چرا بانکها ساده پول را می گیرند و سخت وام می دهند؟

خبرگزاری مهر: عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، با حضور در استودیوی برنامه گفتگوی ویژه خبری سیاست‌های پولی و ارزی دولت سیاست‌های پولی و ارزی این بانک را برای تقویت اقتصاد تشریح کرد و گفت: اولین حراج عملیات بازار باز فردا دوم بهمن ماه انجام خواهد شد.

وی افزود: در حال حاضر نسبت بدهی های دولت به تولید ناخالص داخلی ۳۲ درصد است در حالیکه برخی از کشورها، این رقم را تا بالای ۱۰۰ درصد تجربه می کنند؛ پس باید دولت بدهی های خود را جایگزین کند و وقتی که شرایط دولت سخت است باید اوراق را به فروش رسانده و در زمانی که اوضاع دولت بهتر است، اوراق خریداری کند.

به گفته همتی، بانک مرکزی فقط از بازار ثانویه اوراق را خریداری می کند و حق خرید اوراق دولت را ندارد. بر این اساس، مطمئن باشید ک اجازه نخواهیم داد که از این بابت به تورم و نقدینگی دامن بزنیم. در عین حال که دولت تلاش می کند که راههای جدیدی را در تحریم بگشاید، اما بانک مرکزی تلاش دارد تا راهکارهای جدیدی را در این رابطه به کار گیرد.

چرا بانکها ساده پول را می گیرند و سخت وام می دهند؟

وی افزود: اینکه مشتریان در چارچوب بانک نمی توانند وام بگیرند با اینکه بانکها وام نمی گیرند، متفاوت است؛ چراکه از ابتدای سال تا به حال ۶۲۶ هزار میلیارد تومان از سوی بانکها به عنوان تسهیلات پرداخت شده است. اینکه همه این ارقام را دانه درشت ها گرفته باشند، صحت ندارد؛ چراکه ۸۵۰ هزار نفر ۲۴ هزار میلیارد تومان وام ازدواج از بانکها گرفته اند؛ این در حالی است که در حوزه دانش بنیان، ۸۳۰۰ میلیارد تومان به ۸۷۱ شرکت طی نه ماهه ابتدای امسال وام داده شده است.

همتی گفت: ۷۱ درصد از وام هایی که به بخش صنعت داده شده، به سرمایه در گردش پرداخت شده است، یعنی سر سال باید این منابع پس داده شده و دوباره وام گرفته شود. ما اکنون ۱۰ هزار میلیارد تومان برای اشتغال پایدار اختصاص داده شده و برای ۳۲۸ هزار نفر نیز شغل ایجاد شده است.

وی تصریح کرد: من می دانم که مردم تحت فشار هستند و شرایط تحریم مردم را کلافه کرده است و ما هم امیدواریم کاری برای مردم انجام دهیم. من اطلاعات و آمار دارم که بانکها به مردم وام می دهند؛ چرا صادرات غیرنفتی کشور مثبت شده است، به خاطر این بود که تولید رونق یافته است.

همتی گفت: ما به تولید کمک می کنیم و وام داده ایم، این در حالی است که بانکها نیز مشکل دار بوده و تخلف دارند؛ اما به هر حال همین اقتصادی که روی پای خود ایستاده و رشد اقتصادی غیرنفتی آن مثبت شده و تورم نزولی دارد، سیستم مالی، پولی و ارزی کشور آن را مورد پشتیبانی قرار داده است. اما ما با بانکهای متخلف برخورد کرده ایم.

آیا بازار ارز همچنان قابل پیش بینی خواهد ماند؟

رئیس کل بانک مرکزی در خصوص بازار ارز گفت: یکسال و نیم پیش در اوج التهابات ارزی که دلار به بالای ۱۹ هزار تومان رسید، رسما اعلام کردم که سیاست های جدیدی ارزی شروع شده و به مردم قول دادم که نرخ ارز را کنترل می کنم، اما به هر حال شوکی که تحریم ایجاد کرده را مهار کردیم. در این دوره یکسال و نیمه به کمک دولت، توانسته ایم که این توطئه را متوقف کرده و بازار ارز را به ثبات برسانیم.

همتی گفت: ثبات بازار ارز ناشی از اقدامات پیچیده ای در بخش نقل و انتقال ارز، تهاتر، اقدامات ریالی و ارزی بوده است و اکنون تجارت خارجی به ثبات رسیده است. در نه ماهه امسال بالغ بر ۳۱ میلیارد دلار رسیده است و ۱۰۰ میلیون دلار هم مازاد تجاری داریم، آن هم در کشوری که تحت سخت ترین تحریم است.

وی افزود: این یک پیروزی بزرگ برای کشور است و اگرچه فشار خیلی زیاد است و به طبقات پایین جامعه آمده است، اما به هر حال مسئولان مشغول به کار هستند. الان اقتصاد ما پایدار است و قول می دهم که ثبات نرخ ارز را حتما تضمین کنم. هنوز هم نرخ ارز ارزش ذاتی ارز نیست، ولی ثبات را فدای نرخ نخواهم کرد که نرخ را به یک نقطه برسانم ولی نوسان داشته باشد، پس من قول می دهم که اقتصاد ایران پیش بینی پذیر شود.

صادرکنندگان در بازگشت ارز خیلی خوب عمل کردند

همتی گفت: وظیفه بانک مرکزی این است که متغیرهای اقتصادی را برای فعالان اقتصادی پیش بینی پذیر کنیم.

وی با بیان اینکه میانگین هفت ماهه نرخ نیما نوسان خاصی نکرده است، گفت: من مرهون زحمات صادرکنندگان هستند و آنها کار مهمی را انجام داده اند، البته ما نیز تلاش کردیم که به آنها تسهیلات بدهیم و از ابتدای سال جاری نیز ۲۰ میلیارد دلار ارز صادرات در سامانه نیما عرضه شده است و ما توانستیم بیش از ۳۲ میلیارد دلار تامین ارز واردات داشته باشیم. یعنی تا به امروز، ۳۲ میلیارد دلار تامین مالی برای واردات داشته ایم و صادرکنندگان غیرنفتی ۲۰ میلیارد دلار ارز آورده اند و خوب عمل می کنند و اگر سود هم می برند نوش جان آنها باشد.

همتی گفت: صادرات ناشی از تولید است و تولیدکنندگان به آرامش بازار کمک کرده اند، این در حالی است که امسال تقویت تولید اولویت اول ما است و این مسیر را در تولید و صادرات به خوبی حمایت خواهیم کرد.

وی اظهار داشت: بی سابقه ترین تحریم بر علیه ایران وضع شده و بر کشورهای دوست و همسایه ما نیز فشار وارد می آورند که با ایران کار نکنند، پس اینکه ما فکر کنیم که ارز مورد نیاز همه واردکنندگان را مثل شرایط داخلی تامین کنیم اشتباه است؛ پس ما تاکید بر داخلی سازی داریم.

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بخش قابل توجهی از داروی وارداتی در داخل تولید شده است، گفت: نیاز ارزی در این بخش کاهش یافته است؛ این در حالی است که باید در سایر بخش های نیز این گونه عمل کنیم؛ یعنی در زمانی که مواد اولیه و واسطه ای قابل تولید باشند، ارز برای واردات نخواهیم داد.

واردکنندگان خودرو ما را بیچاره کرده اند، اما من اجازه اختصاص ارز به آنها را نمی دهم

وی افزود: برخی ستادهایی درست کرده اند که تولید داخلی را رونق دهند؛ پس کم بودن ارز برای واردات بی رویه باعث شود که خلاقیت های داخلی رشد کند. به این معنا که برخی بانک مرکزی را بیچاره کرده اند و فشار می آورند که برخی از خودروها را بتوانند ترخیص کنند. ما یکبار برای همیشه باید محکم بایستیم و بگوییم که دولت تصمیم گرفته به خودرو اجازه واردات ندهد. من به این ها ارز نخواهم داد و واردات خودرو را آزاد نخواهم کرد.

همتی گفت: ما در مرداد سال ۹۷ مقرراتی را برای واردات خودرو گذاشتیم و اگر خارج از ضوابط واردات خودرو صورت گیرد من به عنوان بانک مرکزی با این واردات مخالفت خواهم کرد و ارز آن را تامین نمی کنم. در شرایطی که مواد اولیه ما با مشکل تامین ارز مواجه هستند، چرا باید خودرو وارد شود؛ حتی با واردات خودروهای هیبریدی هم موافق نیستم چراکه کارهای واجب تری داریم و باید برای سالهای آینده ذخیره ارزی داشته باشیم؛ ما به هر حال هنوز نمی دانیم شرایط تحریم در سالهای آینده چه خواهد شد.

وی افزود: ذخایر اسکناسی ارز ما نسبت به یک دهه گذشته بی سابقه است، ولی من به خودم اجازه نمی دهم که آن را بی رویه در بازار بریزم. دلالان نمی توانند بر بازار اکنون اثرگذار باشند چراکه به خوبی می دانند اگر بانک مرکزی بخواهد یک شبه بازار را کنترل کند و ارز در بازار بریزد، حتما دلالان را دچار مشکل خواهد کرد.

ادغام بانکها در چه مرحله ای است

همتی با بیان اینکه گروههایی از دادگستری مشغول ارزیابی اموال و دارایی های بانکی هستند گفت: دو بانک به زودی در بانک سپه ادغام شده و اکنون بیش از ۶۰ درصد سهام بانکها به بانک سپه منتقل شده است و امکان ابقای آنها وجود ندارد و ظرف دو سه ماه آینده تابلوی بانک سپه بالای این شعب خواهد رفت.

همتی با بیان اینکه زیان بانکها در سال ۹۷ معادل ۵۰ درصد کاهش یافته است، گفت: بانک حساس است و نمی تواند با آن تند برخورد کرد. این در حالی است که پله به پله کار را پیش خواهم برد. بخشی از این بانکها قصد دارند که دارایی های خود را بفروشند، اما مشکل دارند؛ به هر حال من شک ندارم که

وی افزود: رئیس جمهور پیشنهاد داده است که شاید به این نتیجه برسیم که شرکتها را وکالتا به هلدینگی بدهیم که نیابتا اموال آنها را به فروش برسانند؛ ضمن اینکه بانکها نیز بحث قیمتگذاری دارند که این را هم حل کردیم که قیمت آنها را منصفانه نرخگذاری کنند.

هیچ وامی از سیستم بانکی نگرفتم

وی با بیان اینکه بیست سال قبل وام هیات علمی گرفته ام، گفت: من تا به حال از سیستم بانکی وام نگرفته ام؛ اما باید توجه داشت که ۲۲ هزار شعبه در نظام بانکی وجود دارد که ۷۵۸ هزار وام قرض الحسنه ازدواج داده شده اند؛ این در حالی است که اخلاق هر یک از شعب متفاوت است و بانک نیز باید مطمئن باشد که وام را به دست چه کسی می دهد.

همتی گفت: تشخیص نوع وثایق با رئیس شعب است و ممکن است که از هزار نفر ۹۹۹ رئیس شعبه خوش سلیقه باشد و همکاری کنند؛ این در حالی است که از بانکها می خواهم که با وام گیرندگان ازدواج همکاری کنند.

وی در خصوص قدرت خرید مردم نیز گفت: من وارث یک مجموعه مشکلاتی هستم که فردی مثل ترامپ هم به آن اضافه شده است و با اقداماتی که شروع کرده است، مشکلات جدی برای کشور ایجاد شده؛ یعنی ارزش پول ملی چند برابر کم شده است و این قدرت خرید مردم را کم می کند و احیای آن زمان می خواهد.

همتی اظهار داشت: اگر حقوق را بخواهیم معادل تورم افزایش دهیم، یعنی پول باید چاپ شود و این در درازمدت قدرت خرید مردم را به دلیل افزایش تورم کم می کند؛ پس باید از این حالت رکود تورمی خارج شده و به سمت رونق با تورم کمتر پیش بریم چراکه تورم حذف شدنی نیست.

وی افزود: من مشکلات مردم را حس می کنم ولی در این شرایط، امکان جبران کاهش همه قدرت خرید مردم نیست؛ بلکه دولت کسری بودجه نیز دارد.

از کسری بودجه سال ۹۹ نگران هستم

همتی در خصوص کسری بودجه سال ۹۹ نیز گفت: ما کسری بودجه دولت را مدیریت می کنیم؛ بحث ما نیز همین است که باید مدیریت کنیم وضع کشور بدتر نشود؛ ما در شرایط ایده آل قرار نداریم که همه چیز سر جای خود باشد؛ پس شرایطی که از یک دفاع بسیار سنگین و مقاومت بسیار سنگین، اقتصاد کشور سر برآورده است باید مهلت داشته باشد تا احیا شود؛ تمام سعی دولت این است که ۴ دهک پایین را مورد حمایت قرار دهد تا شاخص های اصلی اقتصاد را احیا کنیم. اما اینکه شش ماه تا یکسال همه این موارد حل شود، امکان پذیر نیست؛ اما روند بهبود خواهد یافت.

وی افزود: نرخ رشد اقتصادی منفی است ولی رشد اقتصادی غیرنفتی نیم درصد مثبت است که کم است، ولی مثبت بودن آن برای ما خوب است چراکه سال گذشته ۴ درصد منفی بودیم؛ ضمن اینکه رشد اقتصادی صنعت و معدن و کشاورزی مثبت شده است اما خدمات نرخ رشد منفی را دارد. امروز نیز گزارش هشت ماهه از کارگاههای صنعتی بزرگ گرفتم مشاهده می شد که نرخ رشد منفی کارگاههای بزرگ به شدت در حال جبران است.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: سال آینده رشد ما بهبود خواهد یافت و من هم نگران بودجه هستیم و نباید شک کنیم، ولی به هر حال در شرایط فعلی، بودجه ای که تزریق می شود، با مدیریت صورت گرفته، آثار منفی حداقلی خواهد داشت و شاید این بودجه نیز نعمتی باشد که اقتصاد غیرنفتی رشد بیشتری یابد؛ به هر حال وابستگی ما به نفت کمتر شده است.

اکنون زمان مناسبی برای حذف صفر از پول ملی است

وی در خصوص حذف صفر از پول ملی گفت: فوریت این طرح تصویب شده است و باید اجازه داد که کمیسیون های مجلس کار را پیش برند، اتفاقا اکنون زمان مناسبی برای حذف صفر از پول ملی است. این در حالی است که ارزش پولی که چاپ کردیم، ۸۵ درصد ۵۰ تومان، ۱۰ هزار تومانی و ۵۰ هزار تومانی است و نقش پول های خرد از بین رفته است.

همتی تصریح کرد: به تدریج پول های خرد حذف شده است، این کار مثبتی است که صفرهای پول ملی حذف شود اما اگر تصویب هم شود، سه سال زمان نیاز دارد که اجرای کامل صورت گیرد.

تراکنش های کمتر از ۱۰۰ هزار تومان رمز پویا نمی خواهند

رئیس کل بانک مرکزی در خصوص رمز پویا گفت: ما بالاخره توانستیم رمز پویا را بر مبنای پیامک حل کنیم و از هشتم بهمن ماه، تک تک بانکها ظرف یک هفته به این سامانه پیامکی وصل خواهند شد؛ این کار بسیار آسانی است که رمز پویا از طریق پیامک برای مشتریان ارسال خواهد شد. این در حالی است که اپلیکیشن های موبایلی نیز مشغول به کار هستند.

وی افزود: کل فیشینگ صورت گرفته در سال گذشته در مورد ۱۰۰ هزار تومان به پایین، معادل ۱۵۰۰ تومان بوده است و رمز پویا برای این تراکنش ها اجباری نیست ولی از هشتم بهمن ماه حتما مردم برای تراکنش های بالای صد هزار تومان، رمز پویا اجباری خواهد شد.

طرح گام از هفته آینده شروع خواهد شد

همتی گفت: تا ۷۰ هزار میلیارد تومان برای طرح گام به تولیدکنندگان اختصاص خواهد یافت و این طرح بسیار مهمی است؛ ضمن اینکه طرح پیشگام را شروع کرده ایم و در دی ماه ۱۵ هزار میلیارد تومان میزان تسهیلات نسبت به آبان ماه افزایش داشته است.

وی افزود: تلاش داریم که تولید بیشترین سهم را از منابع بانک مرکزی دریافت نماید.