انحلال قرارداد کار و فواید این عمل حقوقی چیست؟

قرارداد کار، توافقنامه مکتوب میان کارگر (کارمند) و کارفرما است. برای طرفین این نوع قراردادهای استخدامی بسیار اهمیت دارد که از امینت شغلی خود اطمینان داشته باشند. به همین دلیل منحل شدن ناگهانی قرارداد یا حالت‌های دیگری که به قطع همکاری نیروی کار انسانی با کارفرما می‌انجامد، برای آن‌ها نگرانی‌های زیادی ایجاد خواهد کرد. در این مقاله به مساله انحلال قرارداد کار می‌پردازیم و درباره نکات قانونی آن توضیح می‌دهیم.

در ابتدا باید به این مساله اشاره کنیم که قراردادی که میان کارگر و کارفرما امضا می‌شود، یک سند قانونی و معتبر است که ماهیت حقوقی دارد. در واقع قرارداد با توافق و خواست دو طرف به وجود می‌آید و آثار حقوقی و قانونی متعددی پیدا می‌کند. احتمالا دانستن این نکته جالب باشد که اکثر قراردادها، در گروه قراردادهای لازم قرار می‌گیرند یا طرفین با میل و رضایت خود در خصوص لازم الاجرا بودن آن‌ها شرط می‌کنند. قرارداد کار نیز از این قاعده مستثنا نیست. یعنی قرارداد کار نیز، یک قرارداد لازم الاجرا است و انجام تعهدات موضوع آن، برای هر دو طرف واجب و ضروری خواهد بود. سوالی که پیش می‌آید این است که به چه صورتی این قرارداد لازم را منحل می‌کنند؟ آیا انحلال قرارداد کار به صورت قانونی امکان پذیر است؟

پیش از پاسخ به این سوالات و شرح ادامه این مقاله، به اشخاصی که تمایل دارند مطالب بیشتری در خصوص ماهیت حقوقی و قانونی نحوه خاتمه قرارداد کار بدانند، پیشنهاد می‌کنیم روی لینک مشخص شده بزنید و این مقاله را در مجله حقوقی رکلا مرجع تخصصی قرارداد ، مطالعه کنید.

انحلال قرارداد کار یعنی چه؟

انحلال یا منحل شدن قرارداد، به حالتی اشاره می‌کند که یک قرارداد تداوم پیدا نکرده باشد و به دلایلی برهم بخورد. در واقع زمانی که یک قرارداد منحل می‌شود، دیگر رابطه‌ای که به واسطه آن قرارداد، ایجاد شده بود، ادامه پیدا نخواهد کرد و طرفین دیگر نسبت به موضوع و وظایفی که در قرارداد مطرح شده است، تعهدی نخواهند داشت. انحلال قرارداد کار باید در چهارچوب قانون انجام شود. در نظر داشته باشید که اقدامات قانونی مانند فسخ، انحلال، استعفا و سایر حالت‌هایی که به انحلال و پایان یافتن قرارداد کار ختم می‌شوند از ماده 21 و 26 قانون کار استنباط شده‌اند و برای قانونی بودن این اقدامات به این مواد قانونی استناد می‌شود. در ادامه حالت‌های مختلف این اقدامات قانونی و دلایل انحلال قرارداد کار را بررسی می‌کنیم.

یک نکته مهم: نکته مهمی که کارفرمایان و کارگران باید در نظر داشته باشند، این است که تا زمان انحلال قرارداد کار ، قرارداد استخدام میان طرفین به قوت خود باقی خواهد ماند و تعهدات و آثار قانونی و حقوقی برجای می‌گذارد که باید توسط هر دو طرف قرارداد رعایت شوند. برای مثال، انحلال قرارداد باعث نخواهد شد که کارگر از حقوق و مزایای خود تا پیش از منحل شدن قرارداد محروم شود یا کارفرما بتواند از پرداخت بخشی از حقوق او خودداری کند.

دلایل انحلال قرارداد کار چه هستند؟

در ابتدا مقاله توضیح دادیم که انواع قرارداد کار، در گروه قراردادهای لازم الاجرا قرار می‌گیرند و انجام موضوع آن‌ها الزامی است. با این حال، امکان دارد شرایطی ارادی یا غیر ارادی ایجاد شود که دیگر انجام موضوع قرارداد را ممکن نسازد. قانونگذار برای چنین شرایطی، مساله به پایان رسیدن و شرایط ختم قرارداد کار را مطرح کرده است. در ادامه درباره این دو دسته دلایل انحلال قرارداد کار توضیح می‌دهیم.

دلایل انحلال قرارداد کار ارادی

منظور از انحلال قرارداد کار به صورت ارادی، شرایطی است که کارگر یا کارفرما با خواست و با اراده خود برای منحل کردن و به پایان رساندن یک قرارداد اقدام می‌کنند. این مساله دو وجه دارد. از یک طرف موضوع اخراج کارگر مطرح می‌شود و از طرف دیگر، استعفا کارگر مورد نظر خواهد بود. در ادامه درباره هر کدام توضیح خواهیم داد.

انحلال قرارداد کار از طرف کارگر (نیروی کار انسانی)

ماده 21 قانون کار برای استعفای قانونی کارگر که یکی از موارد انحلال قرارداد کار به صورت ارادی محسوب می‌شود، شروطی در نظر گرفته است. این شروط به این شرح هستند:

1. قانونگذار صرفا استعفای کتبی را قبول می‌کند و استعفای شفاهی قابل قبول نیست؛
2. کارگر (یا کارمند) حتما باید استعفای کتبی خود را شخصا به کارفرما ارائه دهد؛
3. ارائه استعفانامه کتبی به این معنی نخواهد بود که کارگر می‌تواند به سرعت محل کار خود را ترک کند. قانون صراحتا معین کرده است که نیروی کار انسانی تا یک ماه بعد از ارائه استعفا به کارفرما، باید به کار خود ادامه دهد تا کارفرما برای جذب نیروی کار جایگزین فرصت داشته باشد.

استعفا دادن کارگر از انجام موضوع قرارداد کار موقت ، از جمله موضوعاتی است که در خصوص آن، سوالات و نگرانی‌های زیادی وجود دارد. اگر تمایل دارید که از چهارچوب قانونی این اقدام اطلاع کسب کنید، پیشنهاد می‌کنیم روی عبارت استعفا در قرارداد کار موقت بزنید و به صفحه مقاله اختصاصی آن وارد شوید. این مقاله شما را از ابعاد قانونی این اقدام مطلع خواهد کرد و فرآیند صحیح استعفا دادن را توضیح می‌دهد.

منحل کردن قرارداد استخدام توسط کارفرما به صورت ارادی

کارفرمایان باید در نظر داشته باشند که نمی‌توانند با انگیزه شخصی یا به واسطه میل و خواسته خود، نیروی کار انسانی را اخراج کنند و هر زمان که تمایل داشتند به رابطه استخدامی خود با کارگر پایان دهند. قانون کار، برای انحلال قرارداد کار توسط کارفرما شروط و مراحلی در نظر می‌گیرد که به این ترتیب هستند:

1. کوتاهی یا خودداری کردن کارگر (نیروی کار انسانی) از انجام وظایفی که به او محول شده است؛
2. سرپیچی کردن و عدم رعایت دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌های محل کار توسط کارگر؛
3. کارفرما حتما باید به صورت کتبی به کارگر تذکر و اخطار دهد؛
4. بی اعتنایی کارگر به تذکر کتبی (یعنی تذکر کتبی کارفرما موجب اصلاح رفتار کارگر نشود و در عملکرد او تاثیر مثبتی نداشته باشد.)؛
5. موافقت شورای اسلامی کار با اخراج کردن نیروی کار انسانی؛
6. در نهایت، کارفرما ملزم و موظف است که همزمان با اخراج کارگر (انحلال قرارداد کار به صورت ارادی توسط کارفرما)، تمام مطالبات مالی کارگر اعم از حقوق و مزایا را به او بپردازد.

انحلال قرارداد کار به صورت غیر ارادی در قانون چگونه است؟

توضیح دادیم که بخشی از دلایل منحل شدن روابط استخدامی میان کارگر و کارفرما، به صورت ارادی انجام می‎‌شود و بخش دیگری از این دلایل، از جمله دلایل غیر ارادی هستند. ماده 21 قانون کار، به شرایط غیر ارادی منحل شدن قرارداد اشاره کرده است. این شرایط عبارتند از:

1. بازنشستگی کارگر
2. از کار افتادگی نیروی کار انسانی
3. فوت کارگر

برچسب ها : رکلا,قرارداد,قرارداد کار