بیم و امید دانشگاهیان ایران درباره فواید برجام

خبرگزاری فارس: وبگاه تحلیلی «المانیتور» در گزارشی تحلیلی پیرامون «برجام و اختلاف نظر بین شخصیت‌های فرهیخته ایران در زمینه نقاط مثبت و منفی حاصل از توافق هسته‌ای با آمریکا» نوشت: تنها با گذشت یک سال از توافق بین ایران و 6 قدرت جهانی، ایرانیان در زمینه نقاط قوت و ضعف آن اختلاف نظر دارند. دیگر نشانی از جشن‌هایی که به دنبال توافق هسته‌ای در خیابان‌های تهران رخ داد نیست بلکه بر اساس همه پرسی یک موسسه نظرسنجی کانادایی (ایران پل) اینک 74درصد ایرانیان بر این باورند که وضعیت معیشتشان بعد از برجام بهبود نیافته و در عین حال عده زیادی آمریکا را متهم می‌نمایند که آمریکا بر اساس برجام به تعهداتش عمل نکرده است. این بررسی نشان داد که بیداری افکار عمومی ایران در زمینه ابعاد برجام به طرز جالب توجهی افزایش یافته است. «فواد ایزدی» از اساتید دانشگاهی شاغل در دانشگاه تهران از منتقدان سرسخت برجام است. او غالبا از مذاکرات و شروط داخل برجام و اجرای آن در جلسات ، مصاحبه‌ها و محافل مختلف انتقاد می‌کند. ایزدی در این زمینه به المانیتور گفت: «دستاوردهای برجام تنها بر روی کاغذ و نه در عمل هستند. این توافق نشان می‌دهد که ایران به امتیازهایی چون تراکنش مالی و تجاری آزاد ثبت شده در برجام دست نیافته است. این در حالی است که ایران برای حصول این هدف امتیازهایی را در جریان مذاکرات به طرف مقابل داد.» بر این اساس ،منتقدین توافق در تهران اغلب درخواست‌های افراطی را از طرف آمریکایی دارند به طوری‌که «محمد جمشیدی» استاد دانشگاه تهران و از دیگر منتقدان برجام بر این باور است که تاکتیک بکار رفته از جانب طرف مذاکره کننده ایران بوده که منجر به این تقاضاهای افراطی شده است. دکتر جمشیدی پرفسور جمشیدی به المانیتور گفت: «در نشست آلماتی-2 در آوریل 2013، طرف غربی با ابتکار عمل ایران طرف غربی تسلیم شده بود و از ایران زمان خواستند تا با سران ارشد خود رایزنی نمایند. آمریکایی‌ها بعدا اعلام کردند که تا نتایج انتخابات ژوئن 2013 منتظر خواهند ماند. دلیلش هم این بود که ابتکار ایران در رسیدن به توافق بسیار منطقی بود و طرف مقابل قادر به رد آن نبود. آن‌ها تنها به تغییر در داخل ایران دل بسته بودند.» جمشیدی در ادامه افزود: «آمریکا انتظار دارد تا رفتار منطقه‌ای و طرز فکر ایران تغییر نماید. آمریکا در حقیقت به برجام به عنوان یک توافق هسته‌ای صرف نگاه نمی‌کند. این نوع نگرش البته برداشت نادرست از جامعه ایران است. ایرانیان در هشت سال گذشته آمریکا را امتحان کرده‌اند و شاهد تفاوت شدید بین کلام زیبای آن‌ها با اقدام‌های خصمانه‌شان هستند.» وی درباره مهمترین دستاورد برجام گفت: «این امر باعث شده که ایرانیان و نخبگان کشور به این نتیجه برسند مذاکره با آمریکا تنها راه حل برطرف کردن مشکلات کشور نیست و ضرورت دارد ما بر منابع داخلی خود اتکا کنیم.» دکتر هادیان «ناصر هادیان » استاد روابط بین الملل دانشگاه تهران اعتقاد ندارد که برجام بازی دو سر باخت بوده است. وی در این زمینه به المانیتور گفت که عادی سازی روابط ایران با کشورهای جهان از مزایای برجام است. هرچند که او هم بر این باور است که باقی ماندن تحریم‌های آمریکا در جای خود روح برجام را نقض می‌کند. هادیان گفت: «فقدان انسجام راهبردی در درخواست‌های ایران به شدت با تقاضاهای منسجم طرف دیگر در تضاد است.» هادیان در پیش‌بینی خود افزود: «با وجود بقای برجام در آینده، آمریکا بعد از اوباما رییس جمهور کنونی‌اش در پی شدید کردن ساز و کار تحریم‌ها خواهد بود.در حالی‌که دولت فدرال اینک سعی دارد تحریم‌ها را در کنترل خود درآورد ،اما ایالت‌های این کشور پایبندی به ممنوعیت‌های خود علیه ایران را ادامه داده و این امر آن‌ها را از حوزه اختیار دولت فدرال بیرون خواهد آورد. بنابر این برجام در آینده دشوارتر می‌شود.» المانیتور نوشت: با توجه به مدت طولانی مذاکرات و تاریخچه‌ای از خصومت بین ایران و آمریکا، برخی کارشناسان ایرانی می‌گویند، پیش‌بینی این‌که چه اتفاقی در مسیر برجام و اهداف آن رخ می‌دهد، دشوار است.» دکتر انتصار «نادر انتصار» استاد دانشگاه آلابامای جنوبی که تحلیل‌های مختلفی را از برجام در سال گذشته انجام داده است، به المانیتور گفت: «با وجودی‌که امیدی در بین مردم ایران در کسب فواید از برجام حس نمی‌شود، هنوز تصمیم گرفتن در مورد موضوع بحث برانگیز بقای طولانی مدت توافق هسته‌ای زود است. رییس جمهور بعدی آمریکا و کنگره این کشور خواهند بود که سراب بودن یا نبودن برجام را تعیین می‌نمایند.» سعید لیلاز سرانجام «سعید لیلاز» تحلیگر سرشناس اقتصادی ایران نیز به المانیتور از دستاوردهای نسبی برجام گفت و افزود، برجام از حیث اقتصادی موفقیت‌هایی را برای دولت «حسن روحانی» چون کاهش تورم و افزایش صادرات نفت داشته که غیر قابل کتمان هستند. لیلاز گفت: «انتظار فوری برای رفع کامل تحریم‌های اقتصادی با توجه به این‌که آن‌ها یک شبه وضع نشده‌اند، اشتباه است. این اقتصاد که سالیان زیادی از تحریم‌ها رنج می‌برد، برای احیا نیاز به زمان دارد.»