افزایش ترافیک، قیمت اینترنت را کاهش می‌دهد؟

خبرگزاری تسنیم: هفته گذشته وزیر ارتباطات در سومین گفت‌وگوی اینستاگرامی خود در سال ۹۹ به پرسش‌های کاربران در حوزه فناوری اطلاعات پاسخ داد.

محمد جواد آذری جهرمی در پرسش و پاسخ‌های قبلی اینستاگرامی خود به مواردی از جمله «افزایش هزینه‌های اپراتورها» و «بالا بودن هزینه‌های نگهداری شبکه ارتباطی» اشاره کرده بود.

اما مهمترین بخش گفتگوی هفته گذشته آذرجهرمی، وعده وزیر ارتباطات در خصوص کاهش قیمت اینترنت در سال ۱۴۰۰ بود.

وی خبر داد: در صورت رشد ترافیک، قیمت اینترنت کاهش پیدا خواهد کرد.

وزیر ارتباطات در خصوص جزئیات این طرح تاکنون توضیحی ارائه نکرده است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که مشابه چنین وعده‌هایی در سال‌های گذشته توسط مسئولان وزارت ارتباطات مطرح شده که همگی درحد حرف باقی مانده است.

طبق آخرین آمارسازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیوییاز وضعیت بخش ICT کشور نشان می‌دهد که تا پایان شهریور ماه سال ۹۸ تعداد مشترکاناینترنت به ۶۷ میلیون و ۶۸۷ هزار نفر رسیده است.

از این تعداد تنها ۴ میلیون و ۶۹ هزار و ۲۲۷ نفر، مشترک اینترنت ثابت (از طریق فناوری‌هایی مانند ADSL و یا فیبر) هستند و ۶۳ میلیون و ۶۱۷ هزار و ۷۷۷ نفر از موبایل برای اتصال به اینترنت استفاده می‌کنند که درصد قابل توجهی از این کاربران از سرویس ۳G و ۴G برخوردار هستند.

هزینه استفاده از اینترنت در ایران ماهانه ۲۳ ٫ ۳۵ دلار اعلام شده است که ۶ ٫ ۶۱ درصد دستمزد ماهانه در اینکشوررا شامل می‌شود.

با توجه به این آمار‌ها و همچنین طبق قیمت‌های مصوب شرکت‌های خدمات‌دهنده اینترنتی، در کشور ایران نسبت به سایر جهان، کاربران اینترنت ماهانه مبالغ چشمگیری را صرف هزینه‌های اینترنتی خود می‌کنند.

این آمار‌ها موجب شده است تا مسئولین مرتبط، وعده‌های فراوانی در زمینه کاهش قیمت اینترنت به کاربران اینترنتی بدهند.

مقایسه قیمت اینترنت در ایران با کشور‌های جهان

اگر بخواهیم به قیمت اینترنت در ایران و مقایسه آن با سایر کشور‌های جهان بپردازیم باید بدانیم، مقایسه‌ی قیمت سرویس اینترنت در ایران با دیگر کشور‌های جهان، به‌ویژه کشور‌های غربی، کار ساده‌ای نیست؛ چراکه از یک طرف، در خیلی از کشور‌های اروپایی و آمریکایی، سرویس‌های اینترنت ثابت با سرعت مشابه ایران عرضه نمی‌شود و از طرف دیگر، بیشتر این سرویس‌ها یا کاملا نامحدود هستند یا درصورت داشتن سقف دانلود (Data Cap)، حداکثر حجم مجاز دانلود آن‌ها با سرویس‌های ایرانی قیاس‌پذیر نیست.

طبق آمار منتشر شده، ایران یکی از ده کشوری است که گران‌ترین خدمات اینترنتی را به مشتریانش عرضه می‌کند.

بر همین اساس اصلاح طرح قیمت‌گذاری یکی از دغدغه‌های چندین ساله وزارتخانه ICT بوده، حتی از همان زمان که آذری‌جهرمی، مدیرعامل شرکت زیرساخت در دولت قبل بود.

با این حال، این وزارتخانه نتوانسته به جمع‌بندی جامعی برای تعیین قیمت اینترنت برسد. به‌طوری که محمد جواد آذری جهرمی در سال ۹۶ با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته در زمینه کاهش قیمت اینترنت و ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی لازم گفته بود: همچنان جایگاه ایران در سطح منطقه جای کار دارد و برای به نتیجه رسیدن و داشتن نتایج بهتر در این حوزه لازم است مسائل متعددی مورد توجه قرار گیرد و در عین حال کیفیت و رضایت مشتری نیز مدنظر قرار گیرد. علاوه بر این برای رضایت مشتری بحث دیگری به نام قیمت نیز حائز اهمیت به شمار می‌رود.

با توجه به اهمیت قیمت اینترنت، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در اردیبهشت سال ۹۷ از تغییر تعرفه‌های جدید برای مشترکان کم مصرف اینترنت توسط اپراتور‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی خبر داد. البته وی تحقق این امر را مشروط به نظر وزیر ارتباطات دانست و اعلام کرد: در صورت موافقت وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، این کاهش قمیت رخ خواهد داد.

اما این وعده تا به امروز محقق نشده است.

در اقدام بعدی، رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در تیرماه ۹۷ با اشاره به تصمیم برای آزادسازی تعرفه اینترنت در راستای اصلاح تعرفه‌ها، از جلساتی با اپراتور‌های اینترنتی برای ارائه پیشنهادهایشان خبر داد و گفته بود: امیدواریم تا پایان تابستان ۹۷ حوزه تعرفه‌گذاری در بخش رقابتی یک بار برای همیشه به جمع‌بندی برسد.

با این حال، این جمع‎بندی نیز هنوز اتفاق نیفتاده است.

در اواخر سال ۹۷ سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی که «وظیفه رگولاتوری یعنی اصلاح و کنترل را در حوزه ICT برعهده دارد» تاکید کرده بود که قیمت اینترنت در سال ۹۸ نیز بدون تغییر باقی خواهد ماند، اما با گذشت ۳ ماه از سال ۹۸، اپراتور‌های اینترنتی موضوع افزایش قیمت را در دستور کار قرار دادند.

این اپراتور‌ها با ارسال نامه‌ای به وزیر ارتباطات، خواستار افزایش ۵۰ درصدی نرخ اینترنت شدند.

بهانه این افزاش قیمت، جلوگیری از ورشکستگی و نجات این صنعت از یک سو و افزایش کیفیت از سوی دیگر بوده است.

پس از این نامه، اپراتور‌های اینترنت ADSL تلاش خود را برای افزایش قیمت این سرویس از اردیبهشت ماه آغاز کردند و به بهانه رساندن قیمت به سقف تعرفه مصوب، قیمت‌های خود را تغییر دادند؛ آن زمان، اما رگولاتوری این تغییر قیمت را گرانفروشی ندانست و اعلام کرد که این اقدام در بازه قیمتی کف و سقف اتفاق افتاده است.

با افزایش قیمت اینترنت درخواست‌های متعددی برای اصلاح قیمت‌ها از سوی مردم صورت گرفت، اما هیچ واکنشی از سوی وزارت ارتباطات به این افزایش قیمت اتفاق نیفتاد.

وحید مختاری، مدیرکل نظارت بر خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در این باره گفته بود: که در بررسی‌های صورت گرفته هیچ گزارشی مبنی بر گران‌فروشی شرکت‌های اینترنتی دریافت نکردیم. ممکن است از دید کاربران نرخ بسته‌ها گران شده باشد، اما از نظر رگولاتوری گران‌فروشی اتفاق نیفتاده و اپراتور‌ها در بازه زمانی مشخص بر مبنای مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، قیمت‌ها را تعیین کرده‌اند.

این در حالی بود که بر خلاف انتظارات حسین فلاح جوشقانی معاون وزیر ارتباطات در فروردین ماه سال ۹۸ در گفتگویی اعلام کرده بود: تمام تلاش‌مان را می‌کنیم قیمت اینترنت بالا نرود و هدف ما این است که هزینه‌های اپراتور‌ها را کاهش دهیم. وقتی هزینه‌ها کاهش پیدا کند، می‌توان مانع از افزایش قیمت ارائه خدمات آن‌ها شد. هرچند باید اعلام کنیم که یک سری هزینه‌های اپراتور‌ها بالا رفته و در سال جدید هم بالاتر خواهد رفت. از سوی دیگر اواخر آبان‌۱۳۹۶ بود که با ابلاغمصوبه‌ی ۲۶۶ کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، سرویس‌دهنده‌های اینترنتی ایران با در نظر گرفتن بحث کیفیت اینترنت طرح‌های جدید خود را با نام‌هایی، چون «اینترنت غیرحجمی» و «اینترنت نامحدود» با هدف رسیدن به طرح‌های جهانی عرضه کردند.

اما پس از مدتی کوتاه، مشخص شد آنچه از آن به‌عنوان «اینترنت نامحدود» نام برده می‌شود، هیچ شباهتی به نمونه‌های مشابه در سطح جهانی ندارد.

پس از مطرح‌شدن سؤالات متعدد کاربران، صادق عباسی، معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، تأکید کرد اسم این طرح، عرضه‌ی اینترنت نامحدود نیست.

البته اولین فردی که این طرح را به این نام خواند، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعاتبود؛ ولی پس از انجام بررسی‌های فنی مشخص شد که عرضه‌ی اینترنت به‌صورت نامحدود با قیمت مناسب از لحاظ فنی میسر نیست.

همه این اتفاقات در حالی رخ داده است که دوباره در آذر ماه سال ۹۹ محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، اعلام کرد که اینترنت نه تنها گران نشده و نخواهد شد که در صورت رشد ترافیک، سال آینده قیمت اینترنت ارزان می‌شود.