تشدید اختلافات در خاندان آل سعود

خبرگزاری تسنیم: به نقل از شبکه الجزیره،‌برخی از اعضای خاندان پادشاهی حاکم و بازرگانان سعودی از نحوه مدیریت محمد بن سلمان ولیعهد در پی عملیات اخیر ارتش و کمیته‌های مردمی یمن در هدف قرار دادن تاسیسات نفتی آرامکو دچار سرخوردگی و ناامیدی شده‌اند.

خبرگزاری رویترز به نقل از یک دیپلمات بلندپایه که اشاره‌ای به هویت وی نکرده و پنج منبعی که با خاندان پادشاهی حاکم و بازرگانان ارتباط دارند- پس از آنکه همه این افراد خواستار عدم ذکر نامشان شدند- از نگرانی برخی از اعضای صاحب نفوذ خاندان حاکم درباره ناتوانی ولیعهد سعودی برای دفاع از بزرگترین کشور صادرکننده نفت در جهان و رهبری بر آن خبر داده است.

در این گزارش به نارضایتی شدید از نحوه مدیریت و سیاست‌های محمد بن سلمان ولیعهد سعودی اشاره شده است.

کاهش اعتماد به ولیعهد سعودی

نیل کویلیام پژوهشگر موسسه چاتام هاوس در لندن که کارشناس امور عربستان و دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به شمار می‌رود، می‌گوید اعتماد به قدرت محمد بن سلمان برای تامین امنیت عربستان کاهش یافته و این یکی از پیامدهای سیاست‌هایش است. وی افزود محمد بن سلمان بر سیاست خارجی، امنیت و دفاعی عربستان نظارت می‌کند.

حمله اخیر به تاسیسات نفتی آرامکو احساسات نارضایتی و خشم را که از زمان آغاز ولیعهدی محمد بن سلمان آغاز شده است، تشدید کرده است، محمد بن سلمان دو سال پیش منصب ولیعهدی را به چنگ آورد و رقبای خود در مسیر تکیه بر تخت پادشاهی را کنار زد و صدها نفر از شخصیت‌های مطرح در پادشاهی سعودی را به ادعای فساد بازداشت کرد.

اعتبار و جایگاه محمد بن سلمان در خارج به سبب جنگ پرهزینه علیه جماعت الحوثی همپیمان با ایران! متضرر شده است، بن سلمان همچنین به سبب قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی در یک سال پیش در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول در معرض انتقادهای بین المللی قرار گرفته است.

برخی منتقدان سعودی می‌گویند که سیاست خارجی خصمانه‌ای که محمد بن سلمان در برابر ایران در پیش گرفته و جنگی که علیه یمن به راه انداخته، به گفته منابعی که با خاندان حاکم و بازرگانان مطرح مرتبط هستند، پادشاهی عربستان را در معرض حمله قرار داده است.

این افراد همچنین از این نظر دچار سرخوردگی شده‌اند که ولیعهد نتوانسته است مانع حملات شود، با وجودی که صدها میلیارد دلار برای دفاع هزینه کرده است.

به چالش کشیدن حکومت بن سلمان

محمد بن سلمان، دو سال پیش محمد بن نایف را از ولیعهدی و وزارت کشور کنار زد در حالی که بن نایف ولیعهد سابق تجربه حدود بیست ساله در مناصب عالی در وزارت کشور داشتند که مسئول پلیس محلی و سازمان اطلاعات بود.

محمد بن سلمان، پسرعموی 33 ساله خود را به جای محمد بن نایف منصوب کرد پس از آنکه بخش‌های اصلی سازمان اطلاعات و مبارزه با تروریسم را در حوزه اختیارات دربار پادشاهی قرار داد.

ولیعهد سعودی همچنین شاهزاده متعب بن عبدالله را برکنار کرد که مسئولیت فرماندهی گارد ملی را از سال 1996 برعهده داشت و در نهایت، اواخر سال گذشته بود که عبدالله بن بندر بن عبدالعزیز را که در آن زمان 32 سال داشت به جای وی قرار داد، عبدالله بن بندر به مدت دو سال معاون امیر منطقه مکه مکرمه بود و پیش از آن به کارهای تجاری می‌پرداخت.

افراد مطلع سعودی و دیپلماتهای غربی می‌گویند خاندان آل سعود به احتمال زیاد تا زمانی که پدرش به عنوان پادشاه در قید حیات باشد،‌به وی به مخالفت نخواهند پرداخت، آنها اذعان کردند بعید است که پادشاه علیه فرزند اقدامی انجام دهد.

پادشاه سعودی بیشتر مسئولیت‌ها و اختیارات حکومتی را به فرزندش منتقل کرده است، ولی همچنان ریاست نشست‌های هفتگی کابینه را برعهده دارد و از شخصیت‌های بلندپایه خارجی هم استقبال می‌کند.

افراد آگاه و دیپلمات‌ها می‌گویند صرف نظر از آنچه در آینده پس از مرگ پادشاه سعودی رخ خواهد داد، به چالش کشیدن قدرت محمد بن سلمان در سایه سیطره و تسلط محکم وی بر ساختار امنیت داخلی ممکن است دشوار باشد.

جانشین احتمالی ملک سلمان کیست؟

برخی شاهزادگان به امیر احمد بن عبدالعزیز 77 ساله تنها برادر تنی در قید حیات ملک سلمان به عنوان جانشین احتمالی وی نگاه می‌کنند که ممکن است از حمایت برخی اعضای خاندان سلطنتی و دستگاه‌های امینتی و برخی قدرت‌های غربی برخوردار باشد.

یکی از بازرگانان مطرح سعودی می‌گوید همه به احمد نگاه می‌‌کنند که ببینند چه کار خواهد کرد، خاندان(آل سعود) همچنان معتقدند احمد تنها فردی است که می‌تواند آن را حفظ کند.

به گفته ناظران سعودی،‌هیچ دلیلی مبنی بر اینکه شاهزاده احمد آماده ایفای چنین نقشی باشد، وجود ندارد، وی هیچ نقش رسمی ندارد و از زمانی که در اکتبر 2018 به ریاض بازگشته خیلی در انظار عمومی ظاهر نمی‌شود، وی دو ماه و نیم در خارج عربستان به سر برده بود.

در آن سفری که شاهزاده احمد به خارج از عربستان داشت، با تظاهرات کنندگانی که در خارج از مقر اقامتش در لندن شعار سرنگونی آل سعود را سر می‌دادند، صحبت کرد که به نوعی نشان می‌داد از رهبران سعودی انتقاد می‌کند.

به گفته دو منبع سعودی، شاهزاده احمد تنها یکی از سه فردی در هیئت بیعت آل سعود شامل شخصیت‌های ارشد خاندان حاکم است که با ولیعهدی محمد بن سلمان در سال 2017 مخالفت کرده بود.