همه چیز دربارۀ نفخ معده یا دستگاه گوارش
نفخ معده یکی از رایج‌ترین مشکلات سیستم گوارش است که تقریباً همه افراد آن را تجربه‌می‌کنند هرچند نفخ معده در واقع یک بیماری نیست بلکه یک فرایند طبیعی است که به‌طور میانگین روزانه ۵ تا ۱۵ بار در بدن افراد رخ می‌دهد.
البته نفخ معده را تنها تا زمانی می‌توان یک فرایند طبیعی دانست و نسبت به‌آن بی‌تفاوت بود که شدت و دفعات بروز آن بیش از اندازه نبوده و هم‌چنین زندگی عادی افراد را مختل نکند. بروز نفخ معده یا سیستم گوارش به‌صورت غیرطبیعی که موجب آزار فرد باشد، قطعاً حاصل از یک علت خاص است که می‌تواند علتی درونی یا بیرونی مانند اختلالات سیستم گوارشی یا برخی از غذا‌ها باشد که فرد به آن‌ها حساسیت دارد.
به‌هر جهت موضوع نفخ موضوعی طبیعی و ظاهراً پیش پا افتاده است اما نکات بسیار مهمی در این رابطه از نظر پزشکی وجود دارند که ما در ادامه این نوشته از درمانکده، قصد داریم به‌تشریح همه چیز درباره نفخ معده و دستگاه گوارش بپردازیم پس تا انتها با ما همراه باشید.
نفخ معده یا سیستم گوارش چیست؟
در کلی‌ترین تعریف ممکن، می‌توان گفت که نفخ حاصل از جمع شدن گاز در دستگاه گوارش است. این گاز می‌تواند در معده جمع شود که در این صورت به‌آن نفخ معده یا باد معده می‌گویند و یا می‌تواند در سایر قسمت‌های دستگاه گوارشی جمع شود که به‌آن نفخ دستگاه گوارش می‌گویند اما به‌هر جهت تمامی انواع نفخ ناشی از همین فرایند جمع شدن گاز است.
همان‌طور که می‌دانید، وظیفه سیستم گوارش هضم غذا است که این فرایند منجر به‌برخی تولیدات مانند مواد مغذی کاربردی برای بدن، دفاعیات و گاز می‌شود. این گاز به‌دو صورت یا از طریق دهان یا از طریق مقعد خارج می‌شود که این موارد تا بیست بار در روز طبیعی هستند. در صورتی‌که فرد ناتوان از دفع این گاز باشد و یا تعداد دفعات دفع بیشتر از حد مجاز باشد و هم‌چنین این گاز منجر به‌درد‌های غیر طبیعی در شکم و پهلو بشود، آنگاه می‌توان نتیجه گرفت که نفخ شکم از حالت طبیعی خارج شده و حتماً نیاز است که برای حل این مشکل اقدام کرد.
البته توجه داشته باشید که آروغ زدن مکرر لزوماً نشانه نفخ غیر طبیعی نیست و می‌تواند ناشی از مشکلاتی در قسمت فوقانی سیستم گوارش مانند ریفلاکس معده یا زخم معده باشد.
دلایل نفخ غیر طبیعی
همان‌طور که بار‌ها گفته شد، نفخ یک فرایند طبیعی است اما عوامل زیادی می‌توانند عامل بروز غیر طبیعی نفخ باشند.
اولین و رایج‌ترین دلیل نفخ غیر طبیعی مصرف برخی غذا‌ها به‌دو صورت است؛ یا مصرف بیش از اندازه و یا مصرف غذاهایی که دستگاه گوارش فرد به‌آن‌ها حساسیت دارد.
برخی از مواد غذایی نفاخ عبارت‌اند از:
- پیاز
- باقلا
- گل کلم
- کلم بروکلی
- انواع میوه‌ها
- آبمیوه‌های اسیدی
- غذاهای سبوس‌دار
- نوشیدنی‌های گازدار
- محصولات لبنی لاکتوز دار
- غذاهایی با کربوهیدرات بالا
- شیرین کننده‌های مصنوعی
- برخی حبوبات مانند نخود و عدس
اما مواد غذایی تنها یکی از علل ایجاد نفخ است و دلایل دیگری از جمله برخی اختلالات و بیماری‌های سیستم گوارش نیز می‌توانند باعث بروز نفخ‌های غیر طبیعی و آزاردهنده شوند که برخی از این بیماری‌ها به‌شرح زیر هستند:
- فتق
- دیابت
- یبوست
- بیماری کرون
- انسداد روده
- تند غذا خوردن
- مصرف دخانیات
- اختلالات عصبی
- برخی سرطان‌ها
- مصرف برخی داروها
- سندروم روده تحریک‌پذیر
- مشکل عدم تحمل لاکتوز
- بیماری‌های التهابی روده
- اختلال در آنزیم‌های لازم برای هضم
مشکل نفخ ریشه‌های زیادی دارد و موارد گفته شده تنها بخش کوچکی از این دلایل هستند. در بین موارد گفته شده، نفخ ناشی از مصرف برخی مواد غذایی برخلاف نفخ غیر طبیعی ناشی از بیماری‌ها، فرایند درمانی پیچیده‌ای نداشته و تنها کافی است مواد غذایی که به‌آن حساس هستید را کنترل شده مصرف کنید.
چه زمان به‌پزشک مراجعه کنیم؟
تشخیص دلایل و هم‌چنین راهکار‌های مناسب درمانی مشکل نفخ به‌عهده دکتر فوق تخصص گوارش است اما توصیه می‌شود پیش از مراجعه به‌پزشک، برخی از درمان‌های خانگی و ملاحظات کلی در نظر گرفته بشوند. در صورتی‌که از این ملاحظات بهبودی حاصل نشد و همچنان نفخ به‌صورت دائمی وجود داشت، نیاز است که به‌پزشک متخصص برای پیگیری بیشتر مراجعه شود. در ادامه برخی توصیه‌ها برای بهبود اوضاع نفخ شکم آورده شده‌اند.
بهبود اوضاع نفخ شکم
در صورتی‌که دچار نفخ شکمی شدید هستید، فارغ از علت این مشکل که موارد تغذیه‌ای یا برخی از بیماری‌ها باشد نیاز است تا یک‌سری اصول کلی را در سبک زندگی خود را رعایت کنید. رعایت این موارد منجر می‌شود تا هر نوع درمانی که برای نفخ به‌شما تجویز شده باشد اثربخشی بالاتری داشته و هم‌چنین اوضاع کلی این مشکل رو به‌بهبودی برود.
این موارد مهم عبارت اند از:
- ورزش مرتب
- اصلاح سبک زندگی
- جویدن آهسته غذا
- مصرف پروبیوتیک‌ها
- کم یا قطع مصرف دخانیات
- پرهیز از جویدن زیاد آدامس
- عدم صحبت بین جویدن غذا
- مصرف محصولات لبنی کم‌لاکتوز
- پرهیز از مصرف غذاهای کنسروی
- پرهیز از خوردن نوشیدنی‌های گازدار
موارد گفته شده به‌عنوان درمان خانگی نفخ شکم کارساز هستند اما توجه داشته باشید که برای رفع مشکل نفخ دائمی، حتماً مشورت با پزشک نیاز است و صرفاً به‌درمان‌های خانگی استفاده نکنید چرا که این مشکل می‌تواند عارضه جانبی مشکلات خطرناک‌تری باشد.
هم‌چنین برای درمان سریع مشکل نفخ می‌توانید از دارو‌های بدون نسخه‌ای مانند بیسموت ساب سالیسیلات و سایمتیکون استفاده کنید اما توجه داشته باشید که اثرات این داروها مقطعی بوده و جای درمان ریشه‌ای را نمی‌گیرند.
جمع‌بندی
نفخ شکمی بیشتر از آنکه منجر به‌درد‌های فیزیکی شود، زندگی اجتماعی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و معمولاً منجر به‌‌استرس در هنگام حضور در جمع می‌شود. این مشکل بسیار رایج است به‌دلیل اینکه هم به‌عنوان یک مشکل جداگانه و هم به‌عنوان عارضه‌ای از یک‌سری مشکلات دیگر بروز می‌کند. با توجه به‌همه این موارد ما در این نوشته تمام تلاش خود را به‌کار بستیم تا مهم‌ترین نکات در رابطه با نفخ شکمی را برای شما تشریح کنیم.
در صورتی‌که برای بررسی بیشتر این مشکل یا هر مشکل دیگری قصد دریافت نوبت مشاوره حضوری و غیرحضوری از مطب پزشکان متخصص را دارید، می‌توانید به‌سادگی از طریق سایت نوبت دهی آنلاین درمانکده، برای دریافت نوبت پزشکان متخصص مختلف از متخصص گوارش گرفته تا دکتر ارتوپد و هر تخصص پزشکی دیگری، اقدام کنید.
منبع: ویرگول
برچسب ها : دکتر ارتوپدی,متخصص گوارش,درمانکده
دیدگاه تان را بنویسید