پامپئو و سفر به «اطراف روسیه»

خبرگزاری فارس:«مایک پامپئو» وزیر امور خارجه آمریکا ظرف چند روز اخیر با سفر به برخی از کشورهای همسایه با روسیه سفر کرد و تحکیم روابط واشنگتن با آن‌ها را خواستار شد.

سفر پامپئو به این کشورهای جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی در حالی انجام شد که معاهدات کنترل تسلیحاتی میان روسیه و آمریکا فسخ شده یا مهلت تمدید آن‌ها رو اتمام است و واشنگتن به‌دنبال افزایش حضور نظامی در مرزهای روسیه است.

اوکراین

پامپئو در اولین سفر خود، روز جمعه وارد «کی‌یف» پایتخت اوکراین شد. وی در نشست خبری مشترک با «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین در توضیح چرایی حمایت آمریکا از این کشور، اوکراین را «یک منطقه حائل بین دموکراسی و اقتدارگرایی در شرق اروپا» توصیف کرد.

زلسنکی نیز از آمریکا خواست درباره حل درگیری‌ها و منازعه در شرق اوکراین (بین نیروهای دولتی و جدایی طلبان نزدیک به روسیه) «نقش بیشتری» ایفا کند.

وزارت خارجه اوکراین نیز بعد از دیدار دوجانبه پامپئو با «وادیم پریستایکو» وزیر خارجه اوکراین در کی‌یف اعلام کرد: «پامپئو به اوکراین درباره حمایت کامل ایالات متحده از این کشور به منظور متوقف کردن تجاوزگری روسیه و احیای حاکمیت و تمامیت ارزی کامل اوکراین اطمینان داد».

وزیر خارجه آمریکا درباره رسوایی استیضاح «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور این کشور به خاطر پرونده موسوم به «اوکراین‌گیت» و تاثیر آن بر روابط واشنگتن با کی‌یف گفت: «فکر نمی‌کنم این مسائل بر روابط دوستانه و گرم‌مان تاثیر گذاشته باشند».

این پرونده بعد از جنجال‌ها درباره فشارهای ترامپ به همتای اوکراینی خود برای انجام تحقیقات فساد علیه «جو بایدن» و پسرش «هانتر بایدن» درباره فعالیت شرکت اوکراینی «بوریسما» (که هانتر بایدن عضو هیات مدیره آن بود) آغاز شد و کار به استیضاح رئیس‌جمهور آمریکا در کنگره کشید.

دموکرات‌ها معتقدند، ترامپ با سوءاستفاده از مقام خود و برای فشار بر اوکراین به منظور انجام تحقیقات علیه جو و هانتر بایدن، کمک نظامی واشنگتن به اوکراین را متوقف کرده بود اما رئیس‌جمهور آمریکا و حامیان جمهوری‌خواهش این اتهام را رد کرده‌اند.

بلاروس

پامپئو روز شنبه وارد بلاروس مقصد بعدی خود شد. او در دیدار با «الکساندر لوکاشنکو» رئیس‌جمهور بلاروس ضمن حمایت از آنچه استقلال این کشور نامید، گفت: «[بلاروس] تاریخچه‌ای طولانی با روسیه دارد. موضوع بر سر انتخاب یکی از ما دوتا نیست. ما می‌خواهیم در اینجا (بلاروس) حضور داشته باشیم».

پامپئو گفت پس از ۱۰ سال قطعی روابط، واشنگتن به زودی سفیر خود در مینسک را منصوب می‌کند و در کنار آن بر اصلاحاتی درخصوص حقوق بشر در بلاروس و تقویت روابط اقتصادی دوجانبه تأکید خواهد کرد.

وزیر خارجه آمریکا پس از دیدار با لوکاشنکو و دیگر مقامات بلاروس در پیامی توئیتری نوشت: «خوشحالم که با رئیس‌جمهور لوکاشنکو و ماکِی وزیر خارجه (بلاروس) برای صحبت درباره راه‌هایی که بلاروس بتواند دموکراسی و حقوق بشر و تجارت و سرمایه‌گذاری را تقویت کند، دیدار کردم. ایالات متحده قویا به حمایت از بلاروس به عنوان یک کشور مستقل و دارای حاکمیت متعهد است».

نزاع نفتی میان بلاروس و روسیه چند سال قبل و زمانی آغاز شد که مسکو پیشنهاد افزایش قیمت نفت صادراتی به بلاروس با اخذ مالیات را مطرح کرد و همین امر به افزایش قیمت نفت خام برای پالایشگاههای بلاروس شد و مینسک اعلام کرد که این امر غیرمنصفانه است.

دیگر اختلاف میان این دو کشور به الحاق منطقه «کریمه» اوکراین به روسیه پس از یک همه‌پرسی برمی‌گردد. بلاروس از به رسمیت شناختن این الحاق خودداری کرد و این اقدام موجب تیره شدن روابط میان دو کشور شد.

پامپئو در دیدار با «ولادیمیر ماکی» وزیر خارجه بلاروس با هدف بهره‌برداری وی از اختلافات پیش آمده میان مینسک و مسکو وعده داد: «آمریکا خواستار کمک به بلاروس در ساخت کشوری مستقل است. تولیدکنندگان انرژی ما، آمادگی دارند، ۱۰۰ درصد از نفت مورد نیاز شما را به قیمتی رقابتی به شما عرضه کنند».

قزاقستان

مقصد سوم سفرهای پامپئو کشور قزاقستان واقع در جنوب روسیه بود. پامپئو در شهر «نورسلطان» پایتخت قزاقستان با اشاره به لزوم «اصلاحات واقعی» در این کشور گفت واشنگتن برای «کمک به ایجاد تحولات» در این کشور نفت‌خیز آماده است.

پامپئو همچنین خواستار خارج شدن قزاقستان از مسیر نفوذ و سرمایه‌گذاری چین شد و گفت کشورهای آسیای مرکزی باید علیه فشار چین بر اقلیت‌ها متحد شوند.

او در دیدار با مقامات ارشد قزاق مدعی شد، جذابیت سرمایه‌گذاری چین به قیمت استقلال و حاکمیت کشورهایی تمام می‌شود که در دامش می‌افتند و می‌تواند به‌جای سود، به آن‌ها زیان وارد کند.

پامپئو در عوض خواستار اصلاحاتی در ساختار اقتصادی قزاقستان شد که سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در این کشور را تسهیل کند.

ازبکستان

پامپئو در آخرین مقصد این دور از سفرهایش یکشنبه شب وارد «تاشکند» پایتخت ازبکستان شد. این کشور با این‌که در همسایگی روسیه قرار ندارد از جمله کشورهای پساشوروی محسوب می‌شود.

وزیر امور خارجه آمریکا در تاشکند با «عبدالعزیز کامیلوف» همتای ازبکستانی خود دیدار کرد. او قرار است روز دوشنبه با وزرای امور خارجه قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان در نشستی با عنوان «C5+1» شرکت کند.

چین‌هراسی و روسیه‌ستیزی، دستورکار اصلی پامپئو

پامپئو پیش از آن‌که از واشنگتن به کی‌یف سفر کند، توقفی دو روزه در لندن داشت. او در نشست خبری با «دومینیک راب» همتای انگلیسی خود، چین را بزرگ‌ترین تهدید برای تمام جهان برشمرد. او از دولت انگلیس درخواست کرد از قرارداد با شرکت چینی «هوآوی» جهت تأمین اینترنت نسل پنجم چشم‌پوشی کند. وی مدعی شد این شرکت تحت نظر دولت چین فعالیت می‌کند و ابزاری برای جاسوسی از سایر دولت‌ها است.

آمریکا که در جنگ اقتصادی با چین قرار دارد، همواره تلاش کرده است تا کشورهای آسیایی را از همکاری تجاری با چین بازدارد و برای رسیدن به این هدف از حربه چین‌هراسی استفاده می‌کند. واشنگتن مدعی است کشورهایی که با چین وارد معامله می‌شوند در تله استقراضی این کشور گیر افتاده و با افزایش نفوذ چین، حق حاکمیت و تصمیم‌گیری خود را از دست می‌دهد.

واشنگتن علاوه بر پکن، با مسکو نیز رقابت سیاسی و اقتصادی دارد. ریشه این رقابت به دوران پس از جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد بین آمریکا و شوروی بازمی‌گردد اما در حال حاضر، این رقابت بر تأمین منابع انرژی اروپای شرقی منعطف شده است.

لایحه بودجه پنتاگون که چند هفته پیش به تأیید کاخ سفید هم رسید و به قانون تبدیل شد، دولت آمریکا را ملزم می‌کند که شرکت‌های فعال در پروژه انتقال گاز روسیه به اروپا را تحریم کند. در پی نهایی شدن این لایحه، یک شرکت سوئیسی از پروژه نورد استریم-۲ کنار کشید.

خط لوله در دست احداث «نورد استریم-۲» گاز روسیه را از زیر دریای بالتیک به آلمان انتقال می‌دهد. طول این خط لوله عظیم ۱۲۰۰ کیلومتر است. این خط لوله ظرفیت انتقال سالیانه ۵۵ میلیارد متر مکعب گاز را دارد.

به گفته دیپلمات‌های روس، هدف از اقدامات محدود کننده آمریکا، فشار برای ایجاد امنیت انرژی این اتحادیه نبوده بلکه فشار برای فروش گاز طبیعی مایع آمریکا به بازارهای اروپایی است.

از سوی دیگر، تبلیغات آمریکا علیه روسیه هدفی نظامی را نیز دنبال می‌کند. ترامپ تابستان امسال خروج یک‌جانبه آمریکا از معاهده‌ تسلیحاتی میان مسکو و واشنگتن به نام INF‌ (پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای میان‌برد) را اعلام کرد.

یک معاهده هسته‌ای دیگر میان دو کشور به‌نام «نیو استارت» نیز رو به انقضا است و آمریکا تمایلی برای تمدید آن نشان نداده است.

این در حالی است که آمریکا هفته گذشته خروج شمار بالایی از نیروهایش از آفریقا را اعلام کرد. به‌علاوه، ترامپ بارها بر لزوم کاهش تعداد نیروهای آمریکایی از خاورمیانه تأکید کرده است.

«مارک اسپر» وزیر دفاع آمریکا اعلام کرده است قصد دارد ارتشی جهانی برای مقابله با آنچه تهدیدات احتمالی روسیه و چین می‌نامد، ایجاد کند و به این منظور از حضور نظامی آمریکا در برخی کشورها خواهد کاست؛ با این حال تا کنون زمانی برای خروج نیروهای آمریکایی از آفریقا اعلام نکرده است.

وزارت امور خارجه بلاروس پس از سفر پامپئو به این کشور اعلام کرد: «ما از نقش فعال‌تر آمریکا در بلاروس استقبال می‌کنیم. [در سفر پامپئو] تبادل دیدگاه در خصوص وضعیت منطقه و جنبه‌های تعامل بلاروس با ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) صورت گرفت و بر تلاش بلاروس برای حفظ صلح و امنیت در قاره [اروپا] تأکید شد».

نقش فعال آمریکا در بلاروس این خطر را برای روسیه دارد که مرزهای این کشور تنها ۴۰۰ کیلومتر با مسکو فاصله دارند. آمریکا می‌تواند با بهره‌برداری از اختلافات میان مسکو و مینسک، سیستم‌های دفاع موشکی خود را در بلاروس مستقر کند.