ماجرای بدهی دولت به بانک مرکزی دوباره بر سر زبان ها افتاد

خبرگزاری تسنیم: ماجرای بدهی دولت به بانک مرکزی این روزها دوباره بر سر زبانها افتاده است. در همین رابطه سید حمید پورمحمدی معاون سازمان برنامه و بودجه در مورد آخرین صحبت‌های مطرح شده در خصوص استقراض دولت از بانک مرکزی در محل سازمان برنامه و بودجه گفته است: دولت به دلیل ملاحظات تحریمی، آن بخش از  پول نفت و هدفمندی یارانه‌ها و صندوق توسعه ملی را که ارز آن توسط بانک مرکزی به فروش نرفته بود را  از بانک مرکزی دریافت نکرد، از طرف دیگر با سازوکار تمرکز وجوه دولتی نزد خزانه در طول سال بعضا سپرده های دولت نزد بانک مرکزی بیشتر از بدهی دولت به این بانک می شد و به عبارت دیگر میزان خالص بدهی دولت به بانک مرکزی نیز در بعضی از فصول کاهش پیدا می کرد.

وی در ادامه افزود: مثلا در ماه ششم سال 99 میزان  بدهی دولت به بانک مرکزی حدود 120 هزار میلیارد تومان بود در همان زمان میزان سپره های دولت نزد بانک مرکزی حدود 136 هزار میلیارد تومان بود یعنی خالص بدهی دولت به بانک مرکزی منفی بود و یا اینکه بابت منابع بودجه از محل صندوق توسعه ملی فقط حدود 40 درصد ریال آن دریافت شد چون بانک مرکزی امکان فروش این ارز را نداشت همینطور در مورد وجوه حاصل از صادرات نفت و یا فرواورده های نفتی که بخش قابل توجهی از این منابع ارزی چون در بازار به فروش نرسیدند بعنوان طلب دولت از بانک مرکزی باقی مانده است.

به گزارش تسنیم، موضوع بدهی یا طلب بانک مرکزی به دولت در ابتدا از صحبت‌های نوبخت در مجلس شورای اسلامی آغاز شد. رئیس سازمان برنامه و بودجه در پاسخ به سوال یکی از نمایندگان مبنی بر استقراض دولت از بانک مرکزی، گفته بود: بنابر گزارش وزیر محترم نفت پول حاصل از صادرات نفت به حساب بانک مرکزی واریز شده اما این بانک در تبدیل ارز به ریال دچار تاخیر است و به همین دلیل در حال حاضر بانک مرکزی بزرگترین بدهکار دولت است. در شرایطی که دولت اندوخته مالی دربانک مرکزی دارد چه نیاز به چاپ پول است؟ اساسا بخشی از کسری بودجه دولت به همین دلیل است که منابع ارزی سریع به منابع ریالی تبدیل نمی‌شود.

عبدالناصر همتی طی یادداشتی در صفحه شخصی اینستاگرام خود در واکنش به صحبت‌های نوبخت نوشت: اخیرا به نقل از رئیس محترم سازمان برنامه و بودجه مطلبی در رسانه ها منتشر شده است، مبنی بر این که، بانک مرکزی بزرگترین بدهکار دولت است.

1- پرواضح است که بانک مرکزی هیچگاه به دولت بدهکارنبوده و نخواهد شد. کافی است که نگاهی به ترازنامه بانک مرکزی شودتا بدهکار مشخص گردد.

2-سال 1398 و 1399 عامل مسلط در رشد پایه پولی، تبدیل منابع ارزی مسدود وغیرقابل دسترس به ریال بوده است، در حالی که در سال های قبل از آن، عامل مسلط، بدهی بانکها بود که با تلاش بانک مرکزی در شرایط بسیار سخت مهار شد.

3-اگر روزی برسد که بانک مرکزی بدهکار دولت باشد، به معنای آغازحکمرانی درست در اقتصاد و مهار و کنترل تورم خواهد بود و معنایش آن است که دولت میتواند نزد بانک مرکزی سپرده گذاری کند.

4-مقاومت بانک مرکزی در برابر تبدیل منابع ارزی مسدودی به ریال، برای مقابله با رشد بیشتر در پایه پولی ونقدینگی و لذا، جلوگیری از کاهش بیشترارزش پول ملی و قدرت خرید مردم است.

پس از اظهارات رئیس بانک مرکزی محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه طی صحبت‌هایی در کلاب هاوس، در پاسخ به سوالی که به موضوع استقراض از بانک مرکزی و طلبکاری دولت از این بانک گفت: اگر تلاش نشود بین ما و آقای همتی اختلافی ایجاد شود؛ باید بگویم که رقم قابل توجهی از محل فروش و صادرات فراورده‌های نفتی حاصل می‌شود که برای پرداخت یارانه‌ها و ... به حساب بانک مرکزی واریز می‎شود. مشکلی که دکتر همتی و بانک مرکزی دارند این است که موفق نمی شوند این رقم را تبدیل به ریال کند. نه اینکه نخواهند؛ ولی نمی‌توانند که طلب ١.٢ میلیارد دلاری دولت را به صورت ریال بدهند؛ چون معتقدند این موضوع پایه پولی و تورم را بالا می برد.

وی با تاکید بر اینکه همتی هم این را قبول دارد و این به معنی نقص بانک مرکزی نیست؛ گفته بود: استقراض از بانک مرکزی حرف بی اساسی است و دکتر همتی هم این را تایید می کند. سازمان برنامه و بانک مرکزی دو نهاد حاکمیتی هستند و ما مشکلات بانک مرکزی را درک می کنیم. طلبکار بودن دولت از بانک مرکزی یک واقعیت است و اینگونه نیست که بانک مرکزی از پرداخت آن استنکاف کند.