آیا نظامیان آمریکایی از شرق آسیا دل می‌کنند؟

خبرگزاری تسنیم: حضور نظامی آمریکا در این منطقه همواره مورد اعتراض کشور‌هایی نظیر چین و کره شمالی قرار داشته است. با توجه به دیدار اخیر میان دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و کیم جونگ اون رهبر کره شمالی و با توجه به اعتراض‌های پیونگ یانگ به حضور نظامیان آمریکایی در کره جنوبی و ژاپن این موضوع اکنون بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

مساله برگزاری رزمایش‌های نظامی سالیانه میان سئول و واشنگتن و استقرار نظامیان آمریکایی در شرق آسیا احتمالا یکی از کلید‌های پیش برد مذاکرات میان آمریکا و کره شمالی طی ماه‌های آینده است.

در خلال مذاکرات ترامپ و کیم جونگ اون مساله توقف رزمایش‌های نظامی آمریکا و کره جنوبی مطرح شد و کره جنوبی نیز اعلام کرد که دو طرف در حال رایزنی برای تعلیق این رزمایش‌ها هستند.

روز یکشنبه ترامپ اعلام کرد که مساله تعلیق رزمایش‌های نظامی به درخواست او صورت گرفته است چرا که اولا هزینه آن بسیار بالاست و دوم اینکه قصد ندارد حسن نیت خود در قبال کره شمالی را با برگزاری این رزمایش‌ها مورد تردید قرار دهد.

اتحاد نظامی آمریکا با کشور‌های آسیایی

اگر چه طرف آمریکایی اعلام کرده است که مساله نظامیان آمریکایی در مذاکرات با پیونگ یانگ مطرح نشده است، اما به دلیل اهمیت آن بر تحولات در این منطقه در ادامه به کمیت و کیفیت حضور فیزیکی ارتش ایالات متحده در شرق آسیا و رابطه نظامی واشنگتن با آن‌ها می‌پردازیم.

آمریکا درست پس از پایان جنگ کره و درحالی که واشنگتن ارتش خود را برای مشارکت در جنگ به جنوب شبه جزیره کره اعزام کرده بود یک معاهده نظامی با سئول منعقد کرد که با اندکی تغییر تا به امروز پابرجاست. این اتحاد نظامی طی چند دهه گذشته باعث تقویت همه جانبه روابط دو طرف در مسائل تجاری و اقتصادی نیز شده است.

براساس آمار‌های رسمی، ارتش ایالات متحده اکنون دارای ۲۸۵۰۰ نیروی نظامی در خاک کره جنوبی است، اما برخی آمار‌های دیگر میگویند که این تعداد شاید به ۳۸ هزار نفر نیز برسد. بیشتر نیرو‌های نظامی آمریکا در کره جنوبی از لشگر دوم نیروی زمینی ارتش این کشور و تعداد قابل توجهی نیز هواپیمای نظامی و نیرو‌های مرتبط با آن است. نیرو‌های نظامی آمریکا به همراه نیرو‌های ارتش کره جنوبی تحت یک واحد فرماندهی مشترک با نام CFC فعالیت می‌کنند که ریاست آن بر عهده بر عهده یک ژنرال ارتش آمریکا است.

نظامیان آمریکایی که در کره جنوبی مستقر هستند به همراه همتایان کره‌ای خود در رزمایش‌های مهم مشترک سالیانه با نام‌های KEY RESOLVE و EAGLE FOAL شرکت میکنند. علاوه بر این، به موازات تشدید تنش یا وجود بحران در منطقه، دو طرف رزمایش‌های مقطعی دیگر نیز در آب‌های شبه جزیره کره برگزار می‌کنند.

طبق توافقی که میان سئول و واشنگتن صورت گرفته است، کره جنوبی مجبور است سالانه بخشی از هزینه حضور نظامیان آمریکایی در کره جنوبی را تقبل کند؛ بنا بر گزارش رسانه ها، دولت سئول سالانه ۷۲۶ میلیون دلار در سال ۲۰۱۲ و از سال ۲۰۱۶ سالانه ۹۰۰ میلیون دلار به صورت مستقیم و یا در قالب حمایت‌های لجستیکی و تامین امکانات به ارتش آمریکا کمک مالی می‌کند.

از مهمترین چالش‌های حضور نظامیان آمریکایی در کره جنوبی مساله جرایم و تخلفات غیرقانونی آن‌ها در خاک این کشور و مصونیت قضایی آن‌ها است.

با پایان جنگ جهانی دوم و شکست سخت ژاپن به واسطه بمب‌های اتمی هیروشیما و ناکازاکی، شوروی سابق عطای ژاپن را به لقایش بخشید و این کشور به طور کامل زیر سلطه ایالات متحده قرار گرفت. واشنگتن از تحمیل محدودیت نظامی به ژاپن که در بند ۹ قانونی اساسی این کشور در پایان جنگ تحمیل شده بود استفاده کرد و در سال ۱۹۶۰ یک معاهده امنیتی-نظامی با توکیو امضا کرد.

در طول جنگ سرد و حتی پس از فروپاشی شوروی، ژاپن به صورت کامل از نظامی و امنیتی وابسته به حمایت‌های آمریکا بود و این مساله باعث تعمیق اتحاد نظامی بین دو کشور شد.

بنابر گزارش‌های رسمی، ارتش ایالات متحده در حال حاضر دارای ۵۴ هزار نیروی نظامی در خاک ژاپن است. علاوه بر این ۸ هزار نیروی دیگر نیز به صورت کارمندی و غیرنظامی در ژاپن حضور دارند که همگی آن‌ها تحت نیرویی به نام USFJ در حال فعالیت هستند. بخش اعظم نیرو‌های نظامی آمریکا در ژاپن، تفنگداران دریایی این کشور هستند که در جزیره اوکیناوا مستقر هستند.

نیرو‌های آمریکا با نظامیان ژاپنی نیز به صورت منظم رزمایش نظامی دریایی، هوایی و رزمایش‌های دوزیست آبی-خاکی برگزار می‌کنند. این رزمایش‌ها طی سال‌های اخیر و به دلیل تشدید تنش‌ها در شبه جزیره کره افزایش یافته است.

بنابر آمار‌های رسمی، دولت ژاپن نیز بخشی از هزینه‌های سنگین مالی حضور تفنگداران دریایی آمریکا در خاک خود را پرداخت می‌کند. درحال حاضر توکیو سالانه ۲ میلیارد دلار به USFJ کمک مالی می‌کند. طی سال‌های اخیر به دلیل اعتراضات گسترده مردم ژاپن به استقرار پایگاه‌های نظامی آمریکا در مناطق شهری و پرجمعیت، دو طرف توافق کردند که این پایگاه‌ها به مناطق کم جمعیت منتقل شوند که بیشتر هزینه این جابجایی نیز برعهده دولت ژاپن قرار گرفته است.

علاوه بر این، با روی کار آمدن ترامپ و انتقاد وی از هزینه‌های گزاف ارتش آمریکا برای حمایت نظامی از متحدان خود، ممکن است طی سال‌های آینده، دولت‌های سئول و توکیو و یا حتی کشور‌های دیگر متحد این کشور در نقاط مختلف جهان مجبور شوند بخش زیادی از هزینه‌های حضور نظامیان آمریکایی از خارج از مرز‌ها را تقبل کنند.

مشکلات حضور نظامیان آمریکایی در خاک ژاپن همانند کره جنوبی به جرایم و تخلفات نظامیان این کشور و همچنین مصونیت آن‌ها برمی‌گردد. علاوه براین، وجود هواپیما‌های نظامی غول پیکر نیروی هوایی آمریکا موسوم به اُسپری که سروصدای زیادی تولید میکنند و برای محیط زیست نیز بسیار مضر هستند مردم ژاپن را به ستوه آورده است. به همین دلیل است که دولت ژاپن به هر قیمتی به دنبال انتقال پایگاه‌های نظامی آمریکا به مناطق کم جمعیت و دور افتاده است.

استرالیا یکی از مهمترین متحدان آمریکا در آسیا-اقیانوسیه محسوب می‌شود و اتحاد نظامی دو کشور حتی به جنگ جهانی اول برمی‌گردد. به دنبال وقوع جنگ جهانی دوم و تهدید نظامی ژاپن روابط نظامی میان دو کشور عمیقتر شد و ارتش آمریکا از طریق استرالیا وارد درگیری نظامی با ژاپن شد. بعد از پایان جنگ دوم، و در سال ۱۹۵۱ استرالیا و نیوزلند به دلیل تهدیدات موجود ناشی از جنگ سرد، یک معاهده نظامی (ANZUS) با ایالات متحده آمریکا امضا کردند.

در استراتژی چرخش به آسیا که در دوره باراک اوباما در سال ۲۰۱۱ طراحی و اجرا شد، استرالیا یکی از مراکز اصلی استقرار نظامیان آمریکا در نظر گرفته شده است و ارتش این کشور بلافاصله ۲۵۰۰ تفنگدار دریایی و پرسنل نیروی هوایی خود را در جزیره داروین در شمال استرالیا مستقر کرد.

علاوه بر حضور نظامیان آمریکایی در استرالیا، دو طرف رزمایش‌های نظامی مشترک نیز برگزار می‌کنند و اقداماتی از جمله پرواز‌های نظارتی مشترک در منطقه انجام می‌دهند.

علاوه بر کره جنوبی، ژاپن و استرالیا، آمریکا با کشور‌های دیگر نظیر تایلند، سنگاپور، نیوزلند، تایوان، فیلیپین و اندونزی دارای معاهدات و توافقنامه‌های نظامی است که بیشتر آن‌ها میراث دوران جنگ جهانی دوم و یا جنگ سرد است. به عنوان مثال تا سال ۱۹۸۹ آمریکا دارای یک پایگاه نظامی بزرگ در فیلیپین بود و بیشترین تعداد نظامیان آمریکایی در این کشور مستقر بودند. اما به دلایلی نظیر پایان جنگ سرد و همچنین هزینه‌های هنگفتی که استقرار نظامیان آمریکایی برای کشور‌های میزبان دارند اکنون بسیاری از این پایگاه‌ها تعطیل شدند و شکل همکاری‌های نظامی میان طرفین تغییر کرده است.

حضور نظامی آمریکا در منطقه و مذاکرات واشنگتن-پیونگ یانگ

به دلیل مذاکراتی که بین آمریکا و کره شمالی به جریان افتاده است در حال حاضر مهمترین مساله حضور نظامیان آمریکایی و رزمایش‌های نظامی در ژاپن و کره چنوبی است. اگر چه آمریکا قول داده است که رزمایش‌های نظامی مشترک خود با کره جنوبی را متوقف می‌کند، اما در این زمینه ابهاماتی وجود دارد.

ترامپ روز یک شنبه بعد از اینکه گفت: رزمایش‌های نظامی را متوقف می‌کند تهدید کرد که این تعلیق موقتی است و اگر مذاکرات شکست بخورد و یا به بن بست برسد بلافاصله آن را دوباره آغاز خواهد کرد.

از سوی دیگر مشخص نیست که مقصود آمریکا همه رزمایش‌های نظامی در منطقه است یا فقط رزمایش‌های نظامی مشترک با کره جنوبی، چراکه آمریکا با کشور‌های دیگر نظیر ژاپن نیز در نزدیکی مرز‌های کره شمالی رزمایش نظامی برگزار می‌کند.

درباره خروج نظامیان متعدد آمریکایی از منطقه شرق آسیا نیز آمریکا هیچ تعهدی نه به صورت رسمی و نه به صورت شفاهی نداده است. معلوم نیست که بعد از خلع سلاح اتمی احتمالی کره شمالی، سرنوشت ده‌ها هزار نظامی آمریکایی و تجهیزات نظامی پیشرفته‌ای که این کشور در این منطقه دارد چه خواهد شد؟ آیا آمریکا به راحتی نیرو‌های خود را از کره جنوبی و ژاپن خارج می‌کند؟

به نظر می‌رسد فراز و نشیب فراوانی در انتظار مذاکرات حساس و مهم میان آمریکا و کره شمالی طی ماه‌های آینده خواهد بود و مساله نظامیان آمریکایی در منطقه در کنار مساله خلع سلاح اتمی کره شمالی دو موضوع کلیدی در موفقیت مذاکرات بین دو کشور خواهند بود.