گفت‌و‌گوی خواندنی با روحانی درمانگر +عکس
بررسی نقش دین و برخی از کارکرد‌های آن در رویارویی با چنین چالش‌های موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده به همین منظور این مسأله را با حجت‌الاسلام مسلم داوودی‌نژاد بررسی کردهایم.
در این راستا بررسی نقش دین و برخی از کارکرد‌های آن در رویارویی با چنین چالش‌های موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده است. به همین منظور این مسأله را با حجت‌الاسلام مسلم داوودی‌نژاد بررسی کردهایم. این روحانی در این گفتگو ضمن بررسی علل این شکست‌های عاطفی به ارایه راهکار‌های دینی برای عبور از این مسأله پرداخته است.
این روز‌ها آمار‌ها و شاخص‌های متفاوتی در مورد «سلامت عاطفی و روانی» جامعه مطرح می‌شود، آمار‌ها و شاخص‌هایی که اغلب بیانگر وضعیت ناسالم جامعه ما است. شما به‌عنوان پژوهشگر در این عرصه، جامعه ما را از لحاظ سلامت‌عاطفی چگونه می‌بینید؟
این‌که سلامت‌عاطفی جامعه ما به معنای عام از بین رفته یا ما دچار بحران عاطفی در کشور شده‌ایم را قبول ندارم. سنجش این مسأله هم معیار‌های متعددی را می‌طلبد. اما با توجه به پیشینه فرهنگی کشور ما و تمدن غنی اسلامی انتظار می‌رود این میزان در جامعه ما بالاتر از حد استاندارد خود باشد.
این روز‌ها گفته‌هایی درباره رابطه «سلامت‌روان» و «مناسبت‌های‌مذهبی» شنیده می‌شود، پاسخ شما به این گفته‌ها چیست؟ من در پاسخ به این سوال می‌گویم، بروید پژوهش کنید و ببینید، چند نفرغرق مجالس اهل‌بیت بوده و خودکشی کرده‌اند؟ در میان ثروتمندان و افراد به اصطلاح لاکچری چه میزان خودکشی داشته‌ایم؟ و در میان افراد کم برخوردار که به دلیل سوءمدیریت مسئولان فاقد امکانات لازم هستند چه میزان خودکشی داشته‌ایم؟ این پژوهش خود بهترین پاسخ به این افراد است.
این آیه قرآن است «الا به ذکر الله تطمئن قلوب» یاد خدا آرامش‌بخش است. اصلا من پیشنهاد می‌کنم افرادی که اهل این مجالس نیستند یک کار پژوهشی را دنبال کنند و یک بار به هیأت امام‌حسین (ع) بروند و حال و هوای هیأتی‌ها را از خودشان بپرسند. شما وقتی در حرم علی ابن موسی الرضا قدم می‌زنی حالت چطور است؟
احساس برنده‌شدن به تو دست می‌دهد. البته اگر همین عزاداری‌ها و گریه‌ها که برای معصومین (ع) انجام می‌دهیم، در مراسم شخصی و سوگواری‌های خانوادگی ما انجام شود ممکن است ما را دچار روان‌پریشی کند. اما عزاداری برای معصوم، فضای جامعه ما را معنوی‌تر و آرام‌بخش‌تر می‌کند. البته با این‌که برخی در مراسم‌های اعیاد اهل بیت هم عزاداری می‌کنند، موافق نیستیم. امام صادق (ع) فرمودند: «در شادی‌های ما شادی و در غم‌های ما غمگین باشید. »
این برداشت را قبول دارید: «جامعه ما به سمت دوری از دین در حرکت است.» این‌که تمایل به فاصله‌گرفتن از دین در جامعه شکل‌گرفته را رد نمی‌کنم. این موضوع هم از نگاه من دو علت دارد. یک بد عمل‌کردن متصدیان حکومتی که برخود بر چسب دین می‌زنند و دو مسلمانانی که مدعی مسلمانی‌اند، اما اخلاقیات را رعایت نمی‌کنند.
«عدم پرداخت به مسائل تربیتی» نقدی است که این روز‌ها به فعالان حوزه معارف‌دینی وارد می‌شود، شما این نقد را می‌پذیرید. بله؛ این‌که گفته می‌شود: پای سخنرانی شما (روحانیون) حرف‌ها و مبانی‌تربیتی از زبان دین کمتر شنیده می‌شود را می‌پذیرم. ما در عزاداری‌ها بار‌ها روایت‌های‌تاریخی تکراری را شنیده‌ایم، منتقد پرداخت به این مسائل نیستم، اما کمتر در مورد سبک‌زندگی و خانواده از نگاه اهل‌بیت صحبت کردهایم.
برخی اوقات در محافل‌دینی حرف‌زدن از محبت به‌عنوان یک تابو تلقی می‌شود. این یک برداشت غلط است؛ آنچه در شرع و دین برآن تأکید شده است، دقیقا عکس این برداشت است: در دین احساس محبت هدف خلقت است. شما به آیه ٢١ سوره روم توجه کنید. (و باز یکی از آیات (لطف) او آن است که برای شما از جنس خودتان جفتی بیافرید که در کنار او آرامش یافته و با هم انس گیرید و میان شما رأفت و مهربانی برقرار فرمود. در این امر نیز برای مردم بافکرت ادله‌ای (از علم و حکمت حق) آشکار است.)
در آیه هدف‌اصلی خلقت مباحث جنسی و فرزندآوری عنوان نشده است، آنچه مطرح شده؛ آرامش و محبت است. پیغمبراسلام (ص) فرمود: «قَوْلُ الرَّجُلِ لِلْمَرْأَه إِنِّی أُحِبُّکِ، لَا یَذْهَبُ مِنْ قَلْبِهَا أَبَداً» یعنی اگر مردی به زنش بگوید من تو را دوست دارم، این جمله هرگز از ذهن زن خارج نمی‌شود. اصل محبت هم به مانند اصل پولدار بودن خود مشکل نیست، اسلام در پولدار بودن می‌گوید از کجا آورده‌ای؟ در مسأله محبت هم همین‌طور است، رویکرد مثبت نشان می‌دهد، اما خط قرمز تعریف کرده است. خط قرمز‌ها به ما مدل و سبک‌صحیح را نشان می‌دهند.
شما از یک مدل صحیح صحبت کردید، به‌طور مصداقی یک پسر و دختر جوان در دنیای امروز با چه مدل ارتباطی می‌توانند برای یک‌زندگی مشترک گام بردارند؟ ببینید، من آن مدل سنتی و خواستگاری یک جلسه‌ای را برای زندگی امروز تجویز نمی‌کنم. مدل دیگر هم که گاه در فضای عمومی جامعه می‌بینیم، آشنایی غیررسمی دختر و پسر، این را هم آسیب‌زا می‌دانم. چطور؟ مثلا فردی پیش من آمده می‌گوید: «من یک نفر را دوست دارم، اما یقین دارم برای زندگی به درد من نمی‌خورد. اما از یک طرف هم دیوانه او شده‌ام.» خُب علت این موضوع همین مدل ناصحیح انتخابی است. من روش سومی را معرفی می‌کنم، چه روشی، روشی که با حضور خانواده و به صورت جلسات آشنایی‌رسمی و غیررسمی صورت پذیرد.
در مدل سبک صحیح خواستگاری نه یک جلسه نه ٢٠ جلسه، مدت آشنایی هم نه یک ماه و نه یک سال است بلکه این جلسات و این مدت تا زمانی است که افراد به یک شناخت صحیح دست یابند. در این مدل فرد هم به شناخت دست میابد و هم گرفتار آسیب‌های ناشی از رابطه ناصحیح نمی‌شود.
ببینید من در دانشگاه با دانشجویان در مورد سبک‌زندگی که بحث می‌کنیم به این موارد اشاره می‌کنیم. مثلا دانشجویی می‌گوید ما وارد رابطه غیررسمی شده‌ایم تا آشنا شویم؛ من می‌گویم چرا ازدواج نمی‌کنید؟ جواب می‌دهد ما آمادگی ازدواج را نداریم. این پاسخ یعنی فرد خود را به‌عنوان همسر قبول ندارد؟ قطعا عاطفه و صمیمیتی که پس از این رابطه شکل بگیرد، آسیب‌زاست و در ذهن افراد نشانه‌هایش تا سال‌ها باقی خواهد ماند. به قول قیصر امین‌پور: صبح خورشید آمد/ دفتر مشق شبم را خط زد/ پاک‌کن بیهوده است اگر این خط‌ها را پاک کنم/ جای آن‌ها پیداست
مدل آشنایی شما و همسرتان چطور بود؟ مدل ما همان مدل سنتی، اما من سعی کرده‌ام مدت آشنایی را بیشتر از زمان معمول کنم.
عاشق شده‌اید؟ محبت پس از ازدواج در بین ما شکل گرفت.
در بخشی از گفتگو شما از عدم فراموشی رابطه‌ها گفتید، در مورد این موضوع بیشتر صحبت می‌کنید... وقتی میزان صمیمیت بالا می‌رود و به قول جوانان دختر‌ها و پسر‌ها دیوانه هم می‌شوند، فراموش‌کردن آن رابطه سخت می‌شود. تعبیر من در مورد این مسأله این است که آدم‌ها در این شرایط وارد یک کشور دیگر می‌شوند، من اسم آن کشور را گذاشته‌ام وابستگی.
شما از وادی وابستگی چه می‌دانید؟ فرد در این وادی وارد شکست‌های عاطفی یا عامیانه‌تر شکست‌های عشقی می‌شود. من نسخه در این خصوص دارم که شاید برخی موارد آن به ظاهر دینی نباشد، اما تمام نکات آن در روایات احادیث تاکید شده است. ما ٦هزار حدیث در مورد همسرداری و ١٠هزار حدیث در مورد تربیت فرزند داریم که در بسیاری از آن به مسائل عاطفی اشاره شده است.
نسخه داودی نژاد برای افراد دچار شکست‌های عاطفی تنهایی ممنوع شما اگر دچار آسیب‌عاطفی شده‌ای، چرا در خانه مجردی ادامه زندگی می‌دهی؟ فردی خدمت امام‌صادق (ع) رسید و گفت: «من با یک نامحرم زندگی می‌کنم.» امام فرمود: «خانه را ترک کن.» فرد دیگری سپس پرسید: «من تنها زندگی می‌کنم.» امام به آن فرد نیز فرمود: «شما هم خانه را ترک کن.» در مضامین دینی تنها زندگی‌کردن یعنی بلا.
بیکاری ممنوع بیکاری باعث می‌شود افکار گذشته و خاطرات دایم یادآوری شود. منظور من البته از بیکاری شغل نیست، منظورم این است که فرد خود را درگیر فعالیت کند.
ورزش شنا فردی آمد نزد پیامبر (ص) گفت: «من از لحاظ روحی مشکل دارم.» پیامبر (ص) فرمود: «برو شنا.» شنا برای درمان اختلالات روحی بسیار تاکید شده است. در مفاتیح‌الحیات، آیت‌الله جوادی آملی هم ذکر شده است که هیچ ورزشی جایگزین شنا نمی‌شود.
رفاقت با خدا و اهل بیت وقتی درعشق و رابطه، فرد آسیب می‌بیند، باید جایگزین بیابد؛ یک مدت درگیری ذهنی برای خود درست کن. رفاقت با خدا و اهل بیت یک توصیه همیشگی است چنین برهه‌هایی، فرصتی مناسب برای تقویت این موضوع است.
ذکر لا اله الا الله یکی از ذکر‌هایی که فراموشی برای انسان به وجود می‌آورد ذکر لا اله الا الله است. این ذکر باعث می‌شود انسان چالش‌های عاطفی گذشته را فراموش کند.
ذکر یونسیه یکی دیگر از ذکر‌هایی که توصیه شده، ذکر یونسیه است، ذکر یونسیه یعنی گفتن: «لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین» این ذکر، همان ذکری است که حضرت یونس در شکم ماهی گفت و آرام شد.
قرص‌های خوابی که آقای دکتر پیشنهاد می‌کند روانشناسان محترم توصیه دارند، برای خوابیدن، فرد تا خسته نشده به سمت تختخواب نرود، چون بیشتر درگیر افکار پریشان می‌شود، من سه قرص خواب برای افراد درگیر این چالش معرفی می‌کنم. کتاب خواندن قرائت سوره حشر ١٩ بار بیان ذکر بسم الله الرحمن الرحیم و ١١ بار ذکر قل هو الله احد.
درباره آقای مشاور حجت‌الاسلام مسلم داوودی‌نژاد، استاد حوزه و دانشگاه است؛ در کارنامه او نویسندگی، مشاور و کارشناس خانواده در صداوسیما دیده می‌شود. کتاب‌هایی در حوزه خانواده با عنوان‌های «سین‌جین‌های خواستگاری» چاپ هیجدهم، «راز‌های ارتباط با جنس مخالف» چاپ دوازدهم، «راز‌های تسخیر قلب همسر»، «کنترل خشم»، «تنبیه و تشویق کودکان»، «تربیت فرزند و تصمیم به بارداری» و «مهندسی تربیت دینی در محیط فرهنگی» از آقای داوودی‌نژاد منتشر شده یا درحال انتشار است.