افول قدرت واشنگتن در غرب آسیا

خبرگزاری مهر: الوقت نوشت: سیاست خارجی اوباما در خاورمیانه در دوره دوم ریاست جمهوری اش با فراز و فرودهای بسیاری مواجه بود. همچنانکه کاخ سفید در چهار سال گذشته به دلیل تحول در معادلات میدانی، مجبور شده راهبردهایش را تغییر دهد. ورود روسیه به بحران سوریه، عزم عراق برای مقابله با تروریسم، ناتوانی عربستان در شکست انصارالله یمن و رویگردانی ترکیه از پیگیری سیاست های قبلی در منطقه از جمله مهمترین مسائلی بود که باعث سردرگمی سیاسی واشنگتن در خاورمیانه شد. از این رو در روزهای پایانی حاکمیت دموکراتها بر آمریکا، این کشور با کاهش نفوذ و اثرگذاری در منطقه استراتژیک خاورمیانه روبرو شده است. این رسانه می نویسد: در حال حاضر آمریکا دیگر امیدی به تحقق اهدافش در سوریه در راستای برکناری اسد، تجزیه و تقسیم این کشور ندارد. چرا که پشتیبانی هوایی روس ها از ارتش ملی دمشق در کنار کمک های مستشاری ایران در نهایت منجر به عقب راندن تروریست ها و آزادسازی شهر بزرگ حلب شد. این موقعیت عملا معادلات کشورهای حامی تروریست ها را تغییر داد و زمینه ساز فاصله گرفتن ترکیه از آمریکا گردید. در این رابطه آمریکایی ها مجبور شدند به شروط آتش بس در سوریه تن دهند و شاهد کاهش مانور قدرت متحدان منطقه ای اش در این بحران باشند. الوقت نوشت: ترکیه نیز که تا پیش از کودتای نافرجام ارتش و به رغم مخالفت های واشنگتن با ایجاد منطقه پرواز ممنوع، کماکان در جبهه غرب بود؛ در روزهای اخیر تلاش کرده است ضمن رفع تیرگی مناسبات با روسیه از فضای موجود به نفع اهداف خود بهره ببرد. اردوغان بر این باور است آمریکایی ها با حمایت از فتح الله گولن در کودتا و بی ثباتی سیاسی ترکیه دست داشته اند. از دید او کاخ سفید به نگرانی های آنکارا در مورد خطر تجزیه این کشور با توجه به قدرت یابی یگان های مدافع خلق اهمیتی نمی دهد. این مسائل در نهایت باعث شد تا آنکارا پس از پنج سال همراهی با کاخ سفید در بحران سوریه، جهت گیری خود را تغییر دهد و با ایران و روسیه برای رسیدن به آتش بس سر یک میز بنشینند. این رسانه می نویسد: این تحولات با آشکار شدن نقش غیرموثر ائتلاف بین المللی در از بین بردن داعش در عراق همراه بود. بغداد با کمک مستشاران ایرانی از یک سو و ایجاد اتحاد ملی میان مبارزانی که خواهان آزادسازی عراق از دست تروریسم بودند، موفق شد پس از عقب راندن داعش از فلوجه، به موصل نزدیک شود. نکته مهم در این میان تضاد سخنان فرمانده ائتلاف بین المللی با اظهارات حیدرالعبادی بود. در حالی که نخست وزیر عراق تاکید می کرد این نبرد در عرض سه ماه به نتیجه می رسد، استفان تاونسند گفت نمی توان تاریخ مشخصی را برای پایان جنگ با داعش تعیین کرد و احتمالا این مبارزه دو سال طول بکشد. الوقت نوشت: آمریکا می داند در شرایطی که آخرین امیدها برای بسط نفوذ سیاسی و نظامی در راستای تفرقه افکنی و ناامنی در عراق با عقب راندن داعش از بین می رود، امکان اجرای طرح خاورمیانه بزرگ نیز ناکام خواهد شد. در این شرایط بغداد ترجیح می دهد با ایران که بیشترین کمک مستشاری اثربخش را به این کشور داشته، روابط مستحکمی برقرار کند. ضمن آنکه روسیه هم می تواند گزینه بعدی وزارت خارجه عراق باشد. زیرا در شرایطی که اوباما اجرای قرارداد فروش سلاح به عراق پشت کرد، این روس ها بودند که نیازهای لجستیکی بغداد را رفع کردند. ضمن آنکه مسکو نشان داد برخلاف واشنگتن در مبارزه با تروریسم شعار نمی دهد. این رسانه بیان کرد: وضعیت آمریکا در یمن نیز به همین شکل است. عربستان نتوانست اهداف خود را در بازگرداندن منصور هادی به قدرت و کنار زدن انصارالله عملیاتی کند. طولانی شدن جنگ و انتشار اخباری در مورد کودک کشی سعودیها باعث لطمه خوردن به اعتبار ایالات متحده در منطقه شد. از این رو کاخ سفید تلاش کرد از طریق راهکارهای مسالمت آمیز مانع افزایش قدرت انصارالله و شیعیان در یمن شود. اما با وجود تاکید مقامات آمریکایی به پذیرش طرح ولد الشیخ، نماینده سازمان ملل در امور یمن، سعودی ها و عبد ربه منصور هادی آن را نپذیرفتند. این موضوع را می توان نشانه ای از کاهش قدرت اثرگذاری آمریکا در منطقه دانست. اگرچه هنوز ریاض در راستای معامله نفت در برابر امنیت به واشنگتن وابسته است اما به نظر می رسد عدم تحقق اهداف آمریکا در سوریه و عراق و افزایش قدرت ایران باعث شده است تا آل سعود تصمیم بگیرد در یمن رویکرد مستقلانه تری داشته باشد. الوقت در ادامه نوشت: در این میان اظهارات ترامپ در مورد کاهش کمک های آمریکا به متحدینش برای برقراری امنیت نیز می تواند تلنگری به هم پیمانان این کشور در خاورمیانه باشد. با این حال اگرچه اثرگذاری و نقش تعیین کننده ایالات متحده در بحران های یمن، عراق، سوریه و همچنین سیاست های ترکیه و عربستان با افول روبرو شده اما کماکان کاخ سفید به دلیل پیشینه سیاسی- نظامی و وابستگی برخی کشورهای منطقه به آن، جای پای نسبتا محکمی در خاورمیانه دارد.