هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا و خطر افزایش تروریسم

خبرگزاری تسنیم: سیاست اوباما در به کار بردن هواپیماهای بدون سرنشین در هدف قرار دادن افراد مرتبط با القاعده در افغانستان، یمن و پاکستان حواشی زیادی با خود به همراه داشته و همیشه با اعتراضاتی در این باره همراه بوده است. این بار اما در تحقیقی که یکی از محققان آمریکایی در این خصوص انجام داده، مشخص شده که به کار بردن این هواپیماها نه تنها جلوی خطر تروریسم را نگرفته، بلکه باعث بالا رفتن میزان اقدامات تروریستی در مناطقی شده است که این هواپیماها به کار برده شده اند. «بانی کریستیان» در گزارشی در نشریه اینترنتی (RealClearWorld) به بررسی این گزارش و شرایط ادامه فعایلت های هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی در کشتار غیر نظامیان پرداخته است. در این گزارش آمده است که در ماه آوریل سال جاری میلادی، اوباما مداخله نیروهای نظامی آمریکا در لیبی در سال 2011 را «بدترین اشتباه» دوران ریاست‌جمهوری‌اش دانست. این در حالیست که این مسئله چندان هم در بین نامزدهای اقداماتی که می‌توانستند چنین لقبی به خود بگیرند، جزو بدترین اقدامات نبود. بااین‌حال جدای از هرگونه چالش‌ها و درگیری‌هایی که در این خصوص وجود دارد، دوران تصدی اوباما بر ریاست جمهوری آمریکا با تاکتیک جنگی‌ای توسط هواپیماهای بدون سرنشین همراه شده است که حداقل می‌توان آن را در لیست بدترین اشتباهات اوباما در رتبه شماره دو قرارداد. اگرچه استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین مسلح شده در دوران جورج دبلیو بوش آغاز شد اما در زمان اوباما بود که این مدل از تاکتیک جنگی و سلاح‌های همراه با آن به مرحله اجرا درآمد و به مدلی از جنگ‌افزارهای نوین تبدیل شد؛ درحالی‌ که این وسایل پیشرفته و مکانیزه کشتار ازنظر تکنیک کشتار خود قابل‌توجه بودند، چه کسی می‌تواند داستان «لیست کشتار» اوباما در سال 2012 را از یاد ببرد؟ در این سال عنوان شده‌ بود که اوباما فهرستی از کسانی که باید کشته شوند را مانند کارت‌های بیس‌بال در دست داشت و از بین آن‌ها انتخاب می‌کرد که کدام‌یک از آن‌ها باید توسط ماشین خودکار کشتار هواپیماهای بدون سرنشین کشته شوند. با این‌حال حملات هواپیماهای بدون سرنشین این روزها دیگر به رویه‌ای معمول تبدیل‌شده است. کاخ سفید مصرانه این عملیات‌ها را به‌عنوان اهدافی مشخص که باید کشته شوند، عنوان می‌کند و اعتقاد دارد - باوجود همه اعتراضاتی که ناظران مستقل به این عملیات‌ها کرده‌اند - تعداد غیرنظامیانی که به‌اشتباه در این عملیات‌های مرگبار کشته می‌شوند بسیار ناچیز و قابل‌اغماض است. امیلی مانا در تحلیل جدیدی در نشریه تحلیلی «جورج تاون پابلیک پالیسی ریویو» شرح می‌دهد که در واقع بحث‌های معمول پیرامون به کار بردن هواپیماهای بدون سرنشین برای کشتار اهداف خاص بیشتر در مواردی مانند قانونی بودن آن‌ها و یا وجهه اخلاقی به کار بردن آن‌ها مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و تأثیرگذاری آن‌ها در استراتژی‌های مبارزه با تروریسم، به‌صورت گسترده‌ای بدون بحث و سؤال باقی‌مانده است. تحقیقات مانا این فرضیه گسترش‌یافته را که هواپیمای بدون سرنشین باوجود همه اعتراضات به آن‌ها ابزاری مفید و ارزشمند در جنگ علیه ترور هستند را زیر سؤال می‌برد. البته این در حالی است که واشنگتن بسیار خوشحال است که این فرضیه را پرورش داده و به‌عنوان نتیجه کار با هواپیماهای بدون سرنشین اعلام کند. این گزارش تحلیلی نشان می‌دهد که این فرضیه از اساس غلط است. در واقع بر اساس این تحقیق، مانا با بررسی حوادثی که توسط هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی در بخش‌هایی از پاکستان در بین سال‌های 2006 تا 2012 به وقوع پیوسته است، نشان می‌دهد که فعالیت‌های تروریستی بعد از اینکه این مناطق مورد حمله هواپیماهای بدون سرنشین هدف قرار می‌گیرند، بیشتر می‌شود. همان‌طور که ژنرال بازنشسته، استنلی مک کریستال در سال 2013 هشدار داد و هرگز این هشدار شنیده نشد، هواپیماهای بدون سرنشین، دشمنی منحصربه‌فردی را در میان غیرنظامیان خاورمیانه با آمریکا به وجود می‌آورد و البته این مسئله هیچ‌گاه موردنظر افراد مسئول در واشنگتن قرار نگرفته است. مک کریستال دراین‌باره گفته است: چیزی که مرا می‌ترساند این است که مردم در خاورمیانه چطور راجع به این هواپیماهای بدون سرنشین فکر می‌کنند. او که استراتژی ضد شورش ایالات‌متحده در افغانستان را طراحی کرده است، گفت: «این نفرتی که حملات هواپیماهای بدون سرنشین ایجاد می‌کند بیشتر از قدردانی مردم طبقه متوسط در آمریکا است». او افزود: «این هواپیماها به‌شدت مورد تنفر مردم قرار گرفته‌اند. حتی کسانی که این هواپیماها را از نزدیک ندیده‌اند و یا اثرات آن را متوجه نشده‌اند نیز با این کار مخالفت داشته و از هواپیماها متنفرند». جیلیان شوودلر، استاد علوم سیاسی که به‌طور مرتب به خاورمیانه سفر داشته است نیز چنینی مشاهداتی داشته است. او دراین‌باره گفته است: «برای القاعده در یمن، این هواپیماهای بدون سرنشین مثل هدیه‌هایی از آسمان هستند. این هواپیماها به آن‌ها کمک می‌کند که اعمال و رفتارشان را توجیه کنند و البته در داخل حکومت یمن نیز پیش‌ از این وضیعت فعلی، وضعیت خنثی‌ای نسبت به عملیات این هواپیماها وجود داشت». آن‌طور که یکی از مأموران سیا به نام پاول پیلار در نقد خود بر مقاله مانا نوشته است، در حملات هواپیماهای بدون سرنشین و استفاده از آن‌ها بیشتر به دلیل راحتی استفاده از این هواگردها است و نه تأثیرگذاری‌شان. پیلار اما در ادامه اضافه کرده است که البته اگر نتایج یک تاکتیک - در مبارزه با تروریسم و یا هر نوع تلاش دیگری - به‌جای اینکه مثبت باشد، به منفی گرایش پیدا کند، این احمقانه است که بخواهیم در مورد اثرگذاری و مفید بودن آن بگوییم. بااین‌حال پرسش از این مسأله به دلیل اینکه اوباما مسئله هواپیماهای بدون سرنشین را به مسائل امنیتی ملی گره‌زده است، کار بسیار سختی است. به همین دلیل انتظار نمی‌رود که اوباما در مورد اشتباهش در این خصوص تا قبل از ماه ژانویه سال جدیدی میلادی که دفتر خود را ترک می‌کند، اعترافی انجام دهد اما قبل از روی کار آمدن جمهور جدید در ایالات‌متحده بازنگری در سیاست استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین و سنجش میزان تأثیرگذاری آن‌ها باید در سر لیست اقداماتی باشد که در کاخ سفید انجام می‌گیرد. هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی تا به حال چند نفر را کشته‌اند؟ باوجود انتقادات گسترده‌ای که به استفاده از هواپیمای بدون سرنشین توسط نظامیان آمریکایی در اقصی نقاط دنیا می‌شود، هنوز آمار درستی از میزان کشته‌ها وجود ندارد و هر موسسه‌ای آمار خودش را اعلام می‌کند. بنا برگزارشی که در نیمه‌های سال 2011 منتشر شد، از سال 2006، تعداد کسانی که در پاکستان به دست هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی کشته‌شده‌اند، 2018 نظامی و 138 غیرنظامی بوده‌اند. بر اساس گزارش بنیاد آمریکای نوین، از سال‌های 2010 به بعد، تعداد کسانی که در حمله هواپیماهای بدون سرنشین جان خود را از دست‌ داده‌اند معادل 15 درصد از کل افراد کشته‌شده است. همچنین گزارش‌شده است که تاکنون 160 کودک در حملات این هواپیماها در پاکستان جان خود را از دست‌ داده‌اند و در حدود هزار نفر از غیرنظامیان نیز در این کشور جراحت‌ دیده‌اند. بنیاد آمریکای نوین همچنین تخمین زده است که در فاصله سال‌های 2011 تا 2014، 20 درصد از افرادی که به دست هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی کشته‌شده‌اند غیرنظامیان بوده‌اند. استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین و اعتراض دیگر کشورها: افغانستان در افغانستان بعد از اینکه در 30 مورد از حملات، غیرنظامیان کشته شدند، حامد کرزی رئیس‌جمهور وقت در سال 2012، از اوباما خواست که حملات هواپیماهای بدون سرنشین به غیرنظامیان را پایان دهد بااین‌حال این مأموریت‌ها بازهم ادامه یافت. پاکستان در اکتبر سال 2013 دولت پاکستان اعلام کرد که حمل هواپیماهای بدون سرنشین باعث کشته شدن تعداد زیادی از مردم شده است و به‌صورت متناوب 3 درصد از کسانی که موردحمله قرار می‌گرفتند، غیرنظامیان بوده‌اند. از سال 2008، 317 حمله توسط هواپیماهای بدون سرنشین صورت گرفت که باعث کشته شدن 2160 نظامی و 67 غیرنظامی شد. یمن حمله به یک عروسی در سال 2013 در یمن باعث کشته شدن 12 نفر و زخمی شدن 15 تن دیگر شد دراین‌بین عروس نیز کشته‌شده بود که اعتراضات زیادی را با خود به همراه داشت. دولت وقت یمن و همچنین آمریکا قبول نکردند که این افراد غیرنظامی بوده‌اند و اعلام کردند که آن‌ها عضو گروه تروریستی بوده‌اند اما شاهدان عینی و سازمان‌های حقوق بشری اعلام کردند که این افراد غیرنظامی بوده‌اند و عضو هیچ گروه تروریستی نیز نبوده‌اند و بعدازاین مسئله بود که دولت یمن اعلام کرد این مسئله یک اشتباه بوده است. بعد از چند روز از این حادثه برخی از نمایندگان یمنی خواهان پایان یافتن استفاده از هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی در یمن شدند اما این مسئله همچنان ادامه دارد.