آمریکا دنبال احیای تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران
معاون رئیس‌جمهور آمریکا با نخست‌وزیر انگلیس دیدار کرده است. منابع خبری گفته‌اند او در این دیدار به دنبال بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران است.
«مایکل ویلنر»، خبرنگار روزنامه آمریکایی «مک‌کلاچی» گفته مایک پنس در این یددار به دنبال مجاب کردن انگلیس برای احیای تحریم‌های بین‌المللی شورای امنیت علیه ایران، در صورت توسعه برنامه غنی‌سازی از سوی تهران است.
ویلنر در توئیتر نوشت: «معاون رئیس‌جمهور آمریکا به دنبال طرحی است که به موجب آن انگلیس، در صورت توسعه برنامه غنی‌سازی ایران تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه این کشور را احیا کرده و برجام را کاملاً باطل کند.»
دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا از کشورهای باقی‌مانده در برجام خواسته قبل از فرارسیدن موعد رفع تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران، از بند موسوم به «مکانیسم ماشه» در این توافق برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران استفاده کنند.
منظور از مکانیسم ماشه همان «ساز و کار حل اختلافات» در بندهای ۳۶ و ۳۷ در توافق هسته‌ای برجام است که در آنها مسائل مربوط به حل و فصل اختلاف میان طرف‌های برجام، در صورت بروز مناقشه مفصلاً شرح داده شده‌اند. این دو بند از آنجا که رجوع به آنها می‌تواند به بازگشت خودکار تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران منجر شود به «مکانیسم ماشه» معروف شده‌اند.
طبق این دو بند، در صورتی که کشورهای اروپایی ایران را به عدم پایبندی به توافق هسته‌ای متهم کنند و تصمیم بگیرند مسئله را به کمیسیون مشترک برجام ارجاع دهند، ایران به عنوان طرف متشاکی ۳۰ روز فرصت خواهد داشت رضایت طرف شاکی (کشورهای اروپایی) را جلب کند. در صورتی که رضایت طرف شاکی جلب نشود، پرونده پس از چند روز به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع خواهد شد.
شورای امنیت ظرف یک ماه بعد از دریافت این شکایت بایستی درباره بازگشت تحریم‌های ایران رأی‌گیری کند، اما کشورهای غربی در مذاکرات برجام ساختار این رأی‌گیری را به گونه‌ای تغییر داده‌اند که امکان وتوی نظر کشورهای غربی درباره برگرداندن تحریم‌ها علیه ایران به کل از روسیه و چین سلب شده است.
در شورای امنیت به جای رأی‌گیری درباره «رفع تحریم‌های ایران» بر سر «ادامه رفع تحریم‌های ایران» رأی‌گیری می‌شود؛ این تغییر در عبارت‌پردازی ابتکار عمل استفاده از حق وتو را عملاً در اختیار طرف غربی قرار می‌دهد، به این صورت که این طرف‌ها می‌توانند از حق وتوی خود استفاده کرده و از تصویب «ادامه لغو تحریم‌ها» جلوگیری کنند. در این حالت، قطعنامه‌های تحریمی پیشین سازمان ملل متحد علیه ایران احیا خواهند شد.
یک مقام دولت آمریکا اخیراً اذعان کرده که واشنگتن با توجه به خروج از برجام نمی‌تواند از ساز و کارهای مندرج در این توافق برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران استفاده کند.
«برایان هوک»، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران ۲۹ مردادماه سال جاری گفت: «در خصوص مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها (مکانیسم ماشه) باید بگویم ما دیگر داخل آن توافق (برجام) نیستیم. طرف‌هایی که هنوز داخل توافق هستند باید تصمیم خودشان را بگیرند که می‌خواهند از مکانیسم حل اختلاف استفاده کنند یا خیر. تردیدی وجود ندارد که ایران در حال نقض توافق هسته‌ای است ولی این تصمیمی است که آنهایی که داخل توافق هستند باید بگیرند.»
پیش از این، کارشناسان گفته‌اند آمریکا بعد از خروج از برجام به جهت آنکه جزئی از این توافق هسته‌ای نیست نمی‌تواند برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به بند مکانیسم ماشه در برجام استناد کند.
دولت آمریکا با توجه به اینکه نمی‌تواند از این مکانیسم استفاده کند در هفته‌های گذشته تلاش کرده توجه کشورهای عضو برجام را به فرارسیدن موعد رفع تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران در اکتبر سال ۲۰۲۰ جلب کند.
«مایک پامپئو»، وزیر خارجه آمریکا روز ۳۰ اردیبهشت‌ماه در جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد ضمن ابراز نگرانی از فرا رسیدن موعد اتمام تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران خواستار تمدید این محدودیت‌ها شد.
نتانیاهو در دیدار با جانسون خواستار مقابله انگلیس با ایران شد
نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در دیدار با همتای انگلیسی خواستار تقابل لندن با آنچه به گفته او «رفتارهای ستیزه‌جویانه» ایران است شد. «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در دیدار با «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس از این کشور در مقابله با رفتارهای ایران از خود جدیت نشان دهد.
نتانیاهو بعد از این دیدار با جانسون در حساب رسمی خود در توئیتر درباره آن اظهارنظر کرد. او رفتارهای ایران را «ستیزه‌جویانه و تروریستی» توصیف کرد و از لندن خواست علیه این رفتارها اقدام کند.
منابع خبری همچنین گزارش داده‌اند مسئله سازش میان طرف‌های اسرائیلی و فلسطینی هم از جمله محورهای گفت‌وگو میان نتانیاهو و جانسون بوده است. نخست‌وزیر انگلیس پیش از آغاز گفت‌وگو با نتانیاهو در مقابل دوربین‌های خبری گفت قرار است راهکار «دو کشوری» در فلسطین را به بحث بگذارند.
اما نتانیاهو با تأکید بر اینکه ایران موضوع اصلی حضور او در لندن است به جانسون گفت: «همواره دیدار با شما برایم افتخار بوده، به‌خصوص اکنون که نخست‌وزیر شده‌اید.»
نتانیاهو مدعی شد: «ما چالش ایران و تروریسم را داریم و مایلم در راستای کمک به صلح با شما در این باره صحبت کنیم.»
نتانیاهو هفته گذشته نیز در حساب شخصی توئیتر خود مدعی شد: «اجازه نخواهیم داد دشمنانمان سلاح‌های مرگبار را علیه ما مورد استفاده قرار دهند. من این هفته به آنها گفتم مراقب رفتارشان باشند و اکنون نیز می‌گویم نظرتان را عوض کنید».
سفر نتانیاهو به انگلیس در حالی انجام شده است که تهران روز چهارشنبه اعلام کرد گام سوم را در جهت کاهش تعهدها نسبت به برجام برداشته است.
این اقدام بر اساس بندهایی از برجام صورت می‌گیرد که ایران در آنها اعلام کرده در صورت بازگشت تحریم‌ها، این حق را برای خود محفوظ می‌داند که اجرای کل یا بخشی از تعهداتش را متوقف کند.
جمهوری اسلامی ایران اردیبهشت ماه امسال در نخستین سالگرد خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای، اعلام کرد تعهد خود را به توافق هسته‌ای کاهش می‌دهد. در گام نخست، ایران محدودیت مربوط به سقف ذخایر اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین را تعلیق کرد و ۶۰ روز بعد در گام دوم سقف مربوط به میزان غنی‌سازی را کنار گذاشت. ایران پس از گام دوم، ۶۰ روز دیگر به کشورهای باقی‌مانده در برجام خصوصا سه کشور اروپایی فرصت داد تا وعده‌های خود برای جبران آثار تحریم‌های آمریکا را عملی کنند.
نتانیاهو پیش از سفر به لندن در فرودگاه در جمع گروهی از خبرنگاران صحبت می‌کرد، گفت: «امروز شنیدیم که ایران مرتکب یک نقض دیگر شده است، این بار در زمینه اشاعه هسته‌ای. این بخشی از اقدامات ستیزه‌جویانه ایران در فضای بین‌المللی و بخشی از تلاش آنها برای انجام حمله علیه اسرائیل است. این تلاش‌ها متوقف نشده است».
نتانیاهو قرار است در لندن با «مارک اسپر» وزیر دفاع آمریکا نیز دیدار کند.
جانسون ۱۹ تیرماه در مصاحبه با روزنامه «جوییش نیوز»، خود را یک «صهیونیست پرشور» و «عاشق» اسرائیل توصیف کرد و گفت حتماً از فلسطین اشغالی دیدن خواهد کرد.
وی با بیان اینکه پیش از اعمال تحریم علیه ایران، باید منتظر تایید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود، گفت: «نمی‌خواهم کسی فکر کند که من به هر شکلی در قبال ایران سهل‌گیر هستم. ما با وضعیت بسیار دشواری روبرو هستیم و من قطعا آماده‌ام که اگر آنها از توافق هسته‌ای تخطی کردند، این مسیر را دنبال کنم. پیشنهاد بسیار بسیار قدرتمند من به ایرانی‌ها این است که از این جنون دست بردارند و گام‌های بیشتری که بندهای آن توافق را نقض می‌کند برندارند و سلاح هسته‌ای نسازند.»