پیامدهای حضور ناتو در افغانستان تا سال۲۰۲۰

خبرگزاری مهر: سازمان ناتو درحالی از ادامه حضور نیروهای ناتو تا سال ۲۰۲۰ و ادامه کمک مالی این سازمان به نیروی امنیتی افغانستان صحبت می کند که یکی از شروط گروه طالبان برای شرکت در مذاکرات صلح خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان است و این خود می تواند به ادامه تنش و درگیری در افغانستان دامن بزند.

روز گذشته نشست سران ناتو در بروکسل برگزار شد. در این نشست «ینس استولتنبرگ» دبیر کل ناتو اعلام کرد که به حمایت خود از نیروهای امنیتی افغانستان تا سال ۲۰۲۰ ادامه خواهیم داد و در حوزه آموزش و حمایت از این نیروها همکاری خواهیم داشت.

یکی از دیپلمات‌ های ناتو اعلام کرده است که سران ناتو قرار است در نشست ماه آینده این سازمان در ورشو، درباره ادامه حضور نظامی در افغانستان حتی در صورت تمایل آمریکا برای کاهش نیروهای نظامی‌ اش در این کشور، تصمیم گیری کنند. انتظار می‌رود سران ناتو با تامین بودجه ۵ میلیارد دلاری برای حمایت از نیروهای امنیتی افغانستان تا سال ۲۰۲۰ توافق کنند.

این در حالی است که «اشتون کارتر» وزیر دفاع آمریکا اعلام کرده است «باراک اوباما» رئیس جمهور آمریکا در مورد ادامه حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان تصمیم گیری می کند. «باراک اوباما» چندی پیش با طرح افزایش اختیارات نیروهای آمریکایی در افغانستان موافقت کرد و این خود نشان از آن دارد که آمریکا در صدد است که در عملیات های نظامی به نیروهای امنیتی افغانستان در نبرد با طالبان کمک رسانی کند و در مواقع حاد و ضروری این نیروها مستقیماً وارد نبرد با نیروهای طالبان شوند.

افزایش اختیارات نیروهای آمریکایی می تواند به حملات هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی نیز تعمیم یابد، درست شبیه همان عملیاتی که نیروهای آمریکایی اخیراً در کشتن «ملا اختر منصور» رهبر سابق طالبان در منطقه «نوشکی» ایالت بلوچستان پاکستان انجام دادند که این خود با واکنش مقامات اسلام آباد روبرو شد و آنها بر این باورند نیروهای آمریکایی با انجام عملیات در پاکستان تمامیت ارضی این کشور را نقض کرده اند.

اوباما باید قبل از برگزاری نشست آینده سران ناتو در ورشو در مورد کاهش و یا افزایش نیروهای آمریکایی در افغانستان تصمیم گیری کند. «باراک اوباما» در سفر سال ۲۰۱۰ خود به افغانستان و دیدار با نیروهای نظامی این کشور مستقر در افغانستان اعلام کرده بود تعداد نیروهای نظامی در افغانستان را کاهش خواهد داد.

حامد کرزای و دبیرکل ناتو در ۶ سپتامبر ۲۰۰۶ اعلامیه همکاری بلند مدت ناتو و افغانستان را امضا کردند که چهارچوب همکاری بلندمدت آنها را به‌صورت دوجانبه تعیین و ترسیم کرد. بنابراین توافقنامه، ناتو در آموزش ارتش و پلیس‌ افغانستان، تقویت جایگاه دولت در ولایت ‌ها و بازسازی، نقش برجسته‌ای برعهده می‌گیرد. افزایش نیروها همواره خواست فرماندهان ارشد ناتو در افغانستان بوده است. نیروها در سال ۲۰۰۶ حدود ۳۵۵۰۰ نفر نیرو بوده که در سال ۲۰۰۸ به حدود ۵۲ هزار نفر رسیده و در سال ۲۰۰۹ به حدود ۸۰۰۰۰ نفر نیرو رسید.

کشورهای عضو ناتو مدعی اند ۱۵ سال بعد از اولین اعزام نیروهای نظامی آمریکایی و ناتو به افغانستان، هنوز نیروهای نظامی افغانستان قادر به تامین امنیت این کشور در مقابل طالبان نیستند. در حال حاضر ارتش افغانستان ۳۵۰ هزار نیروی نظامی در اختیار دارد ولی ظاهراً توان نظامی این ارتش در مواقع بحران کمتر از این میزان است. پیش از این ۲۸ کشور عضو ناتو قصد داشتند نیروهای نظامی خود در افغانستان را کاهش دهند. ینس استولنبرگ دبیر کل ناتو بعد از نشست کشورهای عضو ناتو گفته بود مهمترین هدف ناتو در افغانستان اطمینان از کارآیی نظامیان افغانستان است که تا کنون این امر محقق نشده است.

رئیس جمهور آمریکا اعلام کرده است که در سیاست خود برای خروج نظامیان این کشور از افغانستان تجدید نظر کرده و ماموریت نیروهای آمریکایی را برای بعد از سال ۲۰۱۶ نیز تمدید خواهد کرد. این تصمیم از سوی اوباما هنگامی اتخاذ شد که طالبان افغانستان شهرهای «سنگین» و «قندوز» را به تصرف خود درآورد و با انجام عملیات هایی در ولایات «ننگرهار»، «فاریاب»، «کنر» قصد دارد تسلط خود را در این ولایات گسترش دهد.

از سویی دیگر؛ پس از کشته شدن «ملا اختر منصور» رهبر سابق طالبان شورای مشورتی این گروه «ملا هیبت الله آخوند زاده» را به رهبری این گروه برگزید. ملا هیبت الله در اولین بیانیه خود پس از برگزیده شدن به رهبری طالبان اعلام کرد طالبان در مذاکرات صلح افغانستان شرکت نمی کند و حملات خود به نیروهای امنیتی افغانستان و ناتو را افزایش خواهد داد.

شروطی که طالبان از آن سخن به میان آورده است خروج بی قید و شرط نیروهای ناتو از افغانستان، خارج شدن نام گروه طالبان از لیست گروههای تروریستی سازمان ملل و آزادا شدن زندانیان طالبان از زندانهای افغانستان و پاکستان است. با وجود تدام حضور نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان مذاکرات صلح در افغانستان با آینده ای مبهم روبرو است.

«حامد کرزای» رئیس جمهور سابق افغانستان در سفر اخیر خود به آمریکا و گفتگو با روزنامه «واشنگتن پست» اعلام کرده بود که دولت آمریکا ماموریت خود در افغانستان را محدود کند و با کمک به نیروهای امنیتی افغانستان به آنها اعتماد داشته باشد. کرزای خواستار کاهش اختیارات نیروهای نظامی آمریکایی در افغانستان شده است اما در عمل آمریکا و سازمان ناتو در جهتی مخالف با سخنان حامد کرزای پیش می روند.

پس از آنکه گروه طالبان با تعیین شروطی حاضر به انجام مذاکرات با دولت افغانستان نشد حزب اسلامی افغانستان به رهبری «گلبدین حکمتیار» که در ابتدا بر شرط خروج نیروهای ناتو از افغانستان برای انجام مذاکرات صلح تاکید می ورزید در سیاست خود تجدید نظر کروه و با شرط اعطای مصونیت قضایی و خارج شدن نام حزب اسلامی از لیست تروریسم سازمان ملل وارد مذاکرات صلح افغانستان شد که پس از مذاکرات انجام شده بین دولت و حزب اسلامی حکمتیار، پیش نویس توافقنامه صلح بین حکمتیار و دولت افغانستان در سه فصل و ۲۵ ماده آماده شد. اما این توافقنامه تا کنون به امضای طرفین نرسیده است و حکمتیار با بخشی از موارد توافق شده در توافقنامه صلح کنار نیامده است.

می توان گفت که گلبدین حکمتیار نیز از ادامه حضور نیروهای ناتو در افغانستان نگران به نظر می رسد و آنرا در جهت برقراری صلح در افغانستان مانعی بزرگ می داند. «اشرف غنی» رئیس جمهور افغانستان توافقنامه ای استراتژیک را با دولت آمریکا امضا کرده است که طبق آن نیروهای امنیتی آمریکا باید تا سال ۲۰۱۶ در افغانستان حضور داشته باشند و به آموزش نیروهای امنیتی افغانستان کمک کرده از آنها حمایت بعمل آورند.

اکنون وقت آن رسیده است که اوباما به تعهد خود در جهت کاهش نیروهای آمریکایی مستقر در افغانستان عمل نماید. سازمان ناتو اعلام کرده است تا سال ۲۰۲۰ به کمکهای آموزشی ومالی خود به نیروهای امنیتی افغانستان ادامه خواهد داد این در صورتی امکان پذیر است که این نیروها در افغانستان حضور داشته باشند. این موضوع مبرهن و واضح است که با ادامه حضور ناتو در افغانستان، آمریکا نیروهای نظامی خود را از افغانستان خارج نخواهد کرد چون آمریکا در افغانستان اهدافی استراتژیک را دنبال می کند و تا به این اهداف دست نیابد منطقه را ترک نخواهد گفت.

«جان نیکلسون» فرمانده نیروهای آمریکایی در افغانستان طی ماههای اخیر گزارشی مبسوط از اوضاع امنیتی افغانستان و نیز آینده ادامه حضور نظامی آمریکا در افغانستان تهیه و به کاخ سفید ارایه کرده است که طبق آن اوباما درباره کاهش یا افزایش نیروهای آمریکایی در افغانستان تصمیم گیری می کند. اولین اقدامی که از سوی اوباما پس از ارایه این گزارش از طرف فرمانده نیروهای نظامی آمریکایی در افغانستان صورت گرفت افزایش اختیارات نیروهای آمریکایی در افغانستان است که در بالا بدان اشاره شد.

نگاه آمریکا به منطقه افغانستان اعلام موجودیت این کشور در منطقه است. روسیه نیز در تلاش است برای جلوگیری از خطر حضور و رشد گروه تروریستی داعش در افغانستان وارد عمل شود. حامد کرزای در سفر ماه گذشته خود با مقامات امنیتی روسیه دیدارهایی انجام داد. وی خواستار حضور روسیه در مذاکرات صلح افغانستان شده است. بدون شک حضور و نقش روسیه در مذاکرات صلح به مذاق آمریکاییها خوش نخواهد آمد و دولت اوباما از حضور نظامی روسیه در افغانستان بیم دارد.

آمریکا از گروه تروریستی داعش در خاورمیانه بهره کافی را برده است و در حال حاضر می کوشد آنرا در افغانستان نیز بکار بگیرد و قدرت را در منطقه بدست گیرد. گروه تروریستی داعش می تواند با انجام عملیات تروریستی در سطح وسیع کشورهای منطقه از جمله چین، روسیه، ایران و پاکستان را مورد تهدید قرار دهد و آمریکا بدنبال جانشینی مناسب است تا در صورت خروج از افغانستان آنرا نایب خود قرار دهد. افزایش اختیارات نیروهای نظامی آمریکایی در افغانستان معنایی بیش از این ندارد که واشنگتن به ادامه حضور خود در افغانستان علاقه بسیاری دارد و از سویی دیگر انجام مذاکرات صلح در افغانستان با اما و اگر های فراوانی روبروست.