«نه‌» متحدان امریکا به تهديد «همه یا هیچ»

روزنامه جوان: سخنرانی سراسر تهدید وزیر خارجه امریکا درباره «استراتژی جدید» دولت دونالد ترامپ در قبال ایران، برخلاف انتظار مسئولان واشنگتن به هیچ وجه با استقبال روبه‌رو نشد و به جز رژیم صهیونیستی و برخی رژیم‌های عربی حاشیه خلیج فارس، همه متحدان واشنگتن به استراتژی «همه یا هیچ» کاخ سفید «نه» گفتند. راهبردی که حتی رسانه‌های امریکایی نیز به آن تاختند و با بیان اینکه خواسته‌های امریکا تسلیم بی‌قید و شرط ایران بود، این راهبرد را احمقانه و متوهمانه خواندند. برخی نیز سخنان پمپئو را فاقد راهبردی مشخص توصیف کردند.

استراتژی جدید امریکا علیه ایران که عصر دو شنبه از زبان مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا و با هدف افزایش فشار‌های جهانی به ایران بیان شد، حتی در بین متحدان واشنگتن نیز خریدار نداشت و سایر کشور‌ها از این استراتژی استقبال نکردند. کشور‌های اروپایی که در هفته‌های اخیر بار‌ها اعلام کرده‌اند که توافق هسته‌ای ایران را بدون امریکا ادامه می‌دهند، از راهبرد امریکا انتقاد کردند. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به سخنان پمپئو از برجام حمایت کرد و گفت که توافق هسته‌ای ایران، جایگزینی ندارد. به گزارش یورونیوز، موگرینی به این نکته اشاره کرد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون ۱۰ بار پایبندی ایران را به توافق هسته‌ای تأیید کرده است. موگرینی گفت: «پمپئو در سخنرانی خود مشخص نکرد چطور خروج از برجام منطقه را در خصوص اشاعه تسلیحات هسته‌ای امن‌تر کرده یا خواهد کرد و ما را چگونه برای تأثیرگذاری بر اقدامات ایران خارج از چارچوب برجام در موقعیت بهتری قرار خواهد داد». هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان نیز به این موضوع اشاره کرد که برجام در حال حاضر بهترین گزینه است و اروپا به دنبال حفظ توافق هسته‌ای است. انگلیس هم که نزدیک‌ترین متحد امریکا به شمار می‌رود، استراتژی دونالد ترامپ را غیرمنطقی توصیف کرد. به گزارش رویترز، بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس با اشاره به مواضع خصمانه همتای امریکایی‌اش گفت: «دستیابی به یک توافق جدید با ایران پس از برجام بسیار دشوار است. واشنگتن به دنبال گنجاندن تمام موضوعات مورد مناقشه با ایران در مذاکراتی بسیار حجیم است و به نظر نمی‌رسد بتواند به توافقی دست یابد». وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که تلاش‌های واشنگتن برای تغییر سیاست‌های ایران نتیجه معکوس خواهد داد، حتی کشور‌هایی مثل کره جنوبی، ژاپن، استرالیا و هند که پمپئو در سخنان خود از آن‌ها نام برد و گفت که با کمک این کشورها، تحریم‌های سختی علیه ایران اعمال خواهند کرد، واکنشی به سخنان وزیر خارجه امریکا نشان ندادند و ترجیح دادند در این باره سکوت کنند. وزیر خارجه امریکا در سخنان خود فهرست بلندبالایی از اقداماتی را که ایران باید انجام دهد، ارائه داد که شفافیت برنامه هسته‌ای ایران و دسترسی آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای به تأسیسات ایران، کنار گذاشتن دشمنی با رژیم صهیونیستی و همچنین آزادی امریکاییان زندانی در ایران بخشی از این فهرست بودند. هرچند خواسته‌ها و شروط دوازده‌گانه امریکا تکراری است، اما اصرار این کشور نشان می‌دهد که واشنگتن از سیاست براندازی نظام ایران دست برنداشته حتی اگر آن را به زبان نیاورد. خواسته‌های امریکا، همان‌هایی بود که در چهار دهه گذشته تکرار شده و نتیجه‌ای در برنداشته است. امریکا با خروج از برجام سعی داشت متحدانش را به تشدید فشار‌ها علیه ایران مجاب کند، اما به نظر می‌رسد، مقامات کاخ سفید در محاسبات‌شان دچار اشتباه شده‌اند. چیزی که خود وزیر خارجه امریکا نیز در سخنانش به آن اشاره کرد و گفت که نتوانسته‌اند به توافقی با اروپایی‌ها بر سر بازگشت تحریم‌ها دست پیدا کنند. واکنش ظریف محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران در واکنش به اظهارات خصمانه پمپئو علیه ایران در صفحه توئیتر خود نوشت: «دیپلماسی قلابی امریکا چیزی جز تنزل به عادات قدیمی نیست. این دیپلماسی که در حصار توهمات و سیاست‌های شکست‌خورده قرار دارد و گروه‌های فاسد دارای منافع خاص آن را دیکته می‌کنند، انتخاب‌های نادرست یکسانی را تکرار می‌کند و در نتیجه، همان محصولات ناخوشایند پیشین را درو خواهد کرد». ظریف در ادامه نوشت: «ایران، در عین حال، در حال همکاری با شرکا برای راهکار‌های برجامی در دوران پس از امریکا است». ظریف اخیراً با سفر به اروپا، روسیه و چین به دنبال گرفتن تضمین‌های لازم برای حفظ برجام است. استراتژی احمقانه علاوه بر کشور‌های اروپایی، رسانه‌های امریکایی نیز از سخنان پمپئو انتقاد کردند. فارین‌پالیسی طرح ۱۲ ماده‌ای مایک پمپئو درباره ایران را صرفاً فهرستی از آرزو‌های مبتنی بر توهم خواند و نوشت: «این طرح نشان داد تیم دونالد ترامپ بی‌تجربه است و راهبردی برای دوره پسابرجام ندارد. با این فهرست آرزو‌های پمپئو، ایران همچنان به عنوان مشکل باقی می‌ماند، امریکا منزوی‌تر می‌شود و روز به روز از اعتماد کشور‌های جهان به واشنگتن کمتر می‌شود». شبکه سی‌ان‌ان هم پس از سخنرانی پمپئو در مورد ایران، به وی حمله کرد و سخنرانی وی را یک «فانتزی کامل» خطاب کرد. روزنامه واشنگتن پست در مطلبی استراتژی ترامپ را «احمقانه» خواند و نوشت که سخنرانی پمپئو آشکار ساخت که هیچ برنامه واقع‌گرایانه‌ای برای دستیابی به یک توافق بهتر با ایران وجود ندارد». واشنگتن‌پست نوشت: «برخی این استدلال را مطرح می‌کنند که رویکرد ترامپ به ایران با سبک مذاکره‌ای او که «تشدید تنش به قصد تنش‌زدایی» است مطابقت دارد». واشنگتن‌پست یادآوری کرده که «این رویکرد ترامپ در مذاکره با کره‌شمالی، ثمربخش بوده، اما مشکل اینجا است که ایران، کره‌شمالی نیست». اکثر تحلیل‌ها به این نکته اشاره دارند که وزیر امور خارجه امریکا به ارائه راهکار نپرداخته و تنها یک‌سری از خواسته‌ها را مطرح کرده که عملی شدن آن‌ها به این معناست که ایران ماهیت خود را تغییر دهد. ذوق‌زدگی نتانیاهو و اعراب به‌رغم مخالفت‌های جهانی با استراتژی امریکا، اما رژیم صهیونیستی و برخی رژیم‌های عرب حاشیه خلیج فارس از اعلام این سیاست ذوق‌زده شدند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که همواره مواضعی خصمانه علیه ایران اتخاذ کرده است و حتی گفته می‌شود خروج امریکا از برجام به تحریک وی بوده است، نخستین فردی بود که از سخنان مایک پمپئو استقبال کرد و مدعی شد که امریکا اکنون سیاست درستی را در مورد ایران دنبال می‌کند. به گزارش روزنامه جروزالم‌پست، نتانیاهو با انتقاد از رفتار‌های منطقه‌ای ایران مدعی شد که «توقف غنی‌سازی، تحریم‌های سخت علیه ایران و خروج ایران از سوریه، اجزای تنها سیاستی است که صلح در منطقه را تضمین می‌کند». نتانیاهو گفت: «ما از تمامی کشور‌ها می‌خواهیم از رهبری امریکا پیروی کنند چراکه ایران یک نیروی تهاجمی است». در بین کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس نیز بحرین و امارات از فهرست درخواست‌هایی که امریکا از ایران دارد، دفاع کرده‌اند. انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجه امارات در صفحه خود در توئیتر اتهامات همیشگی خود علیه ایران را تکرار کرد و مدعی شد: «اظهارات وزیر خارجه امریکا درباره سیاست‌های ایران دقیق است و استراتژی اعلام‌شده از سوی پمپئو نتیجه رفتار‌های ایران در منطقه است». وزارت خارجه بحرین نیز مدعی شد که «این کشور در رویارویی با تهدید‌های ایران، خود را در یک موضع واحد با امریکا می‌بیند». رژیم‌های عربی خلیج فارس که تضمین امنیتی و حفظ تاج و تخت خود را به حمایت‌های امریکا و رژیم صهیونیستی گره زده‌اند، در یک جبهه واحد علیه ایران قرار دارند. اعراب حتی برای مقابله با نفوذ ایران در منطقه، به دنبال عادی‌سازی روابط با اسرائیل هستند و برای گشایش سفارتخانه‌های خود در تل‌آویو لحظه‌شماری می‌کنند.