فعال شدن گسل مشاء علت زلزله تهران بود؟

باشگاه خبرنگاران جوان: بامداد روز جمعه (۱۹ اردیبهشت) ساعت ۰۰:۴۸ زمین لرزه‌ای به بزرگی ۵/۱ریشتر در عمق ۷کیلومتری زمین از سطح شهرستان دماوند، استان تهران را لرزاند.

مرکز این زمین لرزه توسط سازمان لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در حدود ۷ کلیومتری دماوند,۱۳ کیلومتری رودهن و ۱۷ کیلومتری بومهن گزارش شده است.

نزدیک‌ترین گسل به این زمین لرزه گسل‌های مشا، گسل شمال تهران و گسل ایوانکی هستند.

نقشه میزان شدت احساس زلزله

با وقوع زلزله شب گذشته سوالاتی از جمله اینکه زلزله رخ داده، پیش لرزه بوده و یا زلرله اصلی است، چقدر احتمال دارد زلزله‌ای با قدرت بیشتر در تهران رخ دهد؟ و آیا زلزله دیشب باعث فعال شدن گسل‌های نزدیک به تهران شده است یا خیر، در ذهن مردم مطرح شده است. البته از همان دقایق ابتدایی وقوع زمین لرزه شایعاتی هم در فضای مجازی ودر شبکه‌های اجتماعی مختلف در رابطه با این حادثه دست به دست شد.

مرتضی طالبیان زلزله شناس و رئیس پژوهشکده علوم زمین در گفت‎وگو با خبرنگار راه و شهرسازی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در پاسخ به این سوال که زلزله شب گذشته پس لرزه بوده و یا زلزله اصلی گفت: این سوالی است که همیشه بعد از وقوع زلزله برای مردم پیش می‌آید و از نظر علمی جواب دقیقی برای آن وجود ندارد و زمان کمک می‌کند که بتوانیم پی ببریم که زلزله‌ای که رخ داده است، پس لرزه بوده و یا پیش لرزه.

او افزود: با توجه به اینکه چند ساعتی از وقوع زلزله گذشته است، فعالیت لرزه خیزی در منطقه رو به کاهش است.

طالبیان در پاسخ به این سوال که آیا زلزله شب گذشته باعث فعال شدن گسل‌های نزدیک به تهران شده است، بیان کرد: این زلزله نتیجه فعالیت گسل مشا بوده است. گسل مشا گسلی بزرگ است که در شرق تهران قرار دارد و ادامه آن تا فیروکوه، آستانه و تا شاهرود ادامه دارد و از سمت غرب تا طالقان امتداد دارد.

او با اشاره به اینکه در گذشته زلزله‌های زیادی در گسل مشا رخ داده است، گفت: گسل مشا ارتباط مستقیمی با گسل شمال تهران ندارد و نمی‌تواند آن را فعال کند.

طالبیان در پاسخ به این سوال که چقدر احتمال دارد زلزله‌ شدیدتری در شهر تهران رخ دهد، گفت: خطر زلزله برای تهران همیشه وجود دارد و همچنان هم باقی است، اما این مطلب که بگویم تحت تاثیر زمین لرزه شب گذشته این خطر افزایش پیدا کرده است درست نیست، زیرا گسل مشا گسل مستقلی است، البته اگر زمین لرزه بزرگی در این گسل اتفاق بیفتد که در گذشته نمونه‌هایی از آن رخ داده است، می‌تواند شهر تهران را تحت تاثیر قرار دهد و خسارت‌هایی هم داشته باشد. فعال شدن گسل مشاء علت زلزله تهران بود؟

حمیدرضا نانکلی رئیس اداره فیزیکال ژئودزی سازمان نقشه‌برداری کشور درباره زلزله شب گذشته دماوند گفت: گسل مشا به طول ۲۰۰ کیلومتر، از سمت فیروزکوه به سمت شمال تهران و کرج امتداد دارد و زلزله تهران، به دلیل حرکت این گسل بوده است.

همچنین همزمان با زلزله شب گذشته در دماوند شایعاتی بین مردم درباره فعال شدن آتشفشان دماوند به وجود آمده است.

حق شناس معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله تاکید کرد: زلزله ساعتی پیش ارتباطی با فعالیت آتشفشانی ندارد چراکه گسل مشا که نزدیکترین گسل به این آتشفشان است در طول تاریخ فعالیت‌های خود را داشته است.

معاون پژوهشی پژوهشگاه زلزله با تاکید بر اینکه این پس لرزه‌ها در منطقه دماوند به ثبت رسیده‌اند، افزود: این پس لرزه‌ها هم از سوی ایستگاه‌های مرکز ژئوفیزیک ثبت شده و هم شبکه باند پهن پژوهشگاه زلزله در حال رکورد این زمین لرزه‌ها هستند.

حق شناس با بیان اینکه جای خوشبختی است که این پس لرزه‌ها در حال وقوع است، ادامه داد: این پس لرزه‌ها در محل وقوع زلزله در دماوند رخ می‌دهند و ممکن است این پس لرزه‌ها نیز در تهران هم احساس شوند؛ همانطور که زلزله ۵.۱ بامداد در تهران نیز احساس شد.

این محقق حوزه زلزله با اشاره به گسل‌های منطقه دماوند، یادآور شد: در حال حاضر محتمل‌ترین گسلی که می‌توان مسبب این زمین لرزه دانست گسل مشا است و می‌توان گفت که این زمین لرزه ناشی از جا به جایی این گسل بوده است. این گسل، یکی از مهمترین گسل‌های محدوده تهران، رودهن و بومهن است که از دماوند تا نزدیکی ارتفاعات کرج و طالقان ادامه می‌یابد.

او اضافه کرد: ولی این به معنای آن نیست که همه بخش‌های این زلزله می‌تواند در یک زمین لرزه دچار گسیختگی شود، بلکه معمولا بخشی از گسل فعال می‌شود و در حال حاضر بخشی از این گسل که در اطراف دماوند است، فعال شده است.

حق شناس گفت: زمانی که اطلاعات این زمین لرزه تکمیل شود و محل وقوع این زمین لرزه تعیین شود، با تبدیل آن‌ها به نقشه می‌توان دقیق‌تر فهمید که کدام گسل مسبب این زمین لرزه است.

به گفته او در اطراف تهران گسل‌های متعددی، چون "شمال تهران"، "مشا" و "کهریزک" و "گرمسار" کشیده شده است و تاکنون احتمال می‌رود که گسل مسبب، گسل مشا باشد.

فرخ توکلی کارشناس ژئو دزی سازمان نقشه برداری کشور درباره ارتباط زلزله تهران با آتشفشان دماوند اظهار کرد : در حال حاضر زمین لرزه‌ای که در تهران و مناطق هم جوارش رخ داده دارای یک پیش لرزه‌ای است که شدت آن ۲/۹ دهم ریشتر با عمق ۹ کیلومتر بوده است.

این کارشناس ژئو دزی افزود: زلزله‌ای که بعد از پیش لرزه رخ داد شدت آن حدود ۵/۱ دهم ریشتر با عمق ۷ کیلومتر بوده است. یک احتمالی که در این راستا می‌توان در نظر گرفت فعال سازی و یا تحرکات قله آتشفشانی دماوند است، به علت آنکه منطقه‌ای که در آن زلزله رخ داده است فاصله چندانی با کوه دماوند نداشته است. البته اتفاق رخ داده را می‌توان ناشی از حرکت گسل‌های سطح زمین دانست.

توکلی تصریح کرد: برای اطمینان از این قضیه باید آن را با ایستگاه‌های دائمی تجزیه و تحلیل و سری‌های زمانی داده‌های gps را بررسی کرد تا علت این حادثه را به طور کامل متوجه شویم.

این کارشناس ژئو دزی در پایان بیان کرد: باتوجه به تجربه‌ای که در آتشفشان قله‌های دیگر وجود داشته است، معمولا در زلزله‌های مختلف عمق مواد مذاب با سطح قله کمتر می‌شود تا حادثه فعال سازی آتشفشان به طور قطع رخ دهد. گسل مشا ارتباطی به فعالیت آتشفشانی قله دماوند ندارد

مرادی رئیس پژوهشکده لرزه نگاری کشور گفت: زمین لرزه گسل مشا ارتباطی به فعالیت آتشفشانی قله دماوند ندارد.

عبدالرضا سعادت مدیرکل ژئودزی و نقشه‌برداری زمینی سازمان نقشه‌برداری کشور گفت: در حال حاضر هیچ ایستگاهی برای پایش فعالیت‌ آتشفشان دماوند نداریم؛ اگرچه سازمان نقشه‎برداری کشور به صورت موردی، این آتشفشان را بررسی می‌کند اما حتی سازمان مدیریت بحران هم حوالی این آتشفشان ایستگاهی ندارد.

زلزله شب گذشته دماوند خسارتی نداشت، اما طبق گفته کارشناسان خطر وقوع زلزله همیشه تهران را تهدید می‌کند و با توجه به ساختار شهری تهران و بافت فرسوده زیاد در این شهر وقوع زلزله شدید می‌تواند خسارت‌های جبران نشدنی ایجاد کند که همین موضوع باعث می‌شود مدیران شهری بیشتر به فکر نوسازی بافت‌ها فرسود و تامین لوازم مورد نیاز در مواقع بحران باشند.

محسنی بندپی استاندار تهران در رابطه با زلزله شب گذشته گفت: نیرو‌های های امدادی در آماده‌باش هستند. زلزله شب گذشته خسارت مالی نداشت و فقط دو نفر به علت ترس ناشی از زلزله جان خود را از دست داده‌اند.

او افزود: بیش از ۴۰ زلزله از شب گذشته در منطقه ثبت شده است.

محسنی بندپی افزود: تهران با توجه به تراکم جمعیت و ساختمان‎های بلندی که دارد نیاز است برای زمان بحران آمادگی بیشتری داشته باشیم.

البته سالن‎های مدیریت بحران در هر منطقه از شهر تهران ایجاد شده است که لازم است شهروندان نزدیک‎ترین سالن به محل سکونتشان را شناسایی کنند و در صورت وقوغ حوادثی مانند زلزله به آنجا مراجعه کنند.

لازم است مدیران شهری و وزارت راه و شهرسازی با توجه به اینکه خطر زلزله برای استان تهران وجود دارد در زمان ساخت ساختمان‌ها نظارت بیشتری داشته باشند تا اگر زمانی حادثه‌ای هم رخ داد شاهد کمترین خسارت‌ها باشیم.