پرونده آزمون سمپاد با سؤالات عجیب و غریب جنجالی‌تر شد
آزمون ورودی پایه هفتم استعداد‌های درخشان که از زمستان سال گذشته با تصمیم‌های عجیب و غریب، ابتدا حذف و سپس با آزمون «سنجش هوش و استعداد» جنجالی و خبرساز شده بود، دیروز با برگزاری این آزمون و حاشیه‌های فراوان درباره سوال‌های مطرح شده در آن خبرساز شد.
صبح نو: آزمون ورودی پایه هفتم استعداد‌های درخشان که از زمستان سال گذشته با تصمیم‌های عجیب و غریب، ابتدا حذف و سپس با آزمون «سنجش هوش و استعداد» جنجالی و خبرساز شده بود، دیروز با برگزاری این آزمون و حاشیه‌های فراوان درباره سوال‌های مطرح شده در آن خبرساز شد. اتفاقی که ابتدا در هنگام خروج دانش‌آموزان شرکت‌کننده و تعجب آنان از نوع سؤالات، دست‌به‌دست و سینه‌به‌سینه چرخید و سپس با انتشار دفترچه سؤالات این آزمون در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، جنجالی شد. اتفاقی که به‌طور مستقیم، با آینده تحصیلی بیش از ۲۵۰هزار دانش‌آموز پایه ششم متقاضی ورود به مدارس تیزهوشان مرتبط است و نکته قابل تأمل آن که هیچ مسوولی در وزارت آموزشوپرورش، مسوولیت طرح این پرسش‌ها را بر عهده نمی‌گیرد.
زمزمه‌ها از حدود ساعت ۱۰:۱۵صبح جمعه آغاز شد. وقتی مدت ۷۰دقیقه‌ای آزمون به پایان رسید و دانش‌آموزان پایه ششم، با چهره‌هایی خندان و در عین حال متعجب، از حوزه‌های امتحانی خارج می‌شدند. درست مثل «فاطمه» که در مدرسه دکتر آزاد حسینی، از امتحان برگشته است. او با خنده می‌گوید: «۶۰ تا سؤال تستی بود و پنج تا تشریحی. ولی سوالاش خیلی خندهدار و عجیب بود. انگار که برای کندذهنها طراحی‌اش کرده باشند. واقعاً تیزهوشا این‌جوری انتخاب می‌شن؟»
پدر «علیرضا» هم در تماس با «صبح نو» از روند برگزاری این آزمون و سؤالات آنان به شدت گله‌مند است: «اول قرار شد کل امتحان تیزهوشان پایه هفتم را حذف کنند. آخرش شد همین آزمون که پسرم می‌گفت: سوال‌های عجیب و غریبی را دیده است و بعد که پیگیر شدم، متوجه شدم که این سوال‌ها کپی‌برداری از یک آزمون هوش معروف است.» او می‌گوید در برخی پیام‌رسان‌ها و کانال‌های مؤسسات آموزشی، دیده است که پست‌هایی با مضامین خاص منتشر شده که شائبه
اطلاع داشتن از محتوای سؤالات آزمون صبح جمعه را بیشتر می‌کند: «رقبای آموزشی چند موسسه همدیگر را متهم کرده‌اند که رقیب‌شان از محتوای سؤالات خبر داشته و می‌دانسته که چه سؤال‌هایی برای آزمون تیزهوشان در نظر گرفته شده است.». اما موضوع سؤالات عجیب و غریب آزمون تیزهوشان، وقتی جالب‌تر شد که فایل این سؤال‌ها در فضای مجازی منتشر شد. آزمونی که ۶۰ پرسش تشریحی آن، کپی برداری محض از یکی از مشهورترین و در‌عین‌حال قدیمی‌ترین آزمون‌های هوش بود. آزمونی با نام «تست ریون».
از اوتیسم تا تیزهوش آن چه در قالب آزمون ورودی مدارس تیزهوشان در سال تحصیلی ۹۸-۹۷ و از سوی وزارت آموزشوپرورش منتشر شده است، دو نوع سؤال داشت. تستی و تشریحی. اما پرسش‌های تستی این آزمون، دقیقاً همان پرسش‌های تست هوش «ریون» است. آزمون ماتریس تست هوش ریون، نوعی آزمون معتبر، اما قدیمی هوش است که در سال ۱۹۳۸ برای اولین‌بار طراحی و منتشر شده است و همچنان به عنوان ابزاری برای سنجش هوش افراد استفاده می‌شود. در تست هوش ریون برای نوجوانان معمولاً ۵۰ تا ۶۰ سؤال تصویری در اختیار نوجوان قرار می‌گیرد که این تصاویر، بیشتر به شکل هندسی هستند. پس از پاسخ دادن به سؤالات تصویری، ضریب هوشی فرد مشخص شده و اعلام می‌شود. ابتدای تست، سؤالات کمی ساده‌تر بوده و کم‌کم سؤالات سخت‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند. به همین دلیل این تست بیشتر برای افراد بالای هشت سال کاربرد داشته و مناسب است. هر بخش از سؤال، معمولاً دارای تصویری ناقص است که باید توسط فرد تکمیل شود. زمانی که بخش مناسب پیدا می‌شود آن را در جای مناسب قرار داده و به این ترتیب، سؤالات تکمیل می‌شوند. نکته جالب این تست آنجاست که به دلیل ساده بودن استفاده و تفسیر و استقلال آن‌ها از زبان و مهارت‌های خواندن و نوشتن، این تست، علاوه‌بر آن که تست اندازه گیری هوش در جمعیت عمومی یعنی برای بزرگسالان و کودکان به حساب می‌آید، برای ارزیابی بالینی (مانند اوتیسم) کاربرد دارد. اما این که وزارت آموزشوپرورش با چه متر و معیاری تشخیص داده است این تست قدیمی و پرکاربرد و آشنا، به عنوان مرجع تشخیص دانش‌آموزان تیزهوش و معیار ورودشان به مدارس استعداد‌های درخشان در نظر گرفته شود، پرسشی است که «صبح نو» در پی یافتن پاسخ آن، موضوع را از مسوولان وزارت آموزشوپرورش پیگیری کرده است.
مهاجرانی: من هم معترضم مدیر مرکز ملی پرورش استعداد‌های درخشان، یکی از معترضان اصلی به آزمون امروز است. خانم «فاطمه مهاجرانی» با اعلام بی‌اطلاعی مرکز تحت مدیریتش از نوع طراحی و کیفیت سؤالات این آزمون، درباره شیوه برگزاری آزمون دیروز به «صبح نو» می‌گوید: «آزمون‌ها توسط مرکز سنجش و آزمون در وزارت آموزشوپرورش برگزار می‌شود. مسوولیت برگزاری تمام آزمون‌های ملی با مرکز سنجش است. امنیت آن‌ها هم با حراست است. اما در این آزمون خاص، طراحی سوال در خارج از مرکز ملی پرورش استعداد‌های درخشان انجام شده است. یعنی در واقع این مرکز بهره بردار این آزمون است و ما هیچ نقشی در طراحی سوال‌های آن نداشتیم.» مهاجرانی با تأیید غیرقابل دفاع بودن آزمون دیروز به «صبح نو» می‌گوید: «از اول قرار بود ما بهره بردار آزمون باشیم. منتها ما انجام کار را را واگذار کردیم به مجموعه‌ای که تخصص این کار را دارد. به عبارتی مجموعه‌ای که سؤال را طراحی می‌کند، سنجش و حراست مسوول برگزاری این آزمون بودند. یعنی این سه همکار مقرر شد آزمون را برگزار کنند و نتایج را به ما بدهند. اما این که مردم اعتراض دارند، هم حق مردم است و هم ما طبیعتاً پیگیر موضوع خواهیم بود.»
مهاجرانی در پاسخ به این پرسش «صبح نو» که با وجود کپی برداری محض از تست ریون.
آیا می‌شود گفت: اصلاً فرآیند طراحی سوال در این آزمون انجام شده است یا خیر، می‌گوید: «یک گروهی در وزارتخانه متولی انجام این کار شدند. من بنا به رازداری سازمانی، صلاح نمی‌دانم نامی از آنان ببرم. اگر من هم در مصاحبه‌هایم می‌گفتم گروهی متخصص، الکی نمی‌گفتم. الان هم از این که اعتماد مردم به وزارتخانه آسیب ببیند بسیار ناراحت هستم. اما به‌هرحال گروهی متولی این کار شدند و برای من هم این موضوع، هم عجیب است و هم بسیار ناراحت کننده.»
او در‌عین‌حال، به نارضایتی‌های قبلی‌اش در پرونده آزمون پایه هفتم مدارس سمپاد هم اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «نظرات قبلی من هم مشخص است. بار‌ها گفتم مایل بودم که طبق روال سال‌های قبل که البته غلط هم بوده، همان آزمون درسی گرفته شود تا سال‌های بعد راهکار‌های بهتری انتخاب شود. منتها این نظری بود که در شورای عالی رأی نیاورد و کار به همین‌جایی کشید که امروز همه مردم می‌دانند.»
مهاجرانی در پاسخ به احتمال برگزاری مجدد این آزمون با توجه به اتفاقات رخ داده در آن هم این‌طور واکنش نشان می‌دهد: «سوالتان سخت است. هم از نظر زمانی زمان نداریم و هم این که نمی‌دانم جامعه اصلاً تاب این تصمیم را دارد یا نه؟ این موضوعی است که من نمی‌توانم به تنهایی درباره آن تصمیم بگیرم. اگر فقط سهم و نقش اصلی به عهده ما بود من تصمیم می‌گرفتم. اما این موضوع، شرکای کاری دیگری دارد که طبعاً باید در وزارتخانه راجع به آن تصمیم گرفته شود.»
مدیر مرکز ملی پرورش استعداد‌های درخشان درباره شائبه اطلاع برخی نهاد‌ها و مؤسسات آموزشی از جزئیات سؤالات هم این‌طور پاسخ می‌دهد: «من اصلاً درباره این موضوع نمی‌دانم. حراست کلاً به عهده مرکز حراست است. الان ما اصلاً ذی‌مدخل نیستیم و باید حتماً همکاران طراح سؤال پاسخگو باشند.» مهاجرانی از تنهایی‌اش در جلسات شورای عالی آموزشوپرورش هم این طور گله می‌کند: «از بهمن ماه پارسال نظرات من مشخص بود. بعد که قرار شد سمپاد سرجای خودش بماند من بار‌ها گفتم بگذارید مثل سال‌های قبل پیش برود که خب در شورای عالی رأی نیاورد. در واقع این حقیقتی غیرقابل انکار در همه این سال‌هاست که در مجموعه تصمیم گیری آموزشوپرورش کشور، سمپاد به جز رییس سمپاد هرگز حامی دیگری ندارد. شاید از دید عموم برای‌شان مطلوب باشد که من رادیکال باشم و متهم باشم که کار را واگذار کردم، به‌هرحال گیرو‌گرفت‌هایی هست که آن‌هایی که از مشکلات اجرایی مطلعند می‌دانند چه می‌گویم. من تا زمانی که عضو و همکار وزارتخانه هستم از نظر اخلاقی درست نیست که جزئیات را بگویم. من حرف‌هایم را گفته‌ام. در این که رویه فعلی اقدامی شتاب‌زده هست نظرم را گفته‌ام. در این که تغییر رویه معمول پذیرش تیزهوشان، آسیب ایجاد می‌کند هم قبل‌تر گفته‌ام. طبیعتاً آدم‌های منصف و پیگیر می‌توانند تصدیق کنند که این تصمیمات اصلاً و به هیچ‌وجه تصمیم من نبوده است.»
رییس مرکز آزمون: سوال‌ها کار آموزشوپرورش استثنایی بود
در‌عین‌حال رییس مرکز آزمون وزارت آموزشوپرورش در پاسخ به «صبح نو» درباره شیوه طراحی سؤالات آزمون می‌گوید که طراحی سؤالات به عهده این مرکز نبوده است. آقای «عبدالرسول عمادی» به «صبح نو» می‌گوید: «ما فقط مجری آزمون بودیم. طراحی سوال‌ها به عهده مجموعه تحت‌نظر رییس سازمان آموزشوپرورش استثنایی کشور بوده است و آقای مجید قدمی در این زمینه باید پاسخ دهند.» او با اظهار بی اطلاعی از حاشیه‌های پیش‌آمده درباره نوع و کیفیت پرسش‌های آزمون ورودی مدارس سمپاد که دیروز برگزار شد هم می‌گوید: «ما تنها مسوول برگزاری آزمون بودیم و درباره کیفیت سؤال‌ها نه اطلاعی دارم و نه می‌توانم در این‌باره اظهار نظری کنم.» تلاش‌های خبرنگار «صبح نو» برای تماس با آقای «مجید قدمی» رییس آموزشوپرورش استثنایی کشور و شنیدن توضیحات وی درباره چگونگی طراحی سؤالات این آزمون نیز تا لحظه تنظیم این گزارش به نتیجه نرسید.
از سوی دیگر آقای «مرتضی نظری» رییس مرکز اطلاع رسانی وزارت آموزشوپرورش نیز به «صبح‌نو» گفت که این وزارتخانه در حال بررسی موضوع است و به محض به نتیجه رسیدن این بررسی‌ها، آن را به‌صورت رسمی اعلام خواهد کرد.
حالا باید منتظر ماند و دید سرنوشت آزمون خبرساز ورودی مدارس سمپاد در پایه هفتم به کجا خواهد رسید. آزمونی که به‌صورت مستقیم با سرنوشت حدود ۲۵۰هزار دانش‌آموز مرتبط است و البته کسی در وزارتخانه آموزشوپرورش مسوولیتی درباره شائبه‌های پیش‌آمده پیرامون سؤالات این آزمون جنجالی برعهده نمی‌گیرد. آزمونی که به نظر می‌رسد در روز‌های آینده این وزارتخانه را با حاشیه‌های جدیدی رو‌به‌رو خواهد کرد.
دیدگاه تان را بنویسید