نظر وزیر نفت دوران جنگ درباره فروش نفت این روزها
روزنامه شرق: لایحه بودجه 1400 نوشته شد و كارشناسان مطلع می‌گویند كه در این لایحه، دولت روی فروش 480 هزار بشكه در روز نفت حساب باز كرده است. رقمی كه كمی بیشتر از 300 هزار بشكه در روز فروش فعلی است اما با ارقام قبل از خروج آمریكا از برجام هم فاصله‌ای جدی دارد. چه شد كه ایران دیگر نمی‌تواند نفت بفروشد. ایرانی كه تجربه هشت سال جنگ را داشته، آیا در دهه 60 هم نمی‌توانست نفت بفروشد؟ آن‌طور كه محمد غرضی، وزیر نفت دولت جنگ می‌گوید در آن روزها میزان فروش نفت درست به اندازه امروز بوده است، منتها دولت حتی دست از چانه‌زنی برای كاهش سهمیه فروش نفت رقبای اقتصادی مثل عربستان هم بر‌نمی‌داشته است. غرضی رمز موفقیت آن روزها را اعتماد امام، دولت و مجلس به خود معرفی می‌كند و می‌گوید كه این روزها برای وزارت نفت خط می‌كشند كه به چه كسی نفت بفروشد و به چه كسی نفت نفروشد! به گفته وزیر نفت دوران جنگ، در دهه 60 و 70 كه كشور 15 تا 20 میلیارد دلار درآمد داشت، به‌خوبی اداره می‌شد اما حالا با 100 میلیارد دلار دچار مشكل است. او حمله راهزن‌ها به محموله‌های نفتی را هم نمك زندگی معرفی می‌كند.
در‌حال‌حاضر میزان فروش نفت كشور به 300 هزار بشكه در روز رسیده است. در زمان جنگ آیا این میزان محدودیت برای صدور نفت وجود داشت؟ در زمان جنگ چگونه و چه مقدار نفت می‌فروختیم؟
آن مقطع اوپك 60 میلیون بشكه در روز نفت تولید می‌كرد. مرحوم حاج احمد آقای خمینی به من گفت كه به وزارت نفت می‌روید؟ من هم گفتم بله. گفتند كه كسی نفت نمی‌خرد. پاسخ دادم كه اوپك 60 میلیون بشكه در روز تولید دارد، دست من باید شكسته باشد كه دو میلیون بشكه نفت نتوانم بفروشم. به وزارت نفت رفتم. آن روزها از فروش 60 میلیون بشكه در روز، 24 میلیون در اختیار اوپك بود. سهم ایران هم خیلی كم بود. چیزی حدود 300 هزار بشكه در روز بود.
توان تولید در آن مقطع چقدر بود؟
فروش ما در آن مقطع 300 هزار بشكه در روز بود ولی ظرفیت تولید ما بیش از چهار میلیون بشكه در روز بود. آن روزها، عربستان 10.5 میلیون بشكه نفت در روز می‌فروخت و ما 300 هزار بشكه می‌فروختیم. ما جلسه گذاشتیم و محكم ایستادیم تا میزان فروش عربستان 5.5 میلیون بشكه در روز شد و سهمیه ایران به 2.4 میلیون بشكه در روز افزایش یافت. در آن چهارسالی كه من وزیر بودم، به‌راحتی از مشكلات عبور كردیم؛ با اینكه اذیت می‌شدیم، چاه‌های نفت بمباران می‌شد.،خارك را می‌زدند، لوله‌ها و مراكز برق را می‌زدند. همه این مشكلات بود، ولی یك روز هم صادرات نفت در این چهارسالی كه بنده آنجا بودم، متوقف نشد.
در مقطعی كه شما وزیر بودید، ما نفت در برابر غذا داشتيم؟
نه، ما پول نفت را می‌گرفتیم و غذا را هم تأمین می‌كردیم. كشور با قدرت و توان خیلی بالایی در زمان جنگ اداره شد. خیلی خوب اداره شد. قیمت‌ها در حداقل بود. مردم راضی بودند. فقط به دشمن خارجی نگاه می‌كردند. در میادین جنگ، پیروزی‌های مفصل به دست آوردیم. ما دهه 60 و دهه 70 خیلی خوب با قیمت‌های پایین كشور را اداره كردیم. با اینكه سالانه 15 تا 20 میلیارد دلار بیشتر درآمد نداشتیم، كشور اداره شد. اكنون سالی 100 میلیارد دلار درآمد داریم.
با وجودی كه میادین توسعه پیدا كرده و توان تولید افزایش یافته است، چرا دولت نمی‌تواند نفت بفروشد؟
به نظر من انحصار فروش یا اتفاقاتی كه افتاده، این شرایط را ایجاد كرده است. من خیلی مطلع نیستم. الان وضع بازار نفت خیلی خوب است. 110 میلیون بشكه در روز فروش می‌رود. شاید محدودیت‌هایی از ناحیه عرضه نفت رخ داده باشد. خود وزارت نفت كارش را خیلی خوب می‌داند. شاید از آنها توقعاتی دارند كه نمی‌توانند انجام دهند. به نظرم این مسئله رخ داده است.
چه توقعاتی از وزارت نفت دارند. بیشتر توضیح می‌دهید؟
ممكن است انحصار فروش به یك عده‌ای مطرح باشد. ممكن است از این مسائل باشد.
مگر نفت خام دست بخش خصوصی است؟ چه كسی به دولت فشار می‌آورد كه نفت را به جاهای خاص بفروشد؟
تصفیه نفت در داخل كشور تحت فشار نیست. ولی در صادرات ممكن است كه خریداران محدود باشند. هیچ‌وقت نفت روی زمین نمی‌ماند. باید دست وزارت نفت را آزاد بگذارید تا بتواند مشتریان خودش را راضی كند. در زمان ما نظام، حضرت امام، دولت و مجلس این اعتماد را به ما داشتند. كسی بنده را محدود نمی‌كرد بلكه راه را هم باز می‌كردند. روزی یك‌و‌نیم میلیون بشكه نفت فروختن كار سختی نیست. باید به متخصصین و وزارت نفت كمك كنیم نه اینكه برای آنها خط بكشیم و تعیین تكلیف كنیم.
درباره این خط‌كشیدن توضیح می‌دهید؟ یعنی به وزارت نفت می‌گویند به چه كسی باید نفت بفروشد؟
مثلا به وزارت نفت بگوییم كه به این نفت بفروش و به این نفروش.
برای ما كه تحت تحریم‌های آمریكا هستیم، این رویه درستی است؟
من كه مطلع نیستم. ولی من كارشناسان كشور را خیلی خوب می‌شناسم. حداقل 60 سال است كه من كارشناسم. خیلی توفیق داشتم كه نفتی‌ها، مخابراتی، برقی‌ها، كارشناسان وزارت كشور و صنایع را بشناسم. آنها توانمند هستند. فقط ممكن است كه خدای نكرده رانت‌خواری یا كسی یا چیزی آنها را تحت‌فشار قرار دهد یا گرفتار كند.
دولت در بودجه امسال هم عددی كه برای صادرات نفت در نظر گرفته، حدود 480 هزار بشكه است. به نظر می‌رسد تمركز دولت روی فروش اوراق مشاركت است. كارشناسان معتقدند اوراق مشاركت را مردم عادی نمی‌توانند بخرند و این اوراق توسط نهادهای خاص خریداری خواهد شد. این مسئله مشكلی برای كشور ایجاد نخواهد كرد؟
فروش نفت خام دچار مشكلات تحریمی است ولی صادرات غیر‌نفتی شامل پتروشیمی، آهن و مس خرج دولت را در‌می‌آورد؛ یعنی اینكه بین 40 تا 50 میلیارد دلار درآمد برای دولت ایجاد می‌كند و خرج كشور بیش از این نیست. حالا دولت برای اینكه گرفتاری قانونی نداشته باشد، آمده است و اوراق مشاركت را مطرح كرده كه یك مسیری است. امیدواریم به اینكه اوراق مشاركت را با گرفتاری بفروشند، مبتلا نشوند. ان‌شاء‌الله بتوانند خودشان هزینه‌های خودشان را در بیاورند. كشور ثروتمند است.
ما در فلزات و محصولات پتروشیمی هم تحریم شدیم، در نتیجه فكر می‌كنم ناچار به فروش اوراق مشاركت باشیم. آیا مشكلی در این رابطه ایجاد نخواهد شد؟
در مورد پتروشیمی و فراورده‌های نفتی زور آمریكایی‌ها به این كارهای جزئی نمی‌رسد. این بخش در اختیار متخصصین، كارشناسان و وزارت نفت است. آنها راه‌ها را بلدند. آمریكایی‌ها اگر زورشان می‌رسید كه پتروشیمی و فلزات و ... را تحریم كنند؛ این كار را كرده بودند. آنها زورشان نرسید.
محموله‌های ما مورد راهزنی دریایی قرار می‌گیرند. مثل داستان بنزینی كه به ونزوئلا فرستادیم. آیا با این شرایط قادر به صادرات هستیم؟
اینها كه نمك زندگی است. بالاخره ما با آمریكایی‌ها درگیر هستیم. یك روزی آنها یك آسیبی می‌رسانند ما هم بلدیم كه چگونه عمل كنیم. الان سی‌ان‌ان و بی‌بی‌سی را می‌بینم، هر دو سه كلمه‌ای كه بحث راجع به ترامپ بایدن و... می‌شود، اسم ایران می‌آید. ما موقعیتمان تثبیت‌شده‌تر از این است كه دو كشتی را منحرف كنند و ما آسیب ببینیم. ملت نگران این‌جور چیزها نیست.
فكر می‌كنید جریان دزدهای دریایی برای ما مشكلی ایجاد نمی‌كند؟
اگر آنها مشكل درست كنند ما كه خیلی راحت‌تر می‌توانیم مشكل درست كنیم.
یعنی ما هم می‌توانیم این کارها را بکنیم؟
بله، ما در منطقه خلیج فارس اقتدار داریم. فقط همین اظهار‌نظرهای كشورهای خلیج فارس را در جریان شهید فخری‌زاده نگاه كنید كه این كشورها چه عكس‌العمل‌هایی داشتند. مدام گفتند كه شما خویشتن‌داری كنید. دانشمند مسلمان متعلق به همه جهان اسلام است. ما اقتدار سیاسی‌مان ذاتی است.
ما كشوری با قدمت دو‌هزار‌ساله هستیم. منطقی است كه از روش‌های دیگران استفاده كنیم؟
شما می‌گویید كه آنها راه‌بندان درست كردند. من هم گفتم ما هم بلدیم كه چه كار كنیم.
كشورهای منطقه تلاش می‌كنند از طریق لوله، نفت خود را منتقل كنند و به‌زودی از اهمیت خلیج فارس كاسته خواهد شد.
من مقصودم خلیج فارس نیست. ما در اقیانوس‌ها و دریاها توانایی‌های فراوان داریم. منتها من معتقد به اینكه راهزن دریایی باشیم، نیستم. آنها اگر از این روش استفاده می‌كنند، مثل رفتارشان در حمله به عراق و افغانستان است. اینها با چه ابزاری آمدند و دست‌خالی برگشتند. ما قدرت منطقه‌ای را كه می‌تواند تنه به قدرت جهانی بزند، داریم. میخواهم بگویم كه این آسیب‌ها و اذیت‌ها نمك كار زندگی 200ساله اخیر ایران است. همیشه ما اقتدار داشتیم و دشمنان كشورمان ما را ترك كردند. روسیه ایران را ترك كرده است. متفقین ایران را ترك كردند. آمریكایی‌ها ایران را ترك كردند. انگلیس ایران را ترك كرد. این همه دستاورد كه ما داشتیم، ادامه دارد و اقتدار سیاسی و سرزمینی ما بیش از آن است كه بتوان با یك كار نظامی، كار سیاسی و كار اقتصادی به این اقتدار آسیب زد.
این اواخر عضو هیئت‌مدیره مشانیر بودید و جزء بنیان‌گذاران سپاه هم بوده‌اید. اینكه سپاه بز
رگ‌ترین رقیب شركت‌هایی مثل مشانیر و دیگر شركت‌های تخصصی است، مشكل‌ساز بوده است؟
سپاه هرگز رقیب نبوده است. سپاه از همان اول یك توان بسیار پرقدرت تكنولوژیكی به دست آورد كه همراه پیمانكاران و مشاورین و دیگران باشد. اینكه مشاهده می‌كنید امروز اقتدار تكنولوژیکی ایران به قدری هست كه نیازی به خارج ندارد، ناشی از بخش‌های پرقدرت تكنولوژیك اعم از سپاه، ارتش و دستگاه‌های دولتی و وزارتخانه‌های مختلف است. ببینید ما بهترین گسترش شبكه مخابراتی در دنیا را داریم. در همه‌جا، پوشش شبكه در نقاطی است كه سود می‌دهد، مثلا در آمریكا نقاط كورش خیلی زیاد است، زیرا آنجا فعالیت دست بخش خصوصی است و بخش خصوصی می‌گوید كه برای 10 یا 100 تا موبایل، برایم صرف نمی‌كند كه شبكه را توسعه دهم. ولی شبكه مخابراتی ایران كل كشور را پوشش می‌دهد. گاز در كل كشور وجود دارد. برق هم همین‌طور، در تمام نقاط كشور بانك داریم. در روستاهایی كه 20 خانوار هست، یك دفتر مخابراتی، بانكی و... هست. الان در دفاتر مخابراتی همه خدمات داده می‌شود و برای آنها خدمات پرسرعت می‌خواهیم. وزیر محترم هم گفت ما هرجایی كه چند تا خانواده باشد، تبعیض نمی‌گذاریم و پوشش مخابراتی می‌دهیم.
پس به حضور سپاه در فعالیت‌های اقتصادی اعتقاد دارید و معتقدید كه سپاه هیچ‌وقت رقیب فعالیت‌های اقتصادی به حساب نمی‌آید؟
عرضم به حضورتان كه سپاه آن‌طور كه خودشان می‌گویند وقتی وارد می‌شوند كه بخش خصوصی یا دولتی توان و امكان كار را نداشته باشند. خود سپاه این‌طوری می‌گوید و واقعا هم آنها چند سال پیش گفتند كه در مناقصه‌های كمتر از یك‌میلیارد دلار شركت نمی‌كنیم. در داخل كشور پروژه چند‌میلیارد‌دلاری وجود دارد كه بخش خصوصی امكان اجرای آن را ندارد. این اختلافاتی كه در رسانه‌ها می‌آید، ناشی از اطلاعات جزئی است كه از این به آن منتقل می‌شود. ولی كل كشور دارای اقتدار بسیار عظیم تكنولوژی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. توان بسیار بزرگ ملی داریم. كسی نمی‌تواند به آن آسیب بزند.
دیدگاه تان را بنویسید