مهم‌ترین توصیه‌های اقتصادی امام خمینی (ره)

خبرگزاری مهر: حجت الاسلام احمد جهان بزرگی به مناسبت سالروز رحلت امام خمینی (ره) گفت: بسیاری از تحلیلگر‌ها بر این مسئله تأکید دارند که جمهوری اسلامی محقق شده، نسبت به آن جمهوری اسلامی موردنظر حضرت امام (ره) خیلی فاصله دارد و خیلی راه مانده تا به آن جمهوری اسلامی برسد. مقام معظم رهبری هم تا به حال چندین بار روی این مسئله تکیه کردند که نسبت به حکومت اسلامی مورد نظر انقلاب اسلامی هنوز خیلی راه است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: اگر بخواهیم درصدبندی کنیم می‌توانیم بگوییم این جمهوری اسلامی ۵۰ درصدش اسلامی و سالم است و ۵۰ درصد هنوز مانده تا به اهداف عالیه انقلاب اسلامی در زمینه دولت سازی دست پیدا کنیم. این ۵۰ درصد باقی مانده که باید به آن برسیم در واقع بر عهده چه کسانی بوده یا این ۵۰ درصد کمبود را چه مؤلفه‌هایی رقم می‌زنند؟ می‌شود گفت در نظام جمهوری اسلامی ۳۰ درصد از این کمبود‌ها به خاطر مسئولین نظام، ۱۰ درصد بر عهده ما مردم بوده است و ۱۰ درصد هم به خاطر این بوده که استکبار جهانی کارشکنی می‌کرده که ما به آن اهداف دست پیدا نکردیم.

وی ادامه داد: مثلاً یکی از مؤلفه‌هایی که نشان می‌دهد ما در مسیر حضرت امام حرکت نکردیم این بود که امام تأکید داشتند نماینده‌های خوب را انتخاب کنید و به مجلس بفرستید. آن‌هایی که حقوق مستضعفین را ادا کنند. رئیس جمهوری را انتخاب کنید که با معیار‌های اسلامی و انقلابی سازگاری داشته باشد. یک قسمتی از این مسائل بر عهده ما مردم هست. یعنی در طول این ۴۰ سال در برخی موارد ما مردم بودیم که نتوانستیم آن رهنمود‌های حضرت امام (ره) را عمل کنیم. به همین خاطر در خیلی از مواقع نماینده‌های خوبی را انتخاب نکردیم.

احمد جهان بزرگی اضافه کرد: خیلی از افراد هستند که آمریکا را دشمن شماره یک خودشان قلمداد نکردند با وجود اینکه حضرت امام (ره) تأکید داشتند. حضرت امام (ره) تأکید می‌کردند هرچه فریاد دارید سر آمریکا بکشید. در این زمینه‌ها کم‌کاری داشتیم. یعنی یک قسمت از مردم که تعدادشان کم هم نیست در این زمینه مقصر هستند که در مسیر حضرت امام (ره) آن گونه که ایشان می‌خواستند حرکت نکردند. مثلاً امام (ره) فرمودند اگر از بسیجیان غافل شوید به آتش دوزخ الهی خواهید سوخت. ما مردم چقدر به بسیج و بسیجی‌ها اهمیت دادیم که بخواهیم در مسیر حضرت امام (ره) حرکت کرده باشیم؟

وی سپس گفت: یک مقدار زیادی از این کمبود‌ها در این ۴۰ سال هم به خاطر مسئولین نظام بوده است. یعنی آن گونه که بایست اکثریت شأن ساده زیست نبودند، مکتبی و خدمتگزار مردم نبودند. برعکس شاید خیلی از این‌ها به دنبال رانت خواری و اهمیت دادن به فرزندان شأن افتادند و آن‌ها را ژن خوب دانستند. برخی از آن‌ها دست به اختلاس، دزدی، حقوق‌های نجومی و دو طبقه کردن جامعه زدند و دست درازی به بیت المال کردند. این‌ها چیز‌هایی است که حضرت امام (ره) نمی‌پسندیدند و جز معیار‌های انقلاب اسلامی هم نبود، ولی این مسائل به وجود آمد.

احمد جهان بزرگی اظهار داشت: در رابطه با مسائل مربوط به مسئولین نهاد‌هایی که بایستی نظارت می‌داشتند نظارت خوبی نداشتند. برخی از مسئولین با وجود آگاهی از تخلف شأن برای چه برای بار دوم بایستی مورد تأیید قرار بگیرند؟ با وجود اینکه برخی افراد مصادیقی در رابطه با انگلستان داشته اند یا سوءاستفاده‌هایی در مورد افراد نزدیک شأن داشته اند. این‌ها چیز‌هایی است که بر عهده مسئولین بوده که در مواردی خوب عمل نکردند. این‌ها موانعی بوده که موجب شده نتوانیم در ۴۰ سال گذشته در مسیر حضرت امام (ره) حرکت کنیم و آن طور که ایشان می‌خواستند مسیر انقلاب در جهت صحیح خودش حرکت کند.

راه‌های جلوگیری از فراموشی و تحریف اندیشه‌های امام (ره)

وی خاطرنشان کرد: برای زنده نگه داشتن اندیشه‌های حضرت امام (ره) باید نسل جدید را هر چه بیشتر با اندیشه‌ها و دستاورد‌های اندیشه‌های ایشان آشنا کنیم. نسل جدید باید با دستاورد‌های انقلاب آشنا شود و با اهدافی که حضرت امام (ره) می‌خواستند جامعه اسلامی به آن اهداف دست پیدا کند آشنا شوند تا اینکه بتوانند آن مسیر را ادامه دهند. نکته دیگر جلوگیری از تحریف امام است. برخی از افراد متأسفانه با داستان‌های ساختگی سعی می‌کنند امام را به گونه دیگری جلوه دهند. در صورتی که امام با آن روشن بینی خود جلوی این مسئله را گرفتند و پیش بینی کردند افرادی خواهند آمد که مطالبی را به من نسبت دهند، به خاطر همین ایشان در زمان خاصی فرمودند مطلبی را در مورد من نپذیرید مگر این که به صورت نوشته یا صوت باشد. فکر می‌کنم این جمله در وصیت نامه امام باشد.

احمد جهان بزرگی در ادامه گفت: تحریف امام یکی از مسائلی است که باید حتماً به آن توجه داشته باشیم، چون این باعث می‌شود جوانان ما به اهداف صحیحی که امام می‌خواستند دست پیدا نکنند. از تفسیر نا به جای مطالب امام باید جلوگیری کنیم. نکته دیگر نهادینه کردن منش امام هست که این مسئله با پیاده کردن آرمان‌های حضرت امام (ره) در جامعه اتفاق می‌افتد. مثلاً دفاع از مستضعفین و محرومین جامعه که از آرمان‌های اصلی و بلند ایشان بوده باید به خوبی در جامعه به وقوع بپیوندد تا اندیشه‌های امام در جامعه نهادینه شود. آگاه نمودن مردم از ایده‌های امام و آرمان‌های امام هم ضروری است. این‌ها بایستی تکرار شود که مردم یادشان نرود حضرت امام خمینی (ره) چه کار‌هایی انجام دادند و چه ایده‌هایی داشتند.

وی همچنین عنوان کرد: تازه نگه داشتن اندیشه‌های امام در حوزه‌های علمیه نیز مهم است. به هر حال حضرت امام (ره) از حوزه‌های علمیه برخاستند و یکی از راهکار‌های استعمار و استکبار همواره این بوده که اگر می‌خواهند یک پدیده‌ای را از بین ببرند توسط هم جنس آن پدیده آن را از بین ببرند؛ بنابراین توجه کردن به حوزه‌های علمیه مسئله خیلی مهمی است. خیلی‌ها تلاش می‌کنند امام را از حوزه‌های علمیه جدا کنند که بایستی این اندیشه‌های امام در حوزه‌های علمیه نهادینه شود. تحولاتی اساسی در آن جا به وجود بیاورد و یا اگر تحول اساسی وجود دارد باید حفظ شود. صدور انقلاب به جهان نیز از کار‌های ضروری دیگر است. برای اینکه ملت‌های دیگر در جریان قرار بگیرند و این انقلاب هر چه بیشتر گسترش پیدا کند.

مهم‌ترین توصیه‌های اقتصادی امام خمینی (ره)

احمد جهان بزرگی در ادامه یادآور شد: حضرت امام (ره) روی مسئله عدالت اجتماعی خیلی تکیه می‌کردند. اول در زمینه عدالت اجتماعی و اقتصادی باید توجه بیشتری نشان دهیم. دوم رشد و خلاقیت انسان‌ها است که امام به این مسئله خیلی اهمیت می‌دادند که در جامعه باید مسائل علمی رشد پیدا کند تا به آن عدالت اجتماعی و اقتصادی که یکی از اهداف انقلاب اسلامی بوده دست پیدا کنیم. سوم ریشه کنی فقر اقتصادی در جامعه است و حضرت امام (ره) خیلی روی این مسئله تأکید داشتند که ما نباید در جامعه افرادی را داشته باشیم که در خط فقر یا زیر خط فقر زندگی کنند.

وی سپس اظهار داشت: اولویت دادن به منافع و مصالح مستضعفین و محرومین از مهم‌ترین توصیه‌های امام در زمینه مسائل اقتصادی است. البته ایجاد رفاه و آسایش نسبت به مسائل اقتصادی برای مردم هم هست که از اهداف حضرت امیر (ع) بوده است. ایشان در این باره می‌فرمایند در یک زمانی در کوفه همه سقفی بالای سرشان هست و یک آب آشامیدنی سالمی دارند و نان شأن هم به راه است. یکی از اهداف مکتب اسلام این است در جامعه عموم مردم از یک حداقل‌هایی برخوردار باشند. این هم از اهداف حضرت امام (ره) و توصیه‌های ایش h ن در حوزه مسائل اقتصادی بوده است.

احمد جهان بزرگی افزود: پرهیز از وابستگی اقتصادی به بیگانه و نهی سلطه اجانب بر کشور از مسائل مهمی است که در این راستا حضرت امام (ره) خیلی توصیه می‌کردند. چون آمریکایی‌ها خودشان اعلام کرده بودند که برنامه داشتند تا ۱۹۸۲ کشاورزی و دامداری را در داخل ایران از بین ببریم تا جلوی انقلاب را در ایران بگیریم. چون اگر در کشوری بیشتر مردمش نتوانند مسائل خورد و خوراک خودشان را تأمین کنند انقلابی در آن جامعه رخ نخواهد داد. یکی دیگر از اهداف و توصیه‌های حضرت امام (ره) این بود که نقاط دور افتاده از کشور همان قدر از مواهب برخوردار باشند که مرکز برخوردار است. ایشان تأکید داشتند که یکسان به همه نقاط کشور رسیدگی شود.

نظرات امام (ره) درباره مذاکره با آمریکا

وی ادامه داد: حضرت امام (ره) اصل اندیشه خودشان را بر عدم سلطه گری و سلطه پذیری گذاشته بودند؛ بنابراین نظر ایشان این بود که مانند همه کشور‌ها می‌شود با آمریکا هم ارتباط داشت. دو کشور را از بین کشور‌ها استثنا کرده بودند که با این‌ها نه مذاکره شود نه ارتباط برقرار شود. یکی رژیم اشغالگر قدس بود که وضعیتش مشخص است و دیگری رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی که این‌ها ذاتاً شرور بودند. آفریقای جنوبی بعد از نلسون ماندلا آن حالت آپارتاید در آن کاهش پیدا کرد به همین خاطر رابطه برقرار شد. اما رژیم اشغالگر قدس ذاتاً یک رژیم منفور و پلید بود که امام فرمودند نباید با او ارتباط برقرار شود.

احمد جهان بزرگی همچنین گفت: با آمریکا هم مثل همه کشور‌ها می‌شد ارتباط برقرار شود، ولی حضرت امام (ره) هم می‌دانستند و هم بعد‌ها به مردم ایران ثابت کردند آمریکا آدم بشو نیست. جمله حضرت امام (ره) این بود که می‌فرمودند اگر آمریکا دست از ظلم بردارد می‌شود با او ارتباط برقرار کرد، ولی می‌فرمودند آمریکا دست از ظلم بر نمی‌دارد و آدم بشو هم نیست. دستش را از خلیج فارس کوتاه نمی‌کند و به لبنان دست درازی می‌کند و برای همین امام امیدی به آمریکا نداشتند و به همین دلیل می‌فرمودند رابطه ما با آمریکا رابطه گرگ و میش است. یعنی آمریکا به هیچ چیز غیر از اینکه ما را تحت استعمار خودش درآورد راضی نمی‌شود به همین خاطر آن حالت استکباری را که دارد کنار نمی‌گذارد.

وی اضافه کرد: امام می‌فرمودند امروز رئیس جمهور آمریکا منفورترین فرد در جهان در نزد مردم ایران هست. به خاطر کار‌های مختلفی که آمریکایی‌ها از همان روز‌های اول انقلاب در داخل ایران انجام دادند. از همان فردای ۲۲ بهمن ۵۷ که مردم انقلاب را به نتیجه رساندند آمریکایی‌ها در درون سفارت خود شروع کردند به برنامه ریزی برای به هم ریختن و تجزیه کشور در ترکمن‌صحرا، در کردستان، در آذربایجان، در خوزستان، در سیستان و بلوچستان و توطئه‌هایی را کردند. حضرت امام (ره) می‌فرمودند هر جا مبارزه با آمریکا هست ما هم هستیم. تا سال ۱۳۶۸ که حضرت امام (ره) در بین ما بودند این مسئله هیچ وقت اتفاق نیفتاد که آمریکایی‌ها آدم بشوند تا ایشان بخواهند با آن‌ها ارتباط برقرار کنند.

نظرات امام (ره) درباره صدور انقلاب

احمد جهان بزرگی افزود: از اهداف مهم حضرت امام (ره) که آن را از اهداف انقلاب اسلامی می‌دانستند این بود که بایستی امت اسلامی به وجود آید. یعنی مرز‌ها بین کشور‌های اسلامی به گونه‌ای برداشته باشد و اتحادیه‌ای به وجود آید تا امت اسلامی را بتوانیم شکل دهیم و مردم مستضعف جهان بتوانند خودشان را از زیر بار ظلم آمریکا نجات دهند. آمریکا که به ایران اکتفاء نمی‌کرد در همه کشور‌ها حضور نظامی داشت. الآن هم پایگاه‌های آمریکا را در کشور‌های اسلامی و ضعیف می‌بینیم که به چپاولگری مشغول هستند. امام نظرشان این بود یک امت اسلامی به وجود آید که مسلمین بتوانند روی پای خود بایستند. مسائل علمی را رقم بزنند، مسائل اقتصادی خود را حل کنند و فقر در جامعه شأن وجود نداشته باشد. به همین خاطر معتقد بودند اهداف و آموزه‌های انقلاب اسلامی بایستی به کشور‌های دیگر و در اختیار ملت‌های دیگر قرار بگیرد.

وی در ادامه عنوان کرد: وقتی آمریکایی‌ها شروع به توطئه در رابطه با انقلاب اسلامی کردند حضرت امام (ره) به این نتیجه رسیدند و این مطلب در ذهن ایشان تقویت شد که حتماً باید یک اتحادیه بزرگ‌تری در برابر آمریکایی‌ها به وجود آید؛ بنابراین مسئله صدور انقلاب را ایشان یک سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی یعنی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۸ مطرح کردند. در این تاریخ یک پیامی را صادر می‌کنند که استراتژی تعامل با جهان در همان پیام که از بیمارستان قلب هم صادر شد طرح می‌شود. حضرت امام (ره) آن موقع در بیمارستان قلب بستری بودند.

احمد جهان بزرگی خاطرنشان کرد: در آنجا این پیام را دادند که ما انقلاب مان را به سراسر جهان صادر خواهیم کرد. به همین دلیل واحد نهضت‌های سپاه از همان اول در به وجود آمد که ملت‌های دیگر را تقویت و دعوت به اهداف انقلاب اسلامی کند و بعد‌ها تبدیل به سپاه قدس شد. هدف این بود که این‌ها بتوانند اهداف و آموزه‌های انقلاب را به جهان صادر کنند. در برنامه ۲۰ ساله دوم جمهوری اسلامی هم که در سال ۱۳۸۴ این برنامه تدوین شد، آنجا نوشته اند که یکی از برنامه‌های جمهوری اسلامی در ۲۰ سال دوم این است که انقلاب اسلامی به جهان صادر شود و اهداف و آموزه‌های انقلاب به دیگران منتقل شود.

روش امام خمینی (ره) برای ایجاد انسجام و یکپارچگی ملی

وی سپس گفت: حضرت امام (ره) از همان اول نسبت به مسئله تفرقه‌ای که ممکن است در جامعه به وجود آید خیلی حساس بودند. امام یک ذهن تاریخی در رابطه با تاریخ اسلام داشتند که در تاریخ اسلام چگونه آن تفرقه باعث جدا شدن بسیاری از افراد، احزاب، گروه‌ها، طبقات و اقشار از همدیگر شد و باعث شد جامعه اسلامی آن روز ضربه بخورد و انحراف پیدا کند. به همین خاطر امام معتقد بودند باید یک وحدت و انسجامی هم در درون کشور و هم در درون امت اسلامی وجود داشته باشد. نه تنها میان این دو بلکه باید وحدتی بین مستضعفین جهان به وجود آید.

احمد جهان بزرگی ادامه داد: وحدت و انسجام هم به معنی این است نه تنها در تفکر یا سلیقه وحدت وجود داشته باشد، بلکه وحدت عمل و درک متقابل هم در خصوص موضوعات مختلف به وجود آید. حضرت امام (ره) فرمودند اگر ما وحدت کلمه را حفظ کنیم پیروز خواهیم شد. به همین خاطر امام یک واژه‌ای را داشتند و معمولاً در سخنرانی‌های خود به کار می‌بردند و می‌فرمودند: «همه با هم». یعنی همه با هم انقلاب را پیش ببریم، همه با هم سازندگی داشته باشیم، همه با هم تلاش کنیم به آرمان‌های برسیم و تحقق پیدا کند. به همین خاطر امام معتقد نبودند روحانیت از هم جدا شود. روحانیون و روحانیت به وجود آید و به سختی این مسئله را پذیرفتند.

وی افزود: مسائل قومی برای حضرت امام (ره) خیلی اهمیت داشت. ایشان می‌خواستند بین مسئولین اختلافی پیش نیاید تا بتوانند با هم کار کنند. گستره وحدت در داخل جامعه را هم ذیل این مسائل تأکید داشتند. همچنین ایشان بر وحدت حوزه و دانشگاه تأکید می‌کردند. وحدت سپاه و ارتش را مدنظر قرار داده بودند. وحدت شیعه و سنی را مطرح می‌کردند و هفته وحدت را به وجود آوردند. وحدت اقوام را حضرت امام (ره) درخواست می‌کردند. همچنین وحدت همه مسلمانان اعم از فرق مختلف، وحدت دولت و ملت، وحدت اجزای گوناگون دولت با همدیگر و وحدت گروه‌های سیاسی را مورد تأکید قرار می‌دادند.

احمد جهان بزرگی در پایان گفت: حضرت امام در مورد همه این وحدت‌هایی که خدمت شما عرض کردم هم مطلب دارند و هم تأکید می‌کردند که جامعه از هم نپاشد. آن هم به خاطر سابقه تاریخی که در بین ملت‌های مختلف و همچنین امت اسلامی وجود داشته که برخی از مسائل باعث می‌شده انسجام داخلی از بین برود و دشمن مسلط شود. حضرت امام (ره) می‌فرمودند اگر اتحاد نداشته باشیم به آن اهداف انقلاب اسلامی دست پیدا نمی‌کنیم و دشمن بر شما مسلط خواهد شد.