تغییر مسیر نفت عربستان

خبرگزاری فارس: طی 4 سال گذشته دونالد ترامپ، به دو دلیل جلوی افزایش قابل توجه و کاهش قیمت نفت در بازار جهانی را می‌گرفت. نخست آنکه در مبارزات انتخابات ریاست جمهوری سال 2019 قبل از پیروزی در سال 2016 وعده داده بود که قیمت بنزین را با هدف بالا بردن توانایی خرید مردم آمریکا پایین نگه خواهد داشت و به همین خاطر اصلا طرفدار افزایش قیمت نفت در بازار جهانی نبود و از طرف دیگر به شدت پیگیر توسعه فعالیت شرکت‌های نفتی در این کشور بود و به همین خاطر باز هم دوست نداشت قیمت نفت کاهش چشمگیری را تجربه کند.

در واقع ترامپ در طول 4 سالی که گذشت از تمام توان خود برای نگه داشتن قیمت نفت در محدوده حدود 40 تا 50 دلار استفاده کرد. در قالب این تلاش‌ها حتی دولت آمریکا با فشار به سعودی‌ها جلوی اقدام این کشور برای کاهش عرضه و بالا بردن قیمت را می‌گرفت و فقط در اوایل سال 2020 بود که به خاطر سقوط قیمت نفت در بازار جهانی و حتی منفی شدن قیمت نفت آمریکا، ترامپ موافقت کرد تا عرضه نفت آمریکا و دیگر کشورهای بازار جهانی کاهش یابد.

* تغییر مسیر سعودی

در حالی که مقامات سعودی طی 4 سال ریاست جمهوری ترامپ به دلایل مختلف از جمله نیاز به حمایت دولت آمریکا در موضوع جنگ یمن و قتل جمال خاشقچی، تلاش کردند تا آنجا که می‌توانند خواسته‌های دولت ترامپ را اجرا کنند، اما دو هفته پیش عربستان به صورت داوطلبانه در اقدامی که در 4 سال گذشته بی‌سابقه بوده، اعلام کردند که یک میلیون بشکه از عرضه نفت خود به بازار جهانی کاهش می‌دهند.

این مسئله باعث شد تا قیمت نفت افزایش چشمگیری را تجربه کند. این مسئله نشان می‌دهد که سعودی‌ها دیگر امیدی به آینده سیاسی ترامپ و حتی پیروزی وی در انتخابات بعدی ریاست جمهوری آمریکا ندارند، چراکه در این صورت تلاش می‌کردند حتی به صورت ظاهری حداقل تا پیش از پایان دوره ریاست جمهوری ترامپ، خود را همگام با سیاست‌های وی نشان دهند.

* خیال بازار نسبت به نفت شیل آمریکا راحت‌تر شد

البته سعودی‌ها چند بار تلاش کردند تا در طول 4 سالی که گذشت با هدف ورشکست کردن شرکت‌های نفت شیل آمریکا، قیمت نفت را به شدت پایین بیاورند که هر بار پس از چند ماه مقاومت دوباره تحت فشار مستقیم یا غیرمستقیم دولت آمریکا تسلیم شدند و باز هم قیمت نفت رشد کرد.

سعودی‌ها تلاش می‌کردند تا با پایین آوردن قیمت نفت با توجه به آنکه هزینه سر به سر تولدی نفت شیل آمریکا بسیار بالاتر از تولید نفت متعارف توسط آنها بود، شرکت‌های نفت شیل آمریکایی را به سمت ورشکستگی سوق داده و تولید این نوع نفت در آمریکا را غیراقتصادی کنند. اما با توجه به حمایت تمام قد ترامپ از صنعت نفت آمریکا، سعودی‌ها در این زمینه خیلی موفق نبودند تا اینکه کرونا رسید و تعداد زیادی از شرکت‌های نفت شیل آمریکا به خاطر سقوط تقاضا و پایین آمدن قیمت نفت در بازار جهانی در ماه‌های نخست سال 2020 ورشکست شدند.

اقدام سعودی‌ها در کاهش یک میلیون بشکه‌ای عرضه نفت به بازار جهانی از چند جهت قابل بحث است؛ نخست آنکه به نظر می‌رسد با روی کار آمدن بایدن، سعودی دیگر خیلی نگران شرکت‌های نفت شیل آمریکایی نیست؛ چراکه بایدن در مبارزات انتخاباتی بارها بر تعهد خود بر جلوگیری تغییرات آب و هوایی و مقابله با برخی پروژه‌های نفتی بزرگ تاکید کرده است.

* باید چقدر پای کار صنعت نفت آمریکاست؟

طی دو سه روز گذشته خبر رسید که بایدن قصد دارد بلافاصله پس از به دست گرفتن قدرت مجوز اجرای خط لوله انتقال نفت ایالت آلبرتای کانادا به نبراسکای آمریکا را متوقف کند. از طرف دیگر بایدن خیلی موافق توسعه استفاده از سوخت‌های فسیلی در آمریکا نیست و به صورت ضمنی از تصمیم ایالت کالیفرنیا برای به صفر رساندن مصرف سوخت‌های فسیلی تا سال 2050 حمایت کرده است.

بنابراین جو بایدن آن گونه که ترامپ بود، پای کار صنعت نفت آمریکا نیست و به نظر می‌آید سعودی‌ها هم به این نتیجه رسیده‌اند که تهدید صنعت نفت شیل آمریکا دیگر خیلی جدی نیست. عقب‌نشینی احتمالی دولت آتی آمریکا از حمایت تمام قد از تولید نفت در این کشور از یک سو و کاهش داوطلبانه عرضه نفت به بازار جهانی از سوی دیگر، در کنار پیش بینی بهبود تقاضا نفت در سال 2021 همگی نشان می‌دهد که شرایط برای سعود قیمت نفت مساعد است.

البته ممکن است از سرگیری اعمال قرنطینه به خاطر درگیر شدن آنها در موج‌های جدید شیوع کرونا باعث شود روند افزایش قیمت نفت با توجه به چشم‌انداز کاهشی شدن تقاضا، مختل شود.