نمایندگان مجلس اسیر رانت‌ها شده اند/ چرا شورای نگهبان نمایندگان بیشتری را رد صلاحیت نکرد؟ /مجلس بوی تعفن می‌دهد
با تاکیدات رهبری مبنی بر جوانگرایی، جریان انقلاب هم در انتخابات پیش روی مجلس به سمت جوان گرایی حرکت کرده و جوانان اصولگرا در انتخابات حضور پر رنگی دارند. دکتر امیر سیاح اقتصاد دان و یکی از این جوانان است که در لیست 90 نفره اصولگرایان نام او هم دیده می شود.
پایگاه خبری فردا: با تاکیدات رهبری مبنی بر جوانگرایی، جریان انقلاب هم در انتخابات پیش روی مجلس به سمت جوان گرایی حرکت کرده و جوانان اصولگرا در انتخابات حضور پر رنگی دارند. دکتر امیر سیاح اقتصاد دان و یکی از این جوانان است که در لیست 90 نفره اصولگرایان نام او هم دیده می شود.
با سیاح پیرامون مجلس و الزامات کار آمدی این نهاد مهم به گفتگو پرداخته ایم.
فردا: در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی هستیم. گزاره ای که خیلی در چند ماه اخیر تکرار شد این بود که مجلس شورای اسلامی از جایگاه خودش تنزل پیدا کرده و چیزی که انتظارش را داریم نیست. چرا به نظر شما این اتفاق افتاد؟ آیا این موضوع را قبول دارید؟
سیاح: دلیل اصلی که مجلس از جایگاه خود عدول کرده و آلوده شده این است که نماینده های مجلس در برخی موارد منفعت ملی و تکلیف اصلی خود را فراموش کرده اند و به دنبال امتیاز طلبی و منافع شخصی خود افتادند، به هزینه شرکت های دولتی و خصولتی به خارج رفتند و عضو هیئت مدیره شرکت‌ها شدند و لابی گری کردند و نامه برای وام و استخدام و انتصابات نوشتند و دخالت کردند و جایگاه خودشان را که می‌تواند جایی باشد که دولت از آنها بترسد که خطا کند یا زور به مردم و موکلین آنها بگوید تنزل دادند تا حدی که دولت نمی‌ترسد و سریعا می‌گوید قانون را اجرا نمی‌کند و اگر قانونی هم بخواهد به مجلس نمی‌آورد و سران قوا تصویب می‌کند.
فردا: این صحبت خیلی فرد گرایانه است. عده ای می‌گویند مشکل ساختاری است اما شما می‌گویید اگر نمایندگان الف و ب عوض بشوند و به جای آنها نماینده های دیگری بیاید وضع بهتر می‌شود
سیاح: این را نگفتم. گفتم هرکسی می‌نشیند، چه الف چه ج باشد ، اگر تعارض منافع داشت جلسه را ترک کند و اعلام کند. عضو هیئت مدیره دولتی‌ها و خصولتی‌ها نشود، هدیه قبول نکند. جلسه ای اگر برای انجام تکلیف به دستگاه های اجرایی می‌رود حق جلسه نگیرد، مهمانشان در سفرهای خارجی نشود. آدم آنها نشود و موکلان خود را به دولت نفروشد. مجلس نهم بخصوص دهم به نحوی به شلختگی در امور دچار شد. گفتند این فرد عضو هیئت مدیره شده و اشکال ندارد. این فرد لابی کرده و یا آن فرد خلافی کرده اشکال ندارد. یک بار دو بار ده بار وقتی کار خلاف کنید در نهایت به بن بست و آلودگی می‌خورید. وضعیتی که مجلس دچار شده
فردا: خبری آمد که 90 نماینده فعلی رد صلاحیت شدند و اکثرشان به خاطر بحث های مالی بود. تعجب کردید یا عادی بود؟
سیاح: تعجب کردم که چرا 90 تا؟ خیلی بیشتر باید باشند.
فردا: چرا رد صلاحیت نشدند؟
سیاح: قوانین ما و جامعه ما سوء استفاده از جایگاه و قدرت را هنوز خیلی قبح نگذاشته و مثلا اینکه نماینده لابی کند و بگوید فردی را استخدام کنید، این را بد نمی‌داند. یعنی چه که این فرد را استخدام کنید؟ یعنی حق فردی که از نظر شاخص هایی که به درد آن دستگاه می‌خورد را ضایع کنید و فرد دیگری را بگذارید . به همین راحتی حق مردم را می‌خورند. کار کثیفی است. این نماینده را باید رسوا کرد. این برای دستگاه نظارتی و شورای نگهبان عادی است و بد نمی‌دانند. آنقدر تکرار شده که عادی تلقی می شود.
فردا: بحثی که درباره مجلس فعلی مطرح می‌شود این است که علاوه بر بحث فساد، در بحث نظارت و قانونگذاری به اصطلاح افراد کوتوله در آن بوده اند و نتوانسته اند در حوزه قانونگذاری کاری کنند. این چرا اتفاق افتاد؟ آیا سطح کیفی نمایندگان پایین است یا سیستم انتخابابی ما مشکل دارد؟
سیاح: هر دو. هم سیستم انتخاباتی ما مشکل دارد به این معنی که یک نفر می‌تواند مردم را گول بزند و به مجلس برود. دروغ بگوید و وعده نا به جا دهد و وعده هایی دهد که حق و تکلیف نماینده نیست و قانون به او اجازه چنین کاری را نداده. ثانیا این که افراد ضعیف یا افرادی که تکلیف نمایندگی را نمی‌دانند وقتی به آن جا بروند نتیجه این می‌شود که دخالت های غیر کارشناسی می‌کنند.
فردا: اینکه می‌فرمایید بحث معرفی و استخدام افراد بر اساس روابطی که هست، شاید لازم است ساختاری نگاه کنیم. در کشور ما ساختار حزبی جا نیافتاده که افراد رشد کنند و بالا بیایند و همه انتصابات و رفت و آمدهایی که شکل می‌گیرد بر اساس شناخت فردی است. مثلا شما در جایی رئیس می‌شوید و برای خود معاون می‌گذارید. از افرادی که خودتان می‌شناسید و اصطلاحا دوستان خود و افرادی که با آنها رفت و آمد داریم. شما اگر بخواهید شایسته ترین افراد را معاون بگذارید چطور شناسایی می‌کنید؟
سیاح: درست است که از لحاظ جامعه شناسی سیاسی، نظام نخبه گزینی مان ضعیف است و حزب نداریم؛ اما بینابین اینها دو رده دیگر هم هست. پایین تر از نخبه گزینی که با شاخص های دقیق شایسته گزینی و شایسته سالاری باشد نداریم و راه دوم این است که وقتی بخواهم انتخاب کنم می‌بینم چه کسی بهتر و سالم تر است. این یکراه حل است که در دهه شصت بود. در آن زمان شهید رجایی و اسطوره های انقلاب اطراف خود را می‌دیدند که چه کسانی خوب است و آنها را می‌گذاشتند. یک زمانی پست‌ها را می‌فروشند. می‌گویند این پست این مقدار رانت است و چند میلیارد. به این نمی‌توان ساختاری گفت. این درجه حضیضی است که دچارش شده ایم
فردا: جریان مقابل شما می‌گویند انتخابات رقابتی نیست و انتخابات تبدیل به تشریفات شده . نظر شما چیست ؟
سیاح: نمی دانم دلیلشان چیست
فردا: می گویند کاندیدای ما را رد کرده اند و این انتخابات نیست. همه اصولگرا هستند.
سیاح: نمی دانم. در جریان نیستم.
فردا: این را قبول دارید؟
سیاح: آنقدر موضوع کوچک است که ارزش پاسخ ندارد.
فردا: چرا احساس کردید که در مجلس می‌توانید موثر باشید ؟
سیاح: من بیش از 15 سال است که در قوه مقننه هستم و سال ها کارت ورود به کمیسیون‌ها را داشته ام و به خصوص در این دوره اخیر می‌دیدم که نمایندگان به صحبت های کارشناسی گوش نمی‌دادند و کار دیگری می‌کردند. ما گلویمان را پاره می‌کردیم که این درست است و به این دلایل به نفع کشور است و می‌دیدیم نماینده جای دیگری منفعتش اقتضا می‌کرد که رای به ضرر کشور دهد و می‌داد. گفتیم بس است. چقدر توهین؟ این توهین را قبول نکردم و گفتم باید خودمان آنجا بنشینم. البته نشستنمان شرط دارد. این مجلس آلوده تر از این حرفهاست. این مجلسی که موجود است بوی تعفن می‌دهد. شرط داریم. اول اینکه هدیه گرفتن نمایندگان از دستگاه های اجرایی و اشخاص حقیقی و حقوقی باید ممنوع باشد. کسی هم گرفت رسوایش می‌کنیم و دستش را به روش های قانونی قطع می‌کنیم. دوما هیئت مدیره شدن ممنوع. سوما نامه نوشتن برای امتیازان مانند استخدام و انتصاب و وام ممنوع. کسی هم اگر نوشت، گیرنده و فرستنده نامه را در چهارچوب قانون دستش را قطع می‌کنیم. یعنی کاری می‌کنیم که رسوا شود. اگر نتوانیم این کار را بکنیم بیرون می‌آییم. این مجلس موجود کثیف تر از آن است که بشود در آن نفس کشید. اول اینطور تمیزش می‌کنیم. تا مجلس تمیز نشود نمی‌شود کاری کرد. همین لاریجانی همین کار را می‌کند. باید کار او را انجام دهیم؟ هرگز این کار را نمی‌کنیم. اول تمیزش می‌کنیم و بعد طرح هایی که اقتصاد ایران را نجات می‌دهد را اجرا می‌کنیم.
فردا: فرض کنید قدم اول را برداشتیم و مجلس متحول شد. آیا ایده و فکر و طرح مشخصی دارید که بگوییم طرح شما برای مجلس آینده چیست؟
سیاح: ما در سال های گذشته چند کار انجام دادیم که مجموعا می‌شود گفت طرح نجات اقتصاد ایران. یکی الگوی راهبردی حمایت از تولید را با کمک جامعه کارشناسی کشور نوشتیم. در نیمه اول امسال، تشکل های مختلف اقتصادی و دانشگاه‌ها و پژوهشگاه های مختلف رفتم و این را ارائه دادم. چکش کاری شد و نقطه ضعف‌ها را سعی کردیم برطرف کنیم. این کار تیمی بود. به جز الگوی راهبردی حمایت از تولید که در آن بیشتر کارهایش نظارتی است و یکی دو قانون لازم دارد از جمله قوانینی که هدایت سرمایه‌ها به کارهای نامولد و سوداگری های رقیب تولید را منع کند. این نیاز به قانون دارد. یک سری کارها دارد که قانون است و اجرا نمی‌شود و این را به سختی و با جدیت فشار می‌گذاریم بر روی دولت که کارهای خوب را اجرا کند و کارهای بد را اجرا نکند.
فردا: می گویند سیستم قانونگذاری ما غیر کارشناسی است. یعنی قانونی می‌نویسیم و 15 اصلاحیه برای آن می‌زنیم. این را قبول دارید و اینکه مشکل از کجاست و می‌شود اصلاحش کرد؟
سیاح: یک سیستم ماست مالیزاسیون در هیئت رئیسه مجلس بخصوص اخیر وجود دارد که اجازه می‌دهند دست ببرند در مصوبات صحن و کارهای زشتی کنند روی خرابی‌ها چشم می‌پوشند. می‌گویند ندیده ایم. نتیجه اش این می‌شود. این چیزها را باید بشوییم.
فردا: اگر بخواهیم مشخصا سه وعده مشخص بدهید که فردای چهار سال مجلسی که قرار است تشکیل شود، از شما بپرسیم، آن سه وعده چیست که آن را عملی خواهید کرد؟
سیاح: اولا هدیه نگیرم از دستگاه های دولتی و شخصی و همه همت خود را به کار ببرم که هیچ نماینده ای نگیرد. دوما نامه ننویسم نه نامه وام نه استخدام و نه هیچ رانتی را و اجازه ندهم کسی بنویسد. همینطور سامانه ای درست کنم که پیگیر مشکلات مردم و تولید کنندگان باشد. یعنی دستگاه و سیستم به دنبال مشکل تولید کننده برود. اگر معلمی حقش است که جابجا شود به سیستم نامه بنویسد و کارشناسان با قانون و مقررات مقایسه کنند و ببینند حق وی خورده شده یا نه و در آن صورت از طریق قوه مقننه پیگیری کند. سومین وعده هم این است که عضو هیئت مدیره شرکت های دولتی و خصولتی و بنیادهای زیر نظر رهبری و ارتش و سپاه و هر چیز بیت المالی نشوم و اجازه ندهم مجلسی‌ها هم بشوند. در غیر این صورت محکم جلویش بایستم.
فردا: قول می‌دهید که با وارد کننده ای به اداره دولتی هم نروید؟
سیاح: انشالله - البته این چهارمین وعده بود. معمولا کسانی انقدر به ذلت می‌افتند که صد بار نامه نوشته اند و نامه شان به سطل زباله انداخته اند و خودش بلند شده به آنجا رفته. در واقع رفتن به آنجا، سخیف ترین حالت نامه نوشتن است.
فردا: برگردیم به عقب. مردم عادی الان طیفی از مردم می‌گویند اصلا مجلس شورای اسلامی چیست و بود و نبودش چه فرقی دارد؟ اگر مجلس مد نظر شما روی کار بیاید قرار است دقیقا چه کار کند ؟
سیاح: مردم حق دارند. این مجلس دهم را حق دارند بپرسند چیست. جایی که یک مشت افراد می‌روند و رانت‌ها را بین خود توزیع می‌کنند. مجلس فعلی همین است. مجلسی که عضو هیئت مدیره نباشد و.. خلاصه عکس لختی اش در جیب دولت نباشد که اگر بخواهد اعتراض به ظلم و بی عدالتی کند و به او بگویند اسمت در جیب من است، مجلسی که اینطور نباشد می‌تواند حق مردم را بگیرد. الان زمین بازی کج است. عده ای که به راس وصل هستند، ایران را گروگان گرفته اند و قاعده بازی را دگرگون کرده اند. به سر سفره های چرب رفته اند و در‌ها را بسته اند و اجازه نمی‌دهند مردم از ثروت کشور و منافع ملی استفاده کنند. اگر ما برویم در‌ها را باز می‌کنیم. البته خیلی سخت است و نیاز دارد خون‌ها ریخته شود. خون واقعی! قبرستان‌ها آباد می‌شود تا این اتفاق بیافتد. خیلی سخت است. چهار درصدی که کشور را به این وضع در آورده اند فکر می‌کنید به این راحتی اجازه می‌دهند اوضاع را تغییر کنیم؟ نه سریع و نه آسان نمی‌شود
فردا: این جهت گیری شماست؟
سیاح: همه تلاشمان را می‌کنیم که آن چهار درصد رسوا شوند. شرط این است که جیب هایمان بسته بماند.
فردا: پس قول می‌دهید دریافتی شما از مجلس شورای اسلامی علنی باشد؟
سیاح: حتما
فردا: الان دچار تحریم هستیم و وقتی بحث مشکلات کشور مخصوصا مشکلات معیشتی کشور می‌شود مسئولان می‌گویند تحریم هستیم و در محدودیت هستیم. در صورت تداوم تحریم آیا می‌توان با تحول در مجلس شورای اسلامی کمکی یا تلاشی در جهت بهبود وضع مردم اتفاق بیافتد، مشخصا در وضعیت اقتصادی؟
سیاح: تا وقتی روحانی و تیمش هستند و فکر می‌کنند مشکل کشور تحریم است خیر - من اگر باشد، اولین کار بعد از نشستن مجلس، عزل روحانی است. به خودمراستش می‌کنیم. از اینکه فکر کند که مشکل ما در خارج است، توجهش را جلب می‌کنیم به اطرافیانش و بدنه ساختاری حکومتی. اینها باید درست شود تا اقتصاد کشور درست شود.
فردا: با وجود دولت روحانی یعنی در دو سال اول عملا چه کار خواهید کرد؟
سیاح: از همین دولت خسته و پیر و نابلد، کار می‌کشیم. بایستید و تماشا کنید
فردا: درمورد گزارش عملکرد، اینکه گزارش عملکردی به مردم بدهیم، چون بالاخره نهادهایی در داخل مجلس مانند کمیسیون اصل نود نمی‌دانیم گزارشاتی که تهیه می‌کند و تحقیق و تفحص در نهایت چه می‌شود. گزارشات هست ولی اطلاعی نداریم. امکان شفاف کردن این نهادها که داخل مجلس هستند و عملکردشان وجود دارد؟ چه کار می‌توان انجام داد؟
سیاح: با یک سری از دوستان گروهی درست کردیم و ایده هایمان برای درست شدن مجلس را می‌نویسیم که چه کار می‌توانیم بکنیم تا مجلس از این خرفتی و بی اثری در بیاید. یک سری کارها را بنا داریم انجام دهیم. از جمله اینکه قوانین نمادین را ممنوع کنیم. مثلا قانون مبارزه با امریکا. اینها یعنی چه؟ اگر ایران قوی شود خودش در دهان امریکا می‌زند. کما اینکه از نظر نظامی قوی هستیم و امریکا حرئت حمله کردن ندارد. مثل جلسات نمادین یا پوشیدن لباس بسیج و چفیه انداختن روحیه ات باید چفیه و جهادی باشد. همه وجودت آمریکایی است و با لباس سپاه عکس می‌گیرید؟ این دست کارها را از مجلس جمع می‌کنیم. نامه نوشتن به دستگاه های اجرایی برای وام یا تغییر رشته. اگر حقش است سیستم باید حقش را بدهد. بروید سیستم را درست کنید به جای اینکه نامه نگاری کنید و وقت خود و دستگاه اجرایی را بگیرید. سعی می‌کنیم سیستم را درست کنیم تا با خود تنظیم گری، ناهنجاری‌ها را درست کند. الان سیستم اجرایی ما قفل است و به طور سیستمی قبل است و سالهاست انحراف رفته و درست نشده. از راس ذهن‌ها هنگ کرده و سیستمی که کشور را باید اداره کند هنگ است و اگر گزینه ای به او بدهیم تصمیم بدترین را می‌گیرد. همینطور حاکمیت قانون که این لیست مفصل است. یعنی قانون یا باید داشته باشیم یا حذف شود. قانونی که وجود داشته باشد ولی اجرا نشود را باید کنار گذاشت. یا باید ببینیم چرا اجرا نمی‌شود و اگر می‌بینیم نمی‌شود اجرا شود حذفش کنیم
فردا: سوال آخر و جمع بندی؛ رهبری در خطبه های اخیرشان، بحث راهبرد کلی کشور را قوی شدن مطرح کردند. تنها راه مشکلات هم این است که در حوزه های مختلف قوی شویم. راهبرد انتخابات اخیر هم به نظر شخصی همین قوی شدن باید باشد. برای این چه برنامه ای دارید؟ فکر می‌کنید چطور می‌شود این تحقق پیدا کند و کشور در حوزه های مختلف قوی شود؟
سیاح: لازمه قوی شدن در دنیای امروز این است که تولیدمان بالا باشد و محصولات خوب و گران قیمت تولید کنیم. منظور تولید پسته و فرش و زعفران نیست. بلکه چیزهایی که ارزش افزوده بالایی دارد. محصولات های تک. اگر یک دایره را در نظر بگیریم که سهم عوامل تولید از ارزش افزوده تولید باشد، سهم کوچک در دنیای امروز برای کارگر و سرمایه و جا و زمین و... است و سهم بزرگ که برخی کشورها در چنین چیزی گوشی اگر دو میلیون باشد، فرض کنید با یک سوزن تکنولوژی اش را از داخل آن بیرون بکشیم. مقداری فلز و شیشه می‌ماند که هزار تومان هم نمی‌ارزد. کمی فلز و شیشه هزار تومانی برده و ده هزار تومان کارگر برده و ده هزار تومان ماشین آلات و ده هزار تومان هم زمین و... یک میلیون و هشتصد هزار تومان آن تکنولوژی است. محصولات های تک باید تولید کنیم. نگاه جامعه کارشناسی کشور این است که این مخصوص امریکاست و مقداری مخصوص اروپای غربی اگر امریکا بگذارد. ما باید بچه خوبی باشیم که امریکا این را به ما بدهد تا تولید کنیم. این نگاه را باید اصلاح کنیم. محصول های تک را می‌شود بدست آورد؛ نه به شرطی که التماس امریکا را بکنیم. هیچ وقت امریکا چیزی را که بتواند مرز تکنولوژی دنیا باشد را نمی‌دهد. مرز تکنولوژی به تعبیر امریکا جواهر روی تاج سر ابرقدرتی امریکاست. محصول های تک به شما نمی‌دهد. به هیچ کس نمی‌دهد. حتی به اروپای غربی نمی‌دهد چون ابزار هژمونی او است. اما با تحقیق و توسعه با مهندسی معکوس و جاسوسی صنعتی و رفتن و نشستن در بهترین دانشگاه دنیا می‌توان بدست آورد کما اینکه در نانو و بیوتکنولوژی و سلولهای بنیادی بدست آورده ایم. در بقیه محصولات هم می‌توانیم بدست آوریم. نه در همه محصولات. بلکه حکومت باید استراتژی آن را طراحی کند که در اینها مزیت ماست و می‌توانیم سریع به مرز دنیا و لبه فناوری دنیا برسانیم و محصولی درست کنیم که حتی امریکا نتوانسته باشد ان را درست کند. این کار را می‌شود کرد به شرطی که این تفکر خانه خراب کن را از جمهوری اسلامی بیرون کنیم که اینطور جمهوری اسلامی را به ذلت نیندازد. قوی می‌شویم به شرطی که آدم های ضعیف و خانه خراب کن را از حکومت جارو کنیم و حکومت جمهوری اسلامی را از آنها پس بگیریم.