مزایا و معایب مدیریت مستقیم و غیر مستقیم سهام عدالت

خبرگزاری فارس: محمدرضا جودکی در پاسخ به این که آیا با آزادسازی سهام عدالت و حضور در بورس، شرکت‌های تعاونی سهام عدالت حذف می‌شوند، گفت: اگر قرار باشد شرکت‌های تعاونی سهام عدالت حذف شوند، باید مجوزی از مقام معظم رهبری جهت تغییر قانون اصل ۴۴ و مواد ۳۴ تا ۳۸ قانون اجرای سیاست‌های اصل ۴۴ گرفته شود و همچنین ابلاغیه هشت ماده‌ای مقام معظم رهبری در سال ۸۵ تغییر کند.

وی افزود: در ابلاغیه اخیر که در ۹ اردیبهشت سال جاری انجام شد تأکید براین بود که باید مسئولان در دولت‌های مختلف بر اجرای ماده هشت مبنی بر آزادسازی سهام عدالت اقدام می‌کردند و نسبت به واگذاری سهام عدالت و تعیین قیمت آن در بورس اقدام می‌کردند.

به گفته مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان تهران، در ماده ۳۵ قانون سیاست‌های اصل ۴۴ می‌گوید؛ مشمولان بند‌های «الف» و «ب» ماده ۳۴ این قانون (سیاست‌های اصل ۴۴) در قالب شرکت‌های تعاونی شهرستانی، سهام عدالت ساماندهی شده و از ترکیب آن‌ها شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت به شکل سهامی عامل تشکیل شده و براساس قانون تجارت فعالیت می‌کنند. دولت هم مؤظف است، جهت پذیرفته شدن آن‌ها در بورس کمک کند.

به گفته جودکی مقام معظم رهبری در مجوزی که در جوابیه رئیس جمهور وقت در سال ۸۵ ارائه کردند، اعلام کردند: با فروش اقساطی تا ۵۰ درصد سهام قابل واگذاری ابلاغی دربند «ج» سیاست‌های کلی اصل ۴۴ در قالب شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی متشکل از تعاونی‌های شهرستانی موافقت می‌شود.

به گفته وی، با آزادسازی سهام عدالت که در ابلاغیه ۹ اردیبهشت سال جاری آغاز شد، دارندگان سهام عدالت مجازند در محدوده زمانی مشخص، مالکیت مستقیم شرکت‌های سرمایه‌پذیر را انتخاب کنند و به تناسب میزان سهام خود نقش مدیریتی خود را اعمال کنند.

جودکی افزود: ارزش سهام عدالت یک میلیون تومانی ظرف ۱۴ سال گذشته به بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان رسیده است که البته اگر کسی روش مدیریت مستقیم این سهام را به عهده بگیرد، این رقم سهم در مقابل سهام کلان شرکت‌ها جایگاهی ندارد و نمی‌تواند سهام خود را به خوبی مدیریت کند، یعنی سهام را بخرد یا بفروشد و یا نگه دارد که البته با توجه به ارزنده بودن سهام توصیه می‌کنیم در هر ۲ روش سهام عدالت را مردم نگه دارند.

* تشویق مردم به ماندگاری در سهام عدالت

به گفته مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان تهران، در ابلاغیه رهبری آمده است: مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان سهام عدالت توسط شورای عالی بورس تدوین و تصویب شود و همچنین مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان آن به نسبت سهام باقیمانده در شرکـت‌های سرمایه‌گذاری استانی شورای عالی بورس مؤظف است، ضمن تشویق مردم به ماندگاری بر سهام خود از شرکت‌های مذکور یعنی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استان از طریق مبادی ذی‌ربط هرچه زودتر زمینه ورود آن شرکت‌ها به بورس را فراهم کند.

به گفته جودکی، در این ابلاغیه صحبتی از حذف تعاونی‌ها و یا تغییر قوانین مشاهده نمی‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که چرا شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی تا الان وارد بورس نشده‌اند، گفت: در پی تصمیم برای واگذاری درصدی از سهام اصل ۴۴ قانون اساسی در قالب سهام عدالت با هدف گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانوار‌های کم درآمد انتظار این بود که ورود به بورس این شرکت‌ها توسط مسئولان مربوطه در دولت‌های مختلف با اجرای مواد هشت‌گانه ابلاغیه ۱۲ تیرماه ۸۵ هرچه سریع‌تر مقدمات آزادسازی سهام عدالت را فراهم می‌کردند.

* اختیار سهام عدالت تا کنون دست دولت بوده است

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان تهران این را هم اضافه کرد: کلمه «ابلاغ» در صدور فرمان آزادسازی سهام عدالت به معنای این است که تاکنون سهامی که متعلق به مردم در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بوده، آزاد نبوده است، یعنی اختیار سهام عدالت دست دولت بود؛ بنابراین شرکت سرمایه‌گذاری با چه چیزی می‌توانست به بورس برود، چون سهامش در گروگان دولت بود. در حالی که از سه سال قبل سازمان خصوصی‌سازی صورت حساب سهام عدالت را صادر کرده و سود سهام به مشمولان داده، اما سؤال جدی این است چرا در این سه سال سهام عدالت را آزاد نکرده‌اید.

جودکی گفت: در ماده ۳۷ سیاست‌های اصل ۴۴ می‌گوید، فروش سهام واگذار شده به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی قبل از ورود آن‌ها به بورس به میزانی که اقساط آن پرداخت شده، مشمول تخفیف واقع شده در بازار‌های خارج از بورس مجاز است و سهام واگذار شده به همین نسبت از قید وثیقه آزاد می‌شود که این ابلاغیه در سال ۸۷ انجام شد، اما متأسفانه سهام عدالت را آزاد نکردند و امروز می‌خواهند از ایلاغیه رهبری مایه بگذارند و سهام عدالت را تازه آزاد می‌کنند. در حالیکه خرید و فروش سهام استانی به میزان اقساط پرداخت شده از همان سال ۸۷ آزاد بوده است. مگر برای آزادسازی چند بار باید دستور بدهند.

* ۳۰ شرکت استانی سهام عدالت وارد بورس می‌شوند

وی در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر چند شرکت سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت داریم که می‌خواهند وارد بورس شوند، گفت: ۳۰ شرکت سرمایه‌گذاری استانی وجود دارد که در تهران و البرز یک شرکت استانی است و در مورد اینکه چه زمانی این شرکت‌ها وارد بورس می‌شوند، باید شورای عالی بورس تصمیم بگیرد. در بند «۳» ابلاغیه اخیر رهبری به سازمان بورس گفته‌اند، هرچه زودتر زمینه ورود شرکت‌های استانی سهام عدالت را به بورس فراهم کنند و تنها کاری که باید انجام شود، این است که سازمان خصوصی‌سازی در مورد دارایی‌های شرکت سرمایه‌گذاری استانی تعیین تکلیف کند.

* بورسی شدن شرکت‌های استانی بعد از صورت حساب سازمان خصوصی سازی

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان تهران گفت: سازمان خصوصی‌سازی باید صورت حساب بدهد و شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی به افزایش سرمایه اقدام کنند و سازمان بورس هم شرایط را برای ورود این شرکت‌ها به بورس فراهم کند. گرچه از سال ۱۳۹۰ شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت نزد سازمان بورس به عنوان نهاد مالی ثبت شده‌اند، اما در تابلوی معاملات بورس قرار نگرفتند، چون دارایی این شرکت‌ها آزاد نبوده و گروگان بوده است. دولت سهام عدالت را قسطی به مردم واگذار کرد و در ماده ۳۷ قانون گفته است به مقداری که اقساط به صورت سالیانه برداشت می‌شود، باید سهام آزاد شود.

وی افزود: یک اشتباه برداشت در جامعه وجود دارد که آزادسازی سهام عدالت را با معاملاتی شدن آن یکی می‌دانند، در حالی که این ۲ فرق دارد. در ابلاغیه ۹ اردیبهشت سال جاری سهام عدالت آزاد شد، اما هنوز دارنده آن نمی‌تواند آن را بفروشد، چون هنوز سهام عدالت معاملاتی نشده است. معاملاتی شدن سهام عدالت شرایط خود را دارد.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان تهران در جواب اینکه چه زمانی سهام عدالت قابل معامله می‌شود، اظهار داشت: کسانی که روش مدیریت مستقیم سهام عدالت را انتخاب کنند، باید سازمان خصوصی‌سازی اجازه معاملاتی به آن‌ها بدهد، اما کسانی که روش مدیریت غیرمستقیم سهام عدالت را برمی‌گزینند، کمتر از ۲ ماه آینده شرکت‌های سهام عدالت استانی افزایش سرمایه می‌دهند و تا چهار ماه آینده این شرکت‌ها به تابلوی بورس می‌روند، البته بعد از اینکه صورت حساب به این شرکت‌ها داده شود، بعد از آن وارد تابلو می‌شوند. همچنین براساس شنیده‌ها ظاهراً روش مدیریت مستقیم تا یک سال آینده امکان خرید و فروش کامل سهام عدالت خود را نخواهند داشت.

* سهام عدالت را به خاطر ارزندگی نگه دارید

جودکی تأکید کرد: دارندگان سهام عدالت چه روش مدیریت مستقیم و یا غیرمستقیم را برگزینند توصیه می‌کنیم با توجه به ارزنده بودن این سهام آن را نگه دارند و از سود سالانه آن استفاده کنند، چون عده‌ای برای این سهام نقشه‌ها کشیده‌اند.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان تهران در پاسخ به این پرسش که آیا به نظر شما مدیران حرفه‌ای در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی پیدا می‌شوند که بتوانند سهام مردم را در بورس به بهترین نحو احسن اداره کنند، گفت: به نظر شما آیا در ۴۹ میلیون نفر سهامدار عدالت فارغ‌التحصیل رشته مالی یا دکتر اقتصاد و یا استاد دانشگاه و یا آدم با تجربه بازار سرمایه پیدا نمی‌شود، از طرفی سهام عدالت متعلق به مردم است و ارث پدری کسی نیست و هدف این است که مدیریت و مالکیت سهام عدالت دست مردم باشد.

* در روش مدیریت مستقیم سهام عدالت میدان حرکتی فرد محدود است

وی افزود: در روش مدیریت مستقیم سهام عدالت میدان حرکتی فرد محدود است، اما در روش غیرمستقیم شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی آن را به صورت حرفه‌ای اداره می‌کنند و یکی از شرایط مدیران شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی این است که این مدیران توسط سازمان بورس که سازمان حرفه‌ای است تأیید صلاحیت می‌شوند. همچنین خود شرکت‌های استانی تحت نظارت سازمان بورس قرار دارند و جالب اینکه سخت‌گیری بیشتری در سرمایه‌گذاری سهام عدالت استانی انجام می‌شود به گونه‌ای که این سخت‌گیری مثلاً در انتخاب مدیر سرمایه‌گذاری «غدیر» یا «وملت» وجود ندارد. مورد دیگر این است که مدیران سرمایه‌گذاری استانی علاوه بر تأیید صلاحیت از بورس باید تأییدیه صلاحیت امنیتی وزارت اطلاعات هم را داشته باشند و همچنین منتخب خود مردم و سهامداران عدالت باشند، بنابراین از سه فیلترباید عبور کنند.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان تهران در برابر این پرسش که اگر کسی روش مستقیم سهام عدالت را انتخاب کند در ۳۶ شرکت بورسی سهام دار است در بقیه ۱۳ شرکت غیر بورسی سرمایه‌پذیر چگونه خواهد بود، گفت: کسی که روش مستقیم را انتخاب کند، از طریق سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت به نسبت میزان سهم در اختیار در ۱۳ شرکت غیر بورسی هم سهیم خواهد بود، البته این را هم بگویم ظرف چهار تا ۶ ماه آینده همه شرکت‌های سرمایه‌پذیر عدالت که خارج از بورس هستند را وارد بورس می‌کنیم.

جودکی در پاسخ به اینکه چرا در ۱۴ سال سهام عدالت شرکت‌های غیر بورسی وارد بورس نشده‌اند، گفت: سؤال ما از دولت این است که چرا از ابتدا سهام شرکت‌های غیر بورسی به مردم داده است.

وی در برابر اینکه آیا مگر اسب پیشکشی را دندانش را می‌شمارند، گفت: در تبصره «یک» ماده ۳۴ قانون سیاست‌های اصل ۴۴ می‌گوید مبنای قیمت‌گذاری شرکت‌های سهام عدالت به میزان ارزش فروش نقدی سهام در بورس خواهد بود و منطبق با بند ۲ مجوز سال ۸۵ مقام معظم رهبری قیمت شرکت‌ها باید در بورس تعیین شود و اگر شرکت غیر بورسی را به مردم داده‌اند، تخلف صورت گرفته است. در ابتدای کار سهام عدالت ۶۰ درصد شرکت‌های سرمایه‌پذیر غیر بورسی بود، الان از ۴۹ شرکت ۳۶ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیر بورسی است؛ بنابراین شرکت‌های غیر بورسی هنوز کشف قیمت نکرده‌اند و به همین خاطر ارزش سهام عدالت در این شرکت‌ها بعد از ۱۴ سال همچنان دست نخورده و تغییری نکرد است.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان تهران در مورد اینکه مزیت روش مدیریت غیر مستقیم سهام عدالت چیست، گفت: اگر خانه‌ای بخرید که فرش، مبل، کولر و سایر وسایل منزل را دارد به ارزش آن اضافه می‌شود و جزو دارایی آن است. شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت هم یک دارایی دارند که سهام عدالت شرکت‌های ارزنده است و اگر این شرکت‌ها در بورس عرضه اولیه شوند سهام آن‌ها ظرف مدت کوتاهی رشد می‌کند. همان گونه که سهام شستا که هفته پیش عرضه اولیه شد تا امروز حدود ۶۰ درصد رشد کرده است در حالیکه در روش مدیریت مستقیم سهام عدالت این رشد وجود نخواهد داشت.

جودکی تأکید کرد: سهام عدالت با ارزش است و در هر ۲ روش مستقیم یا غیر مستقیم به مردم توصیه می‌کنیم آن را نگه دارند، اما اگر کسی روش غیر مستقیم را انتخاب کند، سود بیشتری می‌برد. چون هر شرکتی که عرضه اولیه می‌شود، بعد از مدتی حداقل ۵۰ درصد قیمت سهام آن اضافه می‌شود.

وی در پایان گفت: اگر کسی مدیریت مستقیم سهام عدالت خود را برگزیند، ممکن است بعد از آزادسازی سهام به علت عرضه متورم این سهام در بازار حتی قیمت آن سقوط کند.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری سهام عدالت استان تهران گفت: ابلاغیه رهبری برای آزادسازی سهام عدالت به معنای تغییر قانون یا تغییر ساختار نیست، بلکه عده‌ای نقشه کشیدند که سهام عدالت مردم را به نحوی به سمت خود بکشند.