سرویس بینالملل فردا: نرخ خودکشی دانشآموزان ژاپنی به شدت بالاست و هیچکس نمیتواند یک راهحل روشن برای این پدیده نگرانکننده ارائه کند. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیشترین خودکشیها، روز اول سپتامبر، یعنی روز بازگشایی مدارس پس از تعطیلات تابستانه رخ میدهد.
بر اساس بررسیهای انجام شده هیئت دولت ژاپن، از میان ١۸٠٠٠ کودکی که بین سالهای ١۹۷۲ تا ۲٠١۳ خودکشی کردهاند، ١۳١ مورد در روز اول سپتامبر رخ داده است. این عدد، ۳۲ بار بزرگتر از روز بعدی است که بیشترین آمار خودکشی را به خود اختصاص داده است. بررسی نمودارهای تکرار خودکشی، نشان میدهد که میزان خودکشی در پایان ماه آگوست و ابتدای ماه سپتامبر بسیار بالاست و اواسط ماه آوریل در رده بعدی تکرار قرار دارد. اولین نرخ خودکشی به ایام بازگشایی مدارس پس از تعطیلات تابستان برمیگردد و دومین نرخ پر تکرار نیز به روزهای بازگشایی مدارس پس از تعطیلات بهار.
مطابق گزارش سالانه سازمان بهداشت جهانی در سال 2014 میزان خودکشی کلی در میان مردم ژاپن، ۶٠ درصد بالاتر از میانگین این نرخ در جهان است. در سال ۲٠١۴، روزانه ۷٠ خودکشی در ژاپن رخ داده است. این گزارش همچنین تصریح میکند خودکشی، عامل اصلی مرگ و میر کودکان و نوجوانان ژاپنی در سنین ١٠ تا ١۹ سال است. این عدد در سنین ١٠ تا ۲۴ سال (نوجوانان و جوانان) به۴۶٠٠ مورد در سال میرسد.
علل خودکشی در ژاپن پیشرفته
خودکشی در فرهنگ ژاپن با خودکشی در غرب یا دیگر کشورها تفاوت دارد. قرنهاست خودکشی، نمودی از رهایی آیینی و مقبول در فرهنگ ژاپن است که در میان ساموراییهای ژاپن رواج داشته است. مبارزان مشهور ژاپن به دلیل شرم از اسارت، اثبات جوانمردی و شجاعت دست به خودکشی میزدند. بنا بر گفتههای دکتر «واتارو نیشیدا» (Wataru Nishida)، روانشناس دانشگاه توکیو، برخلاف آیین مسحیت که خودکشی را گناهی نابخشودنی معرفی میکند، در باورهای ژاپنی خودکشی، برگرفته از نوعی احساس مسئولیت و پاسخگویی در برابر جمع است.
به نظر میرسد این سخنان در توجیه نرخ بالای خودکشی در ژاپن بیان شده است. زیرا اگرچه میزان خودکشی در عموم مردم ژاپن رو به کاهش است، اما این نرخ در میان کودکان مدرسهای در حال افزایش است. بر اساس پژوهش پرفسور «کنزو دندا» (Kenzo Denda) از دانشگاه هوکایدو، از هر ١۲ کودک ژاپنی مشغول به تحصیل در مقطع ابتدایی، یک نفر؛ و از هر چهار محصل دبیرستانی، یک دانشآموز از افسردگی بالینی رنج میبرند.
دلیل اصلی، فشارهای روانی تحصیل
برخی از مسئولان آموزشی ژاپن معتقدند پدیدههایی مانند قلدری و زورگیری به بحران خودکشی دانشآموزان ژاپنی دامن میزند. برای قربانیان قلدری، برگشت به مدرسه، پس از یک استراحت و تعطیلات نسبتاً طولانی بسیار سخت و ناگوار است. بررسی یادداشتهای قربانیان خودکشی در سال ۲٠٠۶، پلیس ژاپن را متوجه موضوعی بسیار قابل تأمل کرد. تعداد بسیار زیادی و شاید بتوان گفت اکثر دانشآموزانی که دست به خودکشی زده بودند، فشارهای همهجانبه مدرسه را عامل اصلی اقدام خود معرفی کرده بودند. این تأثیر مدرسه بر دانشآموزان مستقل از گزاره سن آنها، در تمامی سنین ابتدایی تا دبیرستان به صورت یکسان مشاهده میشد.
علاوه بر این، تفکر جمعگرایانه غالب در ژاپن (بدین معنا که فرد باید خود را قربانی عملکرد و بازده گروه بزرگتر و در نهایت اجتماع کند) موجب شده تا کودکان برای فرار از فشار روانی جمعی و ترس از انگ و برچسب خودخواهی و انزواگرایی، دست به اقداماتی بسیار نامناسب و ناهنجار بزنند. دکتر «کن تاکایوکا» (Ken Takaoka)، روانپزشک کودک در توضیح چرایی خودکشی دانشآموزان به شبکه خبری سیانان میگوید: «به دلیل ترویج و اولویت کار گروهی و تفکر جمعگرایانه در مدارس ژاپن، کودکانی که به دلایلی نتوانند خود را با جمع سازگار کنند، محکوم به طرد شدن و گوشهگیری هستند و تحمل فشار روانی این مسأله بسیار فراتر از توان یک کودک است».
افسردگی و انزوا و نبود کمکهای روانی
باورهای دیگری نیز در فرهنگ و اجتماع ژاپن وجود دارد که موجب افزایش مشکلات شده است. از جمله این باورها می توان به «هیکیکوموری» (hikikomori) اشاره کرد. این واژه به معنای گوشهگیری مفرط است و افرادی که به این سندروم مبتلا هستند، به شدت درونگرا بوده و از هیچ منبع بیرونی برای حل مشکلات خود استفاده نمیکنند. این باور که باید مشکلات را به تنهایی حل کرد، در میان دانشآموزان اجازه شکایت کردن را به آنها نمیدهد و همین باور ناهنجار بودن درخواست کمک از یک منبع بیرونی، موجب مشکلات زیادی برای کودکان شده است. نتیجه این باور، بروز احساساتی مانند خشم و افسردگی است که هدایت صحیح این احساسات و بهرهگیری از توصیههای بهداشت روانی در تخلیه فرد از این احساسات را میطلبد.
اصول اولیه بهداشت سلامت روان در ژاپن توسعه نیافته است. بر اساس گزارش سبکه بیبیسی، ژاپن از کمبود روانپزشک رنج میبرد و حتی همکاری روانپزشکان با روانشناسان بالینی در این کشور بسیار ضعیف است. افراد برای دریافت گواهینامهها و مجوزهای گوناگون قانونی، اجباری به روانکاوی و مراجعه به روانشناس بالینی ندارند.
مقامات ژاپن برای جلوگیری از مشکل خودکشی جوانان تلاش کردند یک فضای باز گفتگو در رابطه با بهداشت روان را در جامعه ژاپن ایجاد کنند، اما این تلاش به سرعت با شکست مواجه شد. تلاشهای سازمانهای غیردولتی نیز نتایجی مشابه به همراه داشت. حتی یک سازمان آموزشی غیرانتفاعی به نام «فوتوکو شیمبون» (Futoko Shimbun) کودکان قربانی زورگیری را تشویق کرد در خانه بمانند. چیزی که بیشتر به یک مصلحتاندیشی ناهنجار و ناموزون برای نمایش ناراحتی و خلأ عمیق فرهنگی جامعه ژاپن در حوزه بهداشت روانی شباهت دارد!
هر 40 ثانیه، یک خودکشی در جهان
جدای از نرخ بالای خودکشی در جوانان ژاپن، این مشکل در دیگر کشورها نیز قأبل تامل است. بنا بر گزارش سازمان ملل، در سال ۲٠١۴ در هر ۴٠ ثانیه یک خودکشی در جهان رخ داده است، یعنی بیش از 800 هزار خودکشی در سال. بر اساس این گزارش، خودکشی حدود ١۵ درصد از مرگهای خشونتبار را به خود اختصاص داده است. برای درک بهتر فاجعه، میتوان گفت خودکشی ۵ برابر بیشتر از جنگها، از جهانیان قربانی میگیرد.
در ژاپن نیز مانند دیگر کشورهای جهان، راهحل مشخصی برای کاهش خودکشی وجود ندارد. هدفگذاری دولت ژاپن، کاهش ۲٠ درصدی نرخ عمومی خودکشی در ژاپن تا سال ۲٠۲۵ است؛ اما هنوز یک برنامه دقیق و یا راهکار تعریف شدهای برای این دستیابی به این هدف وجود ندارد.
دیدگاه تان را بنویسید