئیسی به این سمت منصوب و جایگزین بختیاری شد. همین مسئله نشان دهنده اعتماد خاص رئیس جمهور به وی است. فاطمی امین قبل از انتخابات نیز در برنامه‌ای تلویزیونی، برنامه اقتصادی آیت ا... رئیسی را تبیین کرد و پس از انتخابات نیز در برخی برنامه های تلویزیونی به عنوان کارشناس اقتصادی در برخی موضوعات اظهارنظرهایی داشت که از آن به عنوان برنامه های دولت رئیسی ذکر می شد. از جمله بررسی جایگزینی یارانه نقدی به جای ارز 4200 که اواخر دو هفته قبل مطرح شد. با این حال برخی با اذعان به فهم مناسب وی از بخش صنعت کشور، درباره توان اجرایی فاطمی امین برای اداره وزارتخانه ای بزرگ و گسترده نظیر وزارت صمت تردید دارند.

سازنده مگاپروژه ها در مسیر راه و شهرسازی

رستم قاسمی که یکی از اصلی ترین گزینه های وزارت نفت بود، به عنوان وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی معرفی شد تا برخی حرف و حدیث ها درباره ارتباط وی با حوزه مسکن و راه مطرح شود. با این حال خود وی در گفت و گو با خبرگزاری ایسنا اظهار کرد: به دلیل مسئولیتی که در گذشته در قرارگاه خاتم داشتم با حوزه مسکن و حمل و نقل آشنایی دارم. وی افزود: زمانی که در قرارگاه خاتم‌مسئولیت داشتم بسیاری از راه های کشور، راه آهن، بنادر و برخی فرودگاه ها را احداث کردیم. تمام بنادر کشور را ساختیم و در مسکن نیز اقدامات زیادی انجام دادیم. هر چند وزارت راه و شهرسازی با طرح برخی نمایندگان برای بازگشت به گذشته و تفکیک این وزارتخانه به دو وزارتخانه «راه» و «مسکن و شهرسازی» مواجه است. طرحی که با وجود درخواست دولت رئیسی برای مسکوت ماندن، همچنان در دستور کار مجلس است. تحقق وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال وعده بزرگ دولت رئیسی است که برای تحقق آن سراغ رستم قاسمی رفته اند که با فضای پروژه های عمرانی و ساخت و ساز کاملا آشناست.

ساداتی نژاد و تخصص در زمینه مهم ترین معضل بخش کشاورزی

سید جواد ساداتی نژاد، وزیر پیشنهادی وزارت جهاد کشاوری که هم اکنون رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس است، با سوابق تحصیلی در زمینه آب به مجلس معرفی شده است. اگر مهم ترین معضل کشاورزی کشور را لزوم سازگاری این بخش با کمبود آب و تدوین برنامه ای منسجم برای کشاورزی با بهینه سازی مصرف آب بدانیم، ساداتی نژاد، تخصص لازم را برای این عرصه دارد. وی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در رشته مهندسی منابع طبیعی- آبخیزداری و در مقطع دکتری در رشته مهندسی هیدرولوژی، به ترتیب در دانشگاه‌های مازندران، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه دولتی مسکو تحصیل کرده است. اقدامات وی در زمینه اصلاح قانون قیمت گذاری محصولات کشاورزی در مجلس نشان می دهد که وی برای تقویت تولید و خودکفایی در محصولات استراتژیک کشاورزی برنامه دارد./ خراسان