حاکم بودن منافع آمریکا بر ناتوی عربی

خبرگزاری تسنیم: رسانه‌های گروهی اخیرا اطلاعاتی را منتشر کردند که حکایت از تماس‌های ترامپ برای تشکیل یک ائتلاف امنیتی و نظامی جدید با کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس تحت عنوان "ناتوی عربی" دارد که این سوالات را مطرح می‌کند که هدف آمریکا از این ائتلاف و ساختار آن و نقش مصر، اردن و اسرائیل در آن چگونه خواهد بود؟

"ادموند غریب" استاد روابط بین الملل دانشگاه واشنگتن در گفت: وگو با گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به بررسی طرح آمریکا برای تشکیل یک ائتلاف امنیتی و نظامی جدید با کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس تحت عنوان "ناتوی عربی" پرداخت وگفت: آمریکا همواره برای ائتلاف سازی و روابط مستحکم با برخی کشور‌های منطقه به منظور محافظت از منافع خود تلاش کرده و می‌کند.

وی افزود: آمریکا منابعی راهبردی اقتصادی، نظامی، دیپلماتیک و سیاسی در منطقه دارد. این‌ها منافعی قدیمی تا حدی جدید است، شاید ممهترین آن همواره موضوع دستیابی به بنادر نفتی و منابع انرژی و حفاظت از سرمایه‌های راهبردی آمریکا در منطقه همراه با شمار دیگری از مسائل باشد. در نتیجه آنچه اکنون می‌شنویم؛ نوعی از یک امر قدیمی و در عین حال جدید است. به عبارت دیگر آمریکا منافعی قدیمی دارد، اما یک سری متغیرات وجود دارد و اوضاع اکنون تا حدی متفاوت است، اما آمریکا همچنان با این ائتلاف سازی‌ها و ایجاد این روابط ادامه می‌دهد، زیرا برخی کشور‌های منطقه منافعی دارند و تمایل به برقراری روابطی مستحکم با آمریکا دارند. همچنین وقتی آمریکا هم پیمانانی داشته باشند؛ آن‌ها نقش محافظ منافع آمریکا را بازی خواهند کرد و بار سنگین آن برای آمریکا را کاهش خواهند داد و به آمریکا اجازه خواهند داد که در مناطق مختلف جهان وارد عمل شود. حفاظت از نفت هدفی مهم است. همچنین اسرائیل از مسائل راهبردی برای آمریکا به شمار می‌رود و حفاظت از پایگاه‌ها و شرکت‌های آمریکایی و تاسیسات نظامی در منطقه همه و همه بخش راهبردی قدیمیِ جدیدی است که همچنان تا این لحظه پابرجاست و در نتیجه سخن از ایجاد ائتلافی آمریکایی - عربی بار دیگر مطرح می‌شود، زیرا برخی همپیمانانش مدعی هستند که تهدید‌های جدیدی مطرح است.

این تحلیگر در پاسخ به این سوال که آیا مصر و اردن عضویت در این ائتلاف را خواهند پذیرفت، گفت: این سوالی بسیار مهم و موجه است، زیرا از یک جنبه آمریکا روابط مستحکم و قوی با این کشور‌ها (کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس) دارد و از سوی دیگر روابطی قوی بین این دو کشور (مصر و اردن) با کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس وجود دارد، اما به طور کلی می‌توان گفت که برخی منافع وجود دارد. دیدگاه‌ها و مواضع و ضرورتا منافع یکسان نیستند. به عنوان مثال، اگر به وضعیت در سوریه نگاه کنیم می‌بینیم که مصر نگاهی مختلف در قبال این کشور دارد و مواضع خود در حمایت از بقای نظام سوریه را ابراز و با دخالت در امور این کشور مخالفت کرده است. اردن نیز در برهه اخیر معتقد است که منافعی در گشوده شدن گذرگاه‌ها با سوریه نظیر گذرگاه نصیب دارد. منافع اقتصادی و تمایل برای احیای روابط تجاری بین سوریه و اردن وجود دارد و در نتیجه منافعی وجود دارد که برخی همانطور باقی می‌ماند و برخی متغییر است و این متغیر‌ها باید مد نظر قرار گیرد.

وی درباره اینکه اسرائیل چه نقشی در این ائتلاف بازی خواهد کرد، گفت: اسرائیل نگاه و منافع خودش را دارد. معتقد است که منافعش در این است که اختلافات و بحران‌ها در عرصه منطقه‌ای وجود داشته باشد، اما اسرائیل دور از چنین ائتلافی باقی خواهد ماند... وجود اسرائیل تبعات و مشکلاتی خواهد داشت لذا آمریکا و کشور‌های منطقه‌ای همپیمانش ترجیح می‌دهند که اسرائیل به دور از نوعی توافقنامه یا ائتلاف تحت عناوین مختلف باشد.

ادموند غریب گفت: بی شک روابط بین اسرائیل و کشور‌های عربی وجود دارد. به طور قطع روابطی وجود دارد که برخی از آن‌ها سری و برخی علنی است... اکثر کشور‌های منطقه‌ای دوست آمریکا به طور اساسی به آمریکا برای خرید سلاح و تجهیزات نظامی متکی هستند. این امر روابط بین آن‌ها را در سطح خوبی قرار خواهد داد، اما بسیاری از مسائل دیگر نیز وجود دارد.. آمریکا ترجیج می‌دهد که روابطی دوجانبه حتی با کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس داشته باشد. این کشور ترجیح می‌دهد که بین خودش با هر کشوری رابطه‌ای وجود داشته باشد؛ به جای اینکه رابطه‌ای با همه طرف‌ها به طور دسته جمعی وجود داشته باشد این ارم با سود و زیان آمریکا در ارتباط است، زیرا گاهی برخی جنبه‌های دفاعی وجود دارد که آمریکا ترجیح می‌دهد که هماهنگی، همکاری و تا حدی سازماندهی واحد وجود داشته باشد، زیرا این امر عملیات تحرک نظامی و استفاده از سلاح را تسهیل می‌بخشد؛ به ویژه که این سلاح‌ها آمریکایی هستند.

وی درپاسخ به هزینه ائتلاف آمریکایی - عربی گفت: رئیس جمهور آمریکا تاجر و معامله گر است. او با پیشینه سیاسی نیامده است بلکه با پیشینه "بیزنس" وارد میدان شده است. ترامپ بازرگان است و معتقد به معامله. او این امر را در قبال همه هم پیمانانش ابراز کرده است. از این منظر اگر به مواضع او در قبال کشور‌های عرب حوزه خلیج فارس نگاه کنیم، در می‌یابیم که گفته است آن‌هایی که به حمایت آمریکا متکی هستند باید آماده باشند که هزینه آن را نیز یا از طریق قرارداد‌های تسلیحاتی یا سرمایه گذاری در آمریکا بپردازند. این روش و شیوه ترامپ است.

ادموند غریب درباره جایگاه قطر در چنین ائتلافی با توجه به بحرانش با سه کشور عرب حوزه خلیج فارس گفت: عملا بین قطر و این کشور‌ها اختلاف وجود دارد. اگر تغییری در مواضع این کشور‌ها ایجاد نشود، دستیابی به یک ائتلاف واقعی دشوار خواهد بود. اگر این نوع روابط ادامه یابد، تبعات و عواقب خودش را خواهد داشت؛ لذا باید منتظر ماند و دید که روند امور چگونه پیش می‌رود؛ بویژ]که امروز بحث از توسعه پایگاه نظامی العدید آمریکا در قطر در میان است.