آیا جیوه موجود در ماده سیاه(آمالگام) دندانپزشکی، خطرناک است؟

آمالگام چیست؟

قبل از هر چیز بهتر است بدانیم آمالگام چیست و چه ترکیباتی دارد. آمالگام ماده‌ای سیاه یا نقره‌ای رنگ است که انعطاف‌پذیر بالایی دارد و برای پر کردن دندان‌های پوسیده تمام گروه‌های سنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترکیبات اصلی آمالگام جیوه، نقره، قلع، مس و روی است که موجب استحکام و مقاومت بالای آن می‌شود. جیوه در آمالگام بیشترین حجم را دارد و تقریبا نصف آن را تشکیل می‌دهد. میزان ترکیبات دیگر آمالگام به صورت 34 درصد نقره، 9 درصد قلع، 6 درصد مس و 5 درصد روی است.

شکل ظاهری آمالگام به صورت پودر و مایع است که دندانپزشک آن‌ها را با هم مخلوط می‌کند و و یک ماده خمیری درست می‌کند. بعد از گذشت دو تا سه دقیقه ماده خمیری روی قسمت‌های پوسیده دندان قرار می‌گیرد و آن را ترمیم می‌کند.

ضرورت استفاده از جیوه در آمالگام چیست؟

همان‌طور که پیش از این تاکید کردیم آمالگام از ترکیب چند آلیاژ تشکیل می‌شود که تقریبا 50 درصد آن جیوه است. جیوه در ایجاد چسبندگی بین آلیاژهای مختلف نقش دارد و باعث می‌شود یک پرکننده مستحکم و قوی آماده شود. با اینکه برخی از افراد آمالگام را به دلیل رنگ تیره‌ای که دارد نمی‌پسندند و ادعا می‌کنند زیبایی دندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما مقاومت و ماندگاری بالا و قابلیت استفاده برای دندان‌هایی با پرکردگی وسیع باعث استفاده گسترده از آن شده است.

همچنین جیوه در دمای اتاق شکل مایع است و به راحتی می‌توان در زمان نیاز آن را با پودر آلیاژ ترکیب کرد؛ این ویژگی هم در استفاده از جیوه در آمالگام تاثیرگذار است.

آیا جیوه در آمالگام عارضه‌ای برای سلامتی ایجاد نمی‌کند؟

نگرانی اغلب افراد این است که ترمیم دندان با آمالگام موجب متصاعد شدن دائمی جیوه در دهان شود و عوارض خطرناکی برای فرد ایجاد نماید.

با توجه به اینکه فعالیت‌های معمول مانند مسواک زدن، جویدن غذا، نوشیدن مایعات داغ، حتی ایجاد پوسیدگی‌های بیولوژیکی، باکتریایی و الکتروشیمیایی رهاسازی جیوه را بیشتر می‌کند، لازم است بدانیم آیا واقعا جیوه در آمالگام اثرات ناگواری بر سلامتی بدن دارد یا اینکه بی‌‍‌ضرر است.

واقعیت این است که جیوه رها شده در حفره دهانی توسط ریه جذب می‌شود و با گردش خون در کلیه، کبد، مغز پخش می‌شود و ممکن است موجب ایجاد عوارضی بر سلامتی شود. اما میزان جیوه در آمالگام بسیار محدود است و نمی‌تواند چنین تاثیر ناگواری را ایجاد کند.

میزان جیوه‌ای که به صورت روزانه از آمالگام دندان‌های پوسیده آزاد می‌شود، از سطح مجازی که توسط سازمان بهداشت جهانی تعیین شده بسیار کمتر است و سلامت متقاضیان خدمات دندانپزشکی را تهدید نمی‌کند.

آیا لازم است پرکردگی‌های آمالگام را تخلیه کنیم؟

وقتی دندان پرشده در وضعیت خوبی است و زیر آن هیچ پوسیدگی مشاهده نمی‌شود، ضرورتی برای خارج کردن آمالگام وجود ندارد. زیرا از یک طرف حذف پرکردگی آمالگام باعث از بین رفتن ساختار سالم دندان می‌شود، از طرف دیگر موجب افزایش موقت بخار جیوه می‌شود.

به جز افراد عادی، گروه‌های حساس و در معرض خطر نظیر مادران باردار و شیرده هم نیازی به برداشتن آمالگام دندان پوسیده ندارند؛ مگر اینکه پزشک یا مراقب سلامت بر ضرورت این مسئله تاکید نمایند.

آیا بخار جیوه برای کودکان ضرر دارد؟

کودکان سیستم ایمنی ضعیفی دارند و در حال رشد هستند. به همین جهت لازم است به شرایط سلامت آن‌ها توجه کنیم. وقتی کودکان در حال جویدن غذا هستند، مقداری از جیوه‌ای که در آمالگام وجود دارد، در محیط دهان آن‌ها آزاد می‌شود و بخش زیادی از این جیوه از طریق بازدم از دهان خارج می‌شود. بنابراین لازم نیست نگران بلع جیوه آزاد شده و ایجاد عارضه برای سلامتی باشید.

بهتر است بدانید مقدار جیوه‌ای که با خوردن ماهی، نوشیدن آب یا حتی تنفس وارد بدن می‌شود، از میزان جیوه آمالگام بیشتر است. با این وجود به دلیل دفع جیوه از بدن آسیبی به اندام‌های حیاتی بدن نمی‌زند. بنابراین جیوه موجود در آمالگام هم بی‌ضرر است.

سخن آخر

جیوه از ترکیبات اصلی آمالگام است که برای پر کردن دندان‌های پوسیده کودکان و بزرگسالان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مطلب سعی کردیم پاسخی جامع به این سوال بدهیم که آیا جیوه ماده سیاه( آمالگام) عارضه‌ای برای سلامتی ایجاد می‌کند یا اینکه بی‌خطر است. امیدواریم با این اطلاعات توانسته باشیم نگرانی شما را برطرف کنیم.

منبع: شبکه تخصصی دندانپزشکی میخک