کوررنگی و راه تشحیص و درمان آن

کوررنگی چیست؟

کوررنگی به وضعیتی گفته می‌شود که فرد توانایی تشخیص و تمایز بین رنگ‌ها را به طور کامل یا جزئی از دست داده است. این مشکل ممکن است به دلیل نقص وراثتی در پیام رسانی رنگ در چشم‌ها یا عوامل دیگری مانند آسیب یا بیماری در چشم‌ها به وجود آید. این ناتوانی درک رنگ معمولاً به دلیل نقص در سلول‌های حسی روشنایی در شبکیه چشم رخ می‌دهد. این افراد ممکن است مشکلاتی در تشخیص رنگ‌های مختلف مانند قرمز و سبز، آبی و زرد داشته باشند. تست کوررنگی یک فرایند ارزیابی است که در معاینات قبل از استخدام طب کار به منظور سنجش توانایی فرد در تشخیص رنگ‌ها استفاده می‌شود.

انواع کوررنگی

1. دوترانومالی (Deuteranomaly): این نوع کوررنگی شایع‌ترین نوع آن است و به عنوان "سبز دشوار بینی" شناخته می‌شود. افراد مبتلا به دوترانومالی رنگ‌ها را به صورت پراکنده می‌بینند و به سختی تشخیص می‌دهند که یک شیء قرمز یا سبز است.
2. پروتانوپیا (Protanopia): در این نوع کوررنگی، فرد قادر به تشخیص رنگ قرمز نمی‌باشد و سایه‌های رنگ‌های سبز و قرمز را به صورت پراکنده مشاهده می‌کند. اما در مورد رنگ‌های آبی و زرد، توانایی تشخیص را دارد.
3. تریتانوپیا (Tritanopia): در این نوع کوررنگی، فرد به رنگ آبی حساس نیست و نمی‌تواند بین رنگ‌های آبی و سبز تمایز قائل شود. افراد مبتلا به تریتانوپیا بیشتر رنگ‌ها را در حالتی می‌بینند که متمایل به سبز-صورتی است.
4. مونوکروماسی (Monochromacy): در این نوع کوررنگی، فرد همه چیز را سیاه و سفید می‌بیند و توانایی تشخیص هیچ رنگی را ندارد.

تشخیص کوررنگی

کوری رنگ در اکثر موارد در سنین جوانی و هنگامی که کودکان رنگ‌ها را یاد می‌گیرند قابل تشخیص است. با این حال، برخی افراد به دلیل یادگیری ارتباط رنگ‌های خاص با اشیا خاص، این مشکل را نمی‌فهمند. به عبارتی دیگر، آن‌ها با توجه به ارتباطاتی که با اشیا و رنگ‌های خاص دارند، رنگی را که می‌بینند با نام خاصی نامگذاری می‌کنند. به عنوان مثال، آن‌ها می‌دانند که چمن سبز است، بنابراین هر رنگی مشابه آن را که می‌بینند، سبز می‌نامند. در صورتی که علائم کوررنگی بسیار خفیف باشند، شاید فرد متوجه نشود که برخی از رنگ‌ها را نمی‌تواند ببیند. با این وجود تشخیص کوررنگی اغلب با استفاده از چارت‌های رنگی به نام "صفحات آزمون ایشیهارا" انجام می‌شود. در این چارت‌ها، اعدادی متشکل از نقاط رنگی در زمینه‌ای متشکل از نقاطی به رنگ دیگر قرار گرفته‌اند که تشخیص آن‌ها برای افراد کوررنگ دشوار است. در صورتی که مشکلی در دید رنگی فرد تشخیص داده شود، تست‌های دقیق‌تری جهت تشخیص دقیق‌تر و ارزیابی شدت کوررنگی استفاده می‌شود.

درمان کوررنگی 

درمان کوررنگی به علت و نوع آن بستگی دارد. برخی از نوع‌های کوررنگی می‌توانند درمان شوند، در حالی که برخی دیگر قابل درمان نیستند. در صورتی که کوررنگی ارثی باشد، درمان شاید غیرممکن باشد؛ اما با استفاده از برخی روش‌ها مانند استفاده از عینک‌های ویژه، می‌توان بهبودی در علائم بیماری داشت. اگر علت کوررنگی مربوط به اختلال چشمی باشد، پزشک ممکن است به جراحی روی‌آورد تا بیماری اصلی که باعث کوری رنگ می‌شود را درمان کند. همچنین، در صورتی که علت کوررنگی ناشی از مصرف دارو باشد، غالباً پس از قطع مصرف دارو، کوررنگی از بین می‌رود، زیرا این تنها یک عارضه جانبی است.

تست کوررنگی ایشیهارا در معاینات طب کار

تست ایشیهارا (Ishihara test) یکی از روش‌های استاندارد و شناخته شده برای تشخیص کوررنگی است. این تست توسط ژوآشی ایشیهارا، یک پزشک ژاپنی، در سال 1917 طراحی شده و از آن پس تبدیل به یکی از روش‌های رایج در تشخیص کوررنگی شده است. در تست ایشیهارا، از تابلوهای آزمون با نمادهای رنگی و متنوع استفاده می‌شود. هر تابلو شامل نقاط یا خطوط رنگی در پس زمینه سفید یا خاکستری است. این نقاط یا خطوط با رنگ‌های مختلف ترکیب شده‌اند و هدف از تست این است که فرد بتواند رنگ‌های مختلف را تشخیص دهد و نمادها یا اعدادی که با استفاده از آنها ترکیب شده‌اند را بخواند.

برای مثال، یک تابلو ممکن است شامل نقاط قرمز، سبز و سفید باشد و فرد باید تشخیص دهد که چه رنگی در پس زمینه وجود دارد و یا آیا نمادی وجود دارد یا خیر. تعداد و ترکیب رنگ‌ها در هر تابلو به تدریج پیچیده‌تر می‌شود تا بتواند سطح کوررنگی فرد را تشخیص دهد. با توجه به واکنش و پاسخ فرد به تابلوهای آزمون، می‌توان نوع کوررنگی (مانند دالتونیسم قرمز-سبز یا دالتونیسم آبی-زرد) و شدت آن را تشخیص داد. تست ایشیهارا در مطب‌های چشم پزشکی، مراکز بهداشت و درمان و مراکز طب کار استفاده می‌شود و معمولاً با استفاده از تابلوهای آزمون ایشیهارا 24 تا 38 تست انجام می‌شود.

اهمیت تشخیص رنگ در صنایع

تشخیص رنگ در صنایع بسیار اهمیت دارد و در بسیاری از صنایع مختلف نقش حیاتی دارد. در زیر، به برخی از اهمیت‌های تشخیص رنگ در صنایع اشاره می‌کنم:

1. صنایع نساجی و پوشاک: در تولید پارچه‌ها و پوشاک، تشخیص رنگ با اهمیت بسیاری همراه است. از تطبیق رنگ‌ها در الگوها و طرح‌ها گرفته تا تشخیص دقیق رنگ مورد استفاده در محصولات نهایی، تشخیص رنگ باعث کیفیت و جذابیت محصولات می‌شود.

2. صنایع خودروسازی: در تولید خودروها، تشخیص رنگ برای رنگ‌آمیزی و پوشش بدنه خودروها بسیار اهمیت دارد. تشخیص دقیق رنگ‌ها در فرآیند رنگ‌آمیزی و مطابقت با استانداردهای خاص، تأثیر زیادی در ظاهر و ارزش خودروها دارد.

3. صنایع چاپ و بسته‌بندی: در صنعت چاپ و بسته‌بندی، تشخیص رنگ برای تولید محصولات با رنگ‌های دقیق و یکسان بسیار اهمیت دارد. از تولید کاتالوگ‌ها و بروشورها گرفته تا بسته‌بندی محصولات، تطبیق رنگ‌ها و تشخیص دقیق آنها حرفه‌ای بودن را نشان می‌دهد.

4. صنایع غذایی: در تولید مواد غذایی و نوشیدنی‌ها، تشخیص رنگ محصولات بسیار اهمیت دارد. رنگ در تجزیه‌پذیری و جذابیت ظاهری محصولات غذایی تأثیر بسزایی دارد و تشخیص دقیق رنگ‌ها برای تطبیق با استانداردهای موردنیاز و رضایت مشتریان حیاتی است.

5. صنایع شیمیایی و رنگ‌سازی: در صنایع شیمیایی و تولید رنگ‌ها، تشخیص رنگ در فرآیند تولید و کنترل کیفیت بسیار اهمیت دارد. این امر برای تولید رنگ‌های دقیق، یکنواخت و با کیفیت استفاده می‌شود.

در کل، تشخیص رنگ در صنایع بهبود کیفیت محصولات، تضمین یکنواختی و قابلیت تطبیق با استانداردها، جذابیت ظاهری و ارتباط با مشتریان را تسهیل می‌کند.

منع استخدام کوررنگی در معاینات بدو استخدام طب کار

معاینات بدو استخدام و معاینات دوره ای طب کار به منظور ارزیابی سلامت و توانایی فرد برای انجام وظایف شغلی انجام می‌شود. یکی از جنبه‌های مورد بررسی در این معاینات، توانایی فرد در تشخیص و تمییز رنگ‌ها است. به همین دلیل، در برخی موارد، افرادی که کوررنگی دارند، ممکن است در معاینات طب کار مورد ممنوعیت قرار بگیرند. دلیل اصلی این ممنوعیت این است که توانایی تشخیص رنگ در برخی شغل‌ها و وظایف حیاتی است. به عنوان مثال، در حوزه‌هایی مانند رانندگی، پرواز، عملیات پزشکی، کار در آزمایشگاه‌های رنگ شناسی و سایر شغل‌هایی که نیاز به تمییز و دقت در تشخیص رنگ دارند، ممکن است حضور افراد کوررنگ مخاطره‌آمیز باشد.

در طب کار، هنگام استخدام فرد در یک شغل جدید، معاینات جدید و کامل انجام می‌شود تا مطمئن شوند که فرد قادر به انجام وظایف مربوط به شغلی که در آن قرار خواهد گرفت، است. در صورت تشخیص کوررنگی، ممکن است که فرد توانایی لازم را برای تشخیص رنگ در شرایط کاری مربوطه نداشته باشد و به همین دلیل، پزشک متخصص طب کار ممکن است توصیه به عدم استخدام افراد کوررنگ را صادر کند. در هر صورت، تصمیم نهایی درباره منع استخدام بعلت تشخیص کوررنگی در معاینات بدو استخدام طب کار بستگی به نوع شغل و شرایط خاص آن دارد. همچنین، باید توجه داشت که این تصمیمات با هدف حفاظت از سلامت و ایمنی فرد و دیگران اتخاذ می‌شوند. لازم به ذکر است که در برخی کشورها و حوزه‌ها، قوانین و مقررات ممکن است متفاوت باشند و برخی افراد کوررنگ با شرایط خاصی بتوانند در شغل‌های مشخصی فعالیت کنند. اما در بسیاری از موارد، ممنوعیت استخدام به دلیل کوررنگی در معاینات طب کار وجود دارد.

جمع بندی

کوررنگی، یک نقص ژنتیکی است که توانایی فرد در تشخیص و تمایز رنگ‌ها را کاهش می‌دهد. این حالت باعث می‌شود فرد دچار مشکلاتی در تشخیص و تفکیک بین رنگ‌ها شود. از آنجایی که رنگ‌ها در بسیاری از صنایع و مشاغل اهمیت زیادی دارند، استخدام افرادی که به کوررنگی مبتلا هستند، در برخی موارد ممنوع است. این ممنوعیت به دلیل احتمال وقوع مشکلات ایمنی و بهداشتی است. تشخیص کوررنگی از طریق مراجعه به چشم‌پزشک انجام می‌شود. با انجام آزمون‌ها و بررسی‌های لازم، این نقص ژنتیکی تشخیص داده می‌شود. باید توجه داشت که راه درمان دقیق برای کوررنگی وجود ندارد ولی برخی روش‌ها و تکنیک‌ها می‌توانند در بهبود شرایط فرد کمک کنند. کوررنگی می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر توانایی فرد در تشخیص رنگ‌ها و تفکیک بین آن‌ها داشته باشد. این مسئله ممکن است در معاینات طب کار و وظایف شغلی حساسیت‌هایی ایجاد کند. برخی از مشاغل، به دلیل نیاز به تشخیص دقیق رنگ‌ها و اهمیت رنگ در آن‌ها، ممکن است برای افراد مبتلا به کوررنگی منع استخدام شوند.