تعصب کنگره در استفاده از گزینه تحریم

دیپلماسی ایرانی: باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا بر آن است که لایحه ای مبنی بر اعمال تحریم های جدید علیه اشخاص و شرکت هایی معرفی کند که به نحوی با آزمایش های موشکی ایران و دیگر اقدامات خصمانه آن در ارتباط هستند. در حالی که این تحریم های جدید ناقض تعهدات و مفاد برشمرده در برجام نمی شود، در صدد است که قدرت کنگره را مقابل رئیس جمهور افزایش داده و مانع از استفاده رئیس جمهور از اختیار قانونی «ویورها» شود که بواسطه آن رئیس جمهور می توانست به افراد و اشخاص اجازه دهد با بخش های تحت تحریم اقتصاد ایران ارتباط برقرار کنند. ایجاد محدودیت در استفاده رئیس جمهوری از این حق قانونی خود، توان رئیس جمهوری در مذاکره با ایران بر سر توافقی در آینده را بدون اعمال نظر کنگره منتفی می کند. تمایل کنگره به تصویب تحریم های بیشتر و کنترل هر گونه مذاکره احتمالی در آینده با دولت ایران قابل پیش بینی بود، همان طور که 98 سناتور خواهان ارزیابی مجدد شرایط برجام شده اند. اما حرکت آنها به سوی محدود کردن اختیارات رئیس جمهور اشتباه بوده است. تحریم ها به خودی خود سیاست خارجی نیستند، بلکه صرفا ابزاری در مذاکره در رسیدن به اهداف مورد نظر هستند. هدف کنگره از این اقدام توقف برنامه موشکی ایران بوده، اما محدود کردن رئیس جمهور و گرفتن قدرت آن در مذاکره در دراز مدت به ضرر آمریکا است و باعث می شود نتواند از ایران امتیاز بگیرد. در این شرایط هدف غائی از مذاکرات دیگر قابل حصول نخواهد بود. از یک نقطه نظر اقدامات باب کورکر و همکاران وی منطقی قلمداد می شود. کنگره در تلاش است با وارد کردن نقش خود در هرگونه مذاکره آتی با آمریکا، اجازه ندهد برنامه موشکی ایران پیشرفت کند. پژوهش ها نشان می دهد که تحریم هایی که از سوی کنگره وضع می شوند، بیشتر دوام پیدا می کنند و پایان دادن به آنها دشوارتر است. از این رو آسیبی که این نوع تحریم ها به اقتصاد کشور هدف وارد می کنند نیز جدی تر خواهد بود. اما باب کورکر و همراهان آن جای هدف و وسیله را اشتباه گرفتند. کنگره به جای تصویب قانونی در محکومیت برنامه موشکی ایران و حفظ تحریم ها علیه بخش های مربوط به برنامه موشکی برای رسیدن به راه حلی نهایی، تمرکز خود را روی رژیم تحریم ها و صرف حفظ آن معطوف کرده است. این اقدام درست مقابل تعهد معتبر در روابط بین الملل است. در تئوری روابط بین الملل، تعهد معتبر شرایطی است که در آن بازیگری داوطلبانه خود را محدود می کند تا طرف مقابل را متقاعد به رفتاری مثبت کند. این رویکرد اتخاذ می شود تا امکان برقراری روابط مثبت در آینده بین طرفین وجود داشته باشد. اما محدود کردن توان رئیس جمهوری در مذاکزه با ایران و ارائه مشوق های لازم، آمریکا خود را متعهد به حل مضوع نکرده، بلکه به حفظ رژیم تحریم وفادار مانده است. این رویه با منطق ذاتی تحریم ها به عنوان ابزار چانه زنی در تضاد است و صرف نظر از این که چقدر می تواند به ایران در مورد سخت گیری آمریکا هشدار دهد، جایگاه آمریکا را در چانه زنی بالا نمی برد. بنابراین اگر چه محدود کردن رئیس جمهوری هم اکنون هدف دلخواه سناتور کورکر و همراهانش است، اما در درازمدت آثاری منفی به جا خواهد گذاشت. تحریم ها باید تنها در خدمت هدف غایی باشند.