تفاوت لمینت و کامپوزیت و روکش دندان: کدام یک را انجام ندهیم؟

کامپوزیت یا لمینت و یا روکش؟ عدم اطلاع از فرق کامپوزیت با لمینت و روکش باعث شده تا تقریبا تمام کسانی که یکی از روش‌های دندان پزشکی زیبایی را انجام داده‌اند، در انتخاب بهترین روش درمانی به اشتباه بیفتند؛ اشتباهی که معمولا باعث اتلاف هزینه‌های سنگین و حتی آسیب‌های غیرقابل جبران به سلامت دندان‌ها شده است.

بنابراین شاید بهتر باشد به‌جای مرور چندباره‌ی نمونه کارها و انواع عکس لمینت و کامپوزیت دندان و تلاش برای تشخیص تفاوت لمینت و کامپوزیت دندان از روی آن‌ها، برای اطلاع از فرق لمینت با کامپوزیت به متخصص مراجعه کنید؛ چرا که هزینه مناسب کامپوزیت به تنهایی نمی‌تواند دلیل خوبی برای انتخاب این روش ترمیمی-زیبایی باشد.

فردا نیوز با توجه به مسئولیت اجتماعی خود تصمیم گرفته تا با بررسی شواهد قابل اتکا، یکبار برای همیشه اطلاعات لازم جهت مقایسه لمینت دندان یا ونیر کامپوزیت با روکش را در اختیار خوانندگان قرار دهد تا پس از این، شاهد سوالاتی مثل قیمت کامپوزیت بیشتر است یا لمینت نباشیم؛ چراکه گرانترین هزینه صرف شده در کامپوزیت یا لمینت دندان، سلامت دندان‌ها و زیبایی لبخند شماست.

کامپوزیت بهتر است یا لمینت یا روکش؟ یک سوال خطرناک!

در انتخاب بین کامپوزیت، لمینت و روکش، فرق لمینت و کامپوزیت را نباید در کنار تفاوت روکش و لمینت یا کامپوزیت قرار دهیم؛ چراکه داوطلبان درمان روکش دندان معمولا بیشتر بافت دندانی خود را از دست داده‌اند و راهی به جز روکش دندان یا کشیدن و ایمپلنت وجود ندارد.

از دیگر نکات مهم در انتخاب روکش، کامپوزیت و لمینت باید به این موارد اشاره کرد:

فرق کامپوزیت با لمینت و روکش از نظر دندانپزشکی ترمیمی

پیش از هر چیز بهتر است اساسی‌ترین فرق بین کامپوزیت و لمینت با روکش را توضیح دهیم.

روکش دندان چیست؟

روکش، درمانی تهاجمی برای دندان‌هایی است که به دلیل پوسیدگی و عصب‌کشی، کاملا مرده محسوب می‌شوند. دندان‌های عصب کشی شده به دلیل تخلیه قسمت پالپ یا بخش زنده دندان، به تدریج استحکام خود را از دست داده و همواره در معرض ریسک شکستن قرار دارند. همچنین دندان عصب کشی شده ممکن است تغییر رنگ داده و به رنگ خاکستری روش درآید که جلوهی زیبایی ندارد.

در روکش دندان، قسمت مینا و عاج دندان کاملا تراشیده شده، و روکشی از جنس سرامیک، فلز یا ترکیبی از این دو روی آن قرار می‌گیرد. روکش دندان برای دندان‌ها عصب‌کشی‌شده، خصوصا دندان‌های آسیا اجباری محسوب می‌شود و راهی به جز انجام آن پیش‌روی مراجع وجود ندارد.

تفاوت ونیر کامپوزیت و لمینت سرامیکی با روکش چیست

در سوی دیگر، لمینت دندان یا کامپوزیت ونیر، یک پروسیجر زیبایی است که با هدف زیباتر ساختن لبخند در دندان‌های کاملا سالم و فاقد نقص (از نظر کج بودند دندان، بهم‌ریختگی یا پوسیدگی) اجرا می‌گردد. در هر دوی این روش‌ها، لایه‌ای نازک از جنس کامپوزیت دندانپزشکی (در ونیر کامپوزیت) یا سرامیک (در لمینت) روی دندان‌ها را پوشانده و عیوب آن را پنهان می‌کند.

نکته مهم در تفاوت لمینت و کامپوزیت با روکش این است که در صورت هر گونه پوسیدگی یا عیوب دیگر، آن مشکلات باید ابتدا برطرف شده و سپس کار زیبایی ونیر کامپوزیت یا لمینت روی آن انجام شود. همچنین بهم ریختگی، لق بودن و انحراف یکی از دندان‌ها امکان لمینت یا کامپوزیت را از بین برده و موضوع را منوط به انجام ارتودنسی می‌نماید. کسانی که از مشکلات در سلامت لثه رنج می‌برند هم امکان انجام لمینت یا کامپوزیت زیبایی را ندارند.

دیگر فرق بین کامپوزیت با لمینت در جزئیات اجرای آن نهفته است. به صورت کلی، روکش و لمینت بیشتر به هم شباهت دارند و کامپوزیت ونیر بیشتر به درمان باندینگ دندان نزدیک است.

تفاوت قیمت لمینت و کامپوزیت دندان با روکش جنس سرامیک

مهمترین علت تفاوت قیمت کامپوزیت دندان و لمینت، جنس مواد استفاده شده در آن‌هاست. لمینت‌های سرامیکی معمولا از جنس سرامیک‌های بسیار پیشرفته و با‌کیفیت، ساخته شده در تخصصی‌ترین شرکت‌های تجهیزات دندانپزشکی در کشورهای پیشرفته هستند. 

همچنین سرامیک لمینت به صورت اختصاصی برای همین منظور ساخته می‌شوند؛ در حالی که کامپوزیت به جز ونیر می‌تواند برای ترمیم یا باندینگ دندان هم استفاده شود. این تفاوت هزینه لمینت و کامپوزیت دندان در برخی متدهای خاص، مثل تفاوت لمینت ایمکس و کامپوزیت ونیر بیشتر هویدا می‌شود.

دلیل دوم هزینه بالاتر لمینت نسبت به قیمت کامپوزیت ونیر دندان، لزوم تراش مینای دندان برای اجرای لمینت است؛ در حالی که برای کامپوزیت نیازی به تراشیدن دندان وجود ندارد. همچنین نوع اتصال این دو به دندان هم در قیمت کامپوزیت و لمینت دندان بی‌تاثیر نیست. در حالی که کامپوزیت دندانپزشکی کاملا امکان ایجاد اتصال با مینای دندان را دارند، لمینت باید با چسب مخصوصی به عاج تراشیده شده دندان اتصال پیدا کند. 

در مورد هزینه روکش دندان، بحث کمی‌پیچیده‌تر می‌شود، چرا که معمولا روکش در کنار عصب کشی انجام شده و هزینه‌های این درمان با یکدیگر تجمیع می‌گردند. علاوه بر این، عمق تراش دندان در روکش، نسبت به امنیت بیشتر بوده ولی هزینه هر واحد روکش نسبت به هر واحد لمینت پرسلان کمتر است.

در زمان نگارش این متن، هزینه هر واحد روکش دندان از حدود ۶ میلیون تومان شروع شده و بسته به درمان‌های جانبی و نوع برند مورد استفاده تغییر می‌کند. هزینه‌های لمینت نیز بسته به برند مورد استفاده و محل دندان، به شدت متغیر است.

فرق بین لمینت سرامیکی و کامپوزیت از نظر جنس

همان طور که گفتیم، مهمترین فرق بین لمینت با کامپوزیت، جنس آن‌ها است. کامپوزیت، یک مخلوط همگن یا کلویید از جنس رزین و ذرات سرامیک یا گلاس است. در حالی که لمینت از سرامیک دندانپزشکی یکپارچه ساخته می‌شود. 

انواع کامپوزیت ونیر

کامپوزیت ونیر را بسته به نوع مواد فیلر و اندازه آن‌ها می‌توان دسته‌‌بندی کرد. رایج‌ترین نوع دسته‌بندی کامپوزیت، بر اساس اندازه فیلرهاست که به چهار دسته دسته نانوفیلر، میکروفیلر، هیبرید و ماکروفیلر دسته بندی می‌شود. کامپوزیت‌های ماکرو بیشتر برای ترمیم، خصوصا ترمیم دندان‌ها خلفی کاربرد دارند و برای ونیر به دلیل کدری  مناسب نیستند.

انواع سرامیک در لمینت

به طور کلی چهار نوع سرامیک در ساخت لمینت مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• سرامیک توده ای که ظاهر خوب اما ماندگار کمی دارد
• سرامیک فشرده که ظاهر آن خیلی طبیعی نیست و لمینت های ساخته شده از آن، ضخامت زیادی دارند. با این حال، می‌توانید روی ماندگاری بالای سرامیک فشرده حساب کنید.
• دی سیلیکات لیتیوم که به دلیل استحکام بالا، برای افرادی با اختلالات مثل دندان قروچه مناسب است. این نوع لمینت در طراحی طرح لبخند با روش CAD-CAM بسیار کاربردی است.
• زیرکونیا یا دی‌اکسید زیرکونیوم، که بهترین جنس سرامیک قابل استفاده در لمینت است. لمینت زیرکونیوم ضخامت بالایی دارد که آن را برای پوشاندن نواقص ظاهری دندان بسیار مناسب می‌سازد.

جنس مورد استفاده برای روکش دندان، معمولا سرامیک و فلز است. روکش فلزی از آلیاژ‌های طلا، پلاتین یا کبالت-کروم و نیکل-کروم ساخته می‌شوند. البته برخی روکش‌ها هم از جنس استیل هستند. 

به جز روکش‌هاسی سرامیک و فلز، نوعی روکش نیمه فلزی نیمه سرامیکی موسوم به روکش دندان پایه فلزی پی اف ام PFM وجود دارد که لایه بیرونی از جنس سرامیک پرسلان و داخل آن از جنس فلز است.

تراش مینای دندان در لمینت و روکش

موضوع دیگری که در انتخاب لمینت سرامیکی یا کامپوزیت مورد توجه قرار می‌گیرد، بحث آسیب وارد شده به دندان‌های سالم است. بسیاری از متخصصان که به دندانپزشکی محافظه‌کارانه اعتقاد دارند، علاقه‌ای به آسیب به نسج سالم دندان داشته و به همین دلیل بین لمینت سرامیکی یا کامپوزیت، گزینه دوم را انتخاب می‌کنند.

البته در برخی موارد، ممکن است برخی متخصصان دندانپزشکی زیبایی با کانتور یا اناملوپلاستی به معنی تراش دندان قبل از کامپوزیت ونیر موافقت کنند. باید بدانید این موضوع یک بحث تخصصی محسوب شده و بین متخصصان در مورد آن اختلاف نظرهایی وجود دارد. بعضی از متخصصان همیشه استفاده از ارتودنسی را برای درمان انحراف دنا‌ها تجویز می‌کنند، در حالی که برخی دیگر، تراش جزئی دندان قبل از کامپوزیت را بدون مشکل می‌دانند.

برای دندان لمینت بهتر است یا کامپوزیت؟ مقایسه روکش با ونیر

یکی از معایب کامپوزیت در مقایسه با لمینت، ایجاد محیطی مناسب برای رشد باکتری‌ها روی آن است. سطح کامپوزیت متخلخل بوده و می‌تواند به صورت مخزنی برای تجمع باکتری‌ها درآید. در این حالت، کامپوزیت ممکن است باعث پوسیدگی دندان شود.

علاوه بر این، جنس کامپوزیت در مقایسه با لمینت بسیار آسیب‌پذیرتر بوده و امکان ایجاد ترک و خلل و فرج در آن زیاد است. در این حالت، باز هم امکان ایجاد پوسیدگی، بوی بد و ایجاد حساسیت در دهان به دلیل وجود کامپوزیت وجود دارد. 

در کنار تمام این موارد، برخی گزارشات حاکی از ایجاد حساسیت در لثه و دندان و حتی خود دهان به کامپوزیت است که در مقایسه با سرامیک، امتیازی منفی برای کامپوزیت محسوب می‌شود.

فرق کامپوزیت با لمینت و روکش از نظر مقاومت در برابر تغییر رنگ

تغییرات رنگی راحت کامپوزیت و رنگ پذیری آن به دلیل لک شدن کامپوزیت به دلیل جذب آب و سطح متخلخل آن از نقاط ضعف این درمان است. به طور کلی کاسنی که کامپوزیت انجام داده‌اند، دیگر نباید از موارد خوردنی که باعث تغییر رنگ کامپوزیت می‌شوند، استفاده کنند. همچنین در صورت نوشیدن مواد قرمز یا چای و قهوه، باید بلافصله دهان با آب شستشو داده شود. به یاد  داشته باشید کسانی که کامپوزیت انجام داده‌اند، دیگر نمی‌توانند از بلیچینگ یا مواد سفیدکننده شیمیایی دندان روی دندان‌های کامپوزیت شده استفاده کنند.

این در حالی است که روکش‌های سرامیک در برابر تغییر رنگ مقاومت بالایی داشته و با رعایت چند دستورالعمل ساده، تا سال‌ها شفافیت و رنگ روش خود را حفظ می‌کنند.

ضرورت پولیش برای طبیعی به نظر رسیدن کامپوزیت

 به دلیل لک شدن کامپوزیت به دلیل جذب آب کامپوزیت و از دست دادن درخشش، کامپوزیت باید به صورت مرتب، پولیش شود. همچنین ترمیم سخت و گاه قابل مشاهده کامپوزیت گاهی ظاهری غیرطبیعی برای لبخند شما به همراه خواهد آورد. موضوعی که شاید شما را حتی وادار به تعویض ونیر کامپوزیت‌ها کند.

این تنها دلیل نیاز کامپوزیت به پولیش نیست و لب پر شدن یا ترک برداشتن کامپوزیت، شما را به صورت دوره‌ای واردا به ترمیم کامپوزیت‌ها در مطب دندانپزشکی می‌کند.

طول عمر کامپوزیت دندان در مقایسه با ونیر سرامیکی یا لمینت

آخرین و شاید مهمترین تفاوت ونیر کامپوزیت، طول عمر کمتر نسبت به لمینت است. به طور متوسط عمر کامپوزیت از ۵ الی ۱۵ سال گزارش شده است؛ در حالی که سرامیک دندانپزشکی حتی تا ۲۰ سال می‌تواند بدون مشکل خاصی روی دندان‌ها باقی بماند. علاوه بر این، ونیر کامپوزیت در برابر فشار و سایش به شدت آسیب‌پذیر است و حتی شکستن تخمه با دندان می‌تواند منجر به لب‌پر شدن آن شود. با در کنار هم گذاشتن این موضوع و رنگ پذیری بالای کامپوزیت نسبت به ونیر و همچنین ریسک ایجاد حساسیت و عفونت، کمتر بودن عمر کامپوزیت چندان هم دور از انتظار نیست.

جمع بندی

تعویض کامپوزیت با لمینت یا برداشتن لمینت‌ها و نصب روکش، در کلینیک‌های دندانپزشکی، موضوع عجیب و غیرعادی‌ای نیست. اما مهم است که مراجعان پیش از هزینه و انجام هر یک از این درمان‌ها، درباره شرایط خود اطلاع داشته باشند. کامپوزیت ونیر، بهترین انتخاب برای افرادی است که می‌توانند به خوبی از دندان‌ها مراقبت کرده و ماهانه برای چکاپ به مطب مراجعه کنند. دراین صورت می‌توانید با حداقل آسیب به مینای دندان و هزینه کمتر، لبخند زیبایی برای خود تدارک ببینید.

اما اگر تصور می‌کنید به هر دلیلی ممکن است نتوانید از نوشیدن مایعات رنگی، مراقبت روزانه و منظم یا خوردن خوراکی‌ها و تنقلات سخت چشم‌پوشی کنید، احتمالا لمینت انتخاب بهتری برای شماست. البته لمینت با صرف هزینه‌ای بیشتر و غیرقابل برگشت، نتیجه ی بهتری هم به همراه خواهد داشت. نتیجه‌ای که به لبخند هالیوودی معروف بوده و باعث گشته تا بسیاری از بازیگران و سلبریتی‌ها بدون توجه به هزینه، مستقیما نسبت به لمینت دندان اقدام کنند.

در نهایت، نباید تصور کرد که روکش دندان، خصوصا روکش دندان‌های جلو باعث سرافکندگی شما می‌شود. حتی در درمان‌های زیبایی لاکچری، روکش دندان طلا یا پلاتین یکی از درمان‌های محبوب میان افراد خاص است.