وزیر خارجه آمریکا و سخنانی از جنس «براندازی»

خبرگزاری تسنیم: مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا امروز عصر اولین سخنرانی مهم خود درباره موضوعات سیاست خارجی را در اندیشکده دست راستی هریتج و درباره ایران ایراد کرد. زمانی که وزیر خارجه آمریکا در جلسه استماع سنا و برای تایید خود به عنوان وزیر جدید صحبت می‌کرد، به بحث اصلاح برجام اشاره کرد. این اظهارات او باعث شد که عده‌ای این گمانه را مطرح کنند که وی با پامپئوی زمان مذاکرات هسته‌ای تفاوت دارد و مواضع خود را تعدیل کرده است؛ چرا که او در زمان مذاکرات، گفتگو‌ها را بی‌فایده دانسته و خواستار بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران شده بود. اما اظهارات امروز آقای پامپئو نشان داد که مواضع او نه تنها چندان تفاوتی با دیدگاه‌های قبلی او نکرده، بلکه وزیر خارجه جدید آمریکا به اندازه «جان بولتون» طرفدار براندازی در ایران است. وزیر خارجه آمریکا این بار دیگر بحث مذاکره مجدد درباره برجام را مطرح نکرده بلکه ۱۲ شرط غیرممکن و سخت را برای توافقی جدید با ایران شمرد. ۱۲ شرطی که بیشتر شبیه شرایط تسلیم ایران است تا انعقاد توافقی جدید با تهران. اظهارات پامپئو درباره «فشار مالی بی‌سابقه» و «قوی‌ترین تحریم‌ها در طول تاریخ» در کنار اظهارات و خط و نشان او برای ایران، حاکی از سیاست جدی دولت آمریکا برای براندازی در ایران است؛ هر چند که او به طور مستقیم از واژه «تغییر رژیم» در سخنرانی خود استفاده نکرد، اما مجموع اظهارات او جمع‌بندی و نتیجه‌ای جز این را پیش رو نمی‌گذارد. رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا که در لابلای سخنرانی خود به حمایت اروپایی‌ها برای فشار به ایران به منظور رسیدن به توافق جدید اشاره کرد. حال اینکه شرایط دوزاده گانه‌ای که او مطرح کرد، نظیر غنی‌سازی صفر درصدی، از جمله مواردی هستند که بیشتر شبیه رویاپردازی و موارد غیرقابل‌تحقق هستند. حتی متحدان اروپایی آمریکا نیز به این نکته واقف هستند که توافقی با چنین شرایطی ممکن نیست. از طرفی دیگر، آمریکا با نادیده گرفتن نقطه‌نظرات متحدان اروپایی خود از توافقی که مورد حمایت اروپا و عمده کشور‌های جهان بود، خارج شد. مشخص نیست که آمریکا به جای حمایت با ممانعت متحدان اروپایی خود مواجه شود. از طرفی دیگر، شرط و شروط تند و خشن از جسن سخنان پامپئو نه تنها ممکن است اروپایی‌ها را با دولت آمریکا برای فشار بیشتر نزدیک و متحد نکند، بلکه این قابلیت را دارد که از میزان اجماع ضد ایرانی در مجامع بین‌المللی بکاهد. به عبارتی سخنرانی پامپئو محدودیت‌ها و معذوریت‌های قدرت آمریکا در عرصه جهانی و اینکه نظام بین‌المللی چگونه کار می‌کند، را نادیده می‌گیرد. شاید عصاره سخنان وزیر خارجه آمریکا این باشد که آمریکا به دنبال این است که با فشار حداکثری، امتیازات حداکثری از تهران دریافت کند، و چه بسا گام را فراتر نهاده و به دنبال تغییر سیستم و براندازی در ایران باشد. وزیر خارجه آمریکا در سخنرانی خود گفت که دولت آمریکا در کنار مردم ایران ایستاده است. هر چند که کارنامه پمپئو و سابقه عملکرد دولت آمریکا خود گواه روشنی برای صحت یا عدم صحت اظهارات اوست. ضمنا مواردی مانند عدم صدور روادید آمریکا برای ایرانی‌ها، خروج از برجام، و موضع عجیب ترامپ در قبال حملات تروریستی داعش در تهران برای قضاوت درباره میزان محبت دولت آمریکا به مردم ایران کافی است. ترامپ به هنگام حمله تروریستی داعش به مجلس در تهران، ایران را مقصر خواند. در مجموع، اظهارات وزیر خارجه آمریکا که مطابق با واقعیت‌های میدانی و محاسبات امنیتی و سیاسی نیست، نشان می‌دهد که سیاست دولت آمریکا در قبال ایران از جمله خروج از برجام، دیگر صرفا محدود و مربوط به عمل کردن به وعده انتخاباتی آقای ترامپ نیست. بلکه ادامه مسیر، حکایت از رویکردی رویاپردازانه و بچه‌گانه برای حل چالش‌های سخت بین‌المللی با استفاده از فشار حداکثری دارد.