مجانی شدن ویزای عراق به معنی نگرفتن ویزاست؟
دبیر شورای امنیت کشور می‌گوید با همکاری تیم مشترک ستاد کل نیرو‌های مسلح، سپاه، نیروی انتظامی و وزارت کشور، طرح‌هایی را که از گذشته برای مرزهای شرق و جنوب شرق داشتیم، تجمیع کرده‌ایم. بخش عمده‌ای از کار با کنترل‌های الکترونیکی، اپتیکی و پهپادی خواهد بود.
خبرگزاری میزان: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به عنوان «میثاق‌نامه» ملت ایران اسلامی در مقدمه خود - که متأسفانه آن‌طور که باید و شاید مورد توجه قرار نمی‌گیرد - از دیدگاه اسلام به حکومت اشاره می‌کند و آن را برخاسته از موضع طبقاتی و سلطه‌گری فردی یا گروهی نمی‌داند بلکه معتقد است تبلور آرمان سیاسی ملتی هم کیش و هم فکر است که به خود سازمان می‌دهد تا در روند تحول فکری و عقیدتی راه خود را به سوی هدف نهایی (حرکت به سوی الله) بگشاید.
اگر حکومت را لازمه نیل به سوی هدف نهایی بدانیم - که می‌دانیم - «امنیت»، ملزوم چنین امر مهمی است و طبق فرموده حضرت امیرالمومنین علی (ع) «شَرُّ الأوطانِ ما لَم یَأمَن فیهِ القُطّانُ... بدترین وطن، وطنی است که ساکنانش در آن ایمن نباشند». (غررالحکم و دررالکلم، ح۵۷۱۲).
اما تامین امنیت منابعی دارد که این منبع در قاموس جمهوری اسلامی ایران، «مردم» هستند. به عبارتی، دکترین امنیتی جمهوری اسلامی ایران با رهیافت «امنیت مردم پایه» ریل‌گذاری شده است چه آنکه بنیانگذار انقلاب اسلامی و خلف صالح ایشان به دخالت مستقیم و غیرمستقیم مردم در امنیت اعتقاد داشته و دارند
منشا تحرکات تروریستی عمدتا در مرزهای مشترک با پاکستان است میزان: کنترل مرزها یکی دیگر از حوزه‌های کاری شماست، آسیب پذیری در مرزهای کدام کشور بیشتر قابل مشاهده است؟ ذوالفقاری: قبل از پاسخ به این سوال، باید یک توضیح کلی درباره مرزهای کشور ارائه کنم. ایران با گستردگی جغرافیایی که دارد، مرزهای مشترک پهناوری نیز با همسایگان خود دارد. ایران در مرزهای مشترک شرقی خود با پاکستان و افغانستان، به ویژه در مرز‌هایی که با پاکستان دارد، متضرر سه آسیب مستمر از جمله ورود مواد مخدر، تحرکات تروریستی و هم مهاجرت‌های غیر قانونی است. البته منشا تولید مواد مخدر و مهاجرت غیر قانونی، افغانستان است. برای قاچاق مواد مخدر و انجام مهاجرت غیرقانونی از افغانستان، ابتدا وارد پاکستان می‌شوند و عمدتا از مرزهای مشترک خشکی و یا دریایی به ایران ورود می‌کنند. بنایراین هر سه موضوع (مواد مخدر، مهاجرت غیر قانونی و تحرکات تروریستی) را در مرزهای مشترک با پاکستان هم داریم. منشا تحرکات تروریستی عمدتا در مرزهای مشترک با پاکستان است. نظارت بر همه مرزها مهم است، اما کنترل مرزهای مشترک با دو کشور افغانستان و پاکستان از اهمیت خاصی برخوردار است. ایران با این دو کشور در حدود ۲ هزار کیلومتر مرز مشترک آنهم با آن توپوگرافی و شرایط جغرافیایی خاص دارد. دولت از سال ۱۳۸۴ که حادثه تاسوکی رخ داد، بودجه سالیانه‌ای را برای مرزهای شرقی در نظر گرفت. از آن زمان، در مرزهای مشترک با افغانستان و نیز در بخشی از مرزهای مشترک با پاکستان اقدامات زیادی به شکل دیوار یا سیم خاردار و یا ایجاد پاسگاه و برجک صورت گرفت. جاده و توسعه امکانات الکترونیکی، اپتیکی و کنترل‌های بسیاری در منطقه صورت گرفته است. این اقدامات قابل مقایسه با گذشته نیست، اما کافی به مقصود هم نیست.
تقویت طرح‌های کنترلی برای مرزهای کشور میزان: چه اقدامات ویژه‌ای برای تامین امنیت مرزهای شرق و جنوب شرقی در دست انجام دارید؟ ذوالفقاری: چند کارویژه برای این منظور در نظر گرفته شده است. یکی اینکه طرح‌های کنترلی برای مرزهای کشور را تقویت کنیم و دوم اینکه کشور‌های مقابل نیز براساس وظایف قانونی که دارند و براساس تفاهم نامه‌هایی که وجود دارد، نسبت به کنترل مرزهایشان تلاش کرده و اقدامات شان را گسترده‌تر کنند. سوم اینکه در حوزه داخلی کشور مقابل، مطالبه همیشگی ما این بوده است که اجازه تحرک علنی حداقل، به گروه‌هایی که با اسلحه، تشکیلات و پایگاه هستند و هراز چندگاهی تعرض می‌کنند را ندهند. در مقاطعی با پیگیری‌های صورت گرفته، شاهد بودیم دولت پاکستان بعضی از عناصر تروریستی را دستگیر کرده و در برخی موارد با آن‌ها درگیر شده است. البته در همین اتفاق که سال گذشته نیرو‌های مرزی مان را به گروگان برده بودند، تلاش خوبی کردند و عمده این افراد به اصطلاح آزاد شدند و این یک بخش کار است؛ بخش دیگر کار این است که این‌ها باید اساسا شناسایی شده و به کار آن‌ها پایان داده شود، از افرادی که از گذشته در آنجا هستند، عکس و فیلم وغیره در اختیار مقامات پاکستانی قرار داده‌ایم.
پاکستان بنادارد در مرزهای مشترک با ایران سرمایه گذاری بیشتری کند میزان: سفر مقامات رسمی دو کشور ایران و پاکستان در کاهش تنش‌های مرزی تا چه حد موثر بوده است؟ ذوالفقاری: از نظر کلی روابط ایران و پاکستان، روابط دوستانه و پایه‌ای است. این روابط به نفع هر دو کشور و تلاش‌ها برای تعمیق رابطه است. اقدامات گروه‌های تروریستی از مرزهای پاکستان، معنایش این نیست که دو کشور در این ارتباط اختلاف نظر دارند، در تمام جلسات و رفت و آمد‌هایی هم که صورت می‌گیرد، دولت پاکستان اعلام می‌کند که ما در این قضیه (مبارزه با گروهک‌های تروریستی) جدی هستیم. اما با توجه به تحرکات جدیدی که در منطقه داشتیم و اقدامات تروریستی که در سال ۹۷ در آنجا صورت گرفت و به ویژه دولت جدید پاکستان که یک رویکرد سازنده تری نسبت به بهبود و تحکیم روابط با ایران دارد - مخصوصا سفری که عمران خان به ایران داشت - بنای دولت پاکستان بر این است که در مرزهای مشترک با ایران سرمایه گذاری بیشتری کند، حضور و کنترل بیشتری هم داشته باشد که امیدواریم اتفاق هم بیفتد. در این صورت، مهاجرت غیر قانونی و هم کنترل مواد مخدر و هم تحریکات تروریستی؛ هرسه با هم فروکش خواهند کرد.
اختصاص اعتباری قابل توجه برای مرزهای شرقی و جنوب شرقی کشور میزان: آیا اقدام جدید و متمرکزتری، برای مرزهای شرقی انجام خواهد شد؟ ذوالفقاری: بله، باتوجه به وجود خلا‌های مرزی قابل توجه فعلی، با پیگیری‌هایی که صورت گرفت و عنایتی که مقام معظم رهبری نسبت به پیشنهاد دولت داشتند، یک اعتبار قابل توجهی ویژه مرزهای شرقی و جنوب شرقی کشور در نظر گرفته شده است که طرح نهایی آن به زودی آماده می‌شود و با تخصیص این اعتبار، کار جدید و جهشی همه جانبه‌ای برای کنترل مرزهای شرق و جنوب شرق انجام می‌دهیم. فکر می‌کنم با این اعتباری که تخصیص داده شده، این امید را به مردم بدهیم که مرزهای این قسمت از مرزهای کشور از نظر کنترلی به نقطه قابل اطمینانی خواهند رسید.
پهپادها به کمک کنترل مرزهای شرق و جنوب شرق می‌روند میزان: اقدامات در مرزهای شرق و جنوب شرقی صرفا محدود به دیوارسازی خواهد شد؟ ذوالفقاری: خیر، برای مرزهای آن قسمت کشور طرح‌هایی داریم که قبلا باتوجه به شرایط زیست محیطی، توپوگرافی و شرایط اقتصادی طراحی شده است و البته ممکن است اصلاحاتی با توجه شرایط جدید، انجام دهیم. با همکاری تیم مشترک ستاد کل نیرو‌های مسلح، سپاه، نیروی انتظامی و وزارت کشور آن، طرح‌هایی که از گذشته داشتیم و دیدگاه‌هایی هم که در ارتباط با این قضیه وجود داشت را تجمیع کرده‌ایم تا این کار صورت بگیرد. با همه این تفاسیر، در برخی نقاط باید دیوار ایجاد شود، در نقاط دیگر هم شاید لازم باشد نوع دیگری از اقدامات فیزیکی صورت بگیرد. برخی جا‌ها باید جاده‌هایی ایجاد شود که ما بتوانیم مقر‌های مرزی را ایجاد کنیم تا بتوانیم درآنجا استقرار پیدا کنیم، خود احداثات مرزی هم هست که ما نیرو‌ها را بتوانیم در آنجا به گونه‌ای استقرار دهیم که کل مرز را تحت کنترل و پایش قرار دهند. البته بخش عمده‌ای از کار با کنترل‌های الکترونیکی، اپتیکی و پهپادی خواهد بود. این هزینه قرار است تنها برای اصلاح مرزهای شرق و جنوب شرقی مورد استفاده قرار گیرد، امیدوارم یک تحول کاملا محسوسی را مردم و مسئولان در این منطقه شاهد باشند و به زودی هم اتفاق بیفتد.
مجانی شدن ویزا به معنی نگرفتن ویزا نیست میزان: باتوجه به حذف روادید در سفر به عراق، مسلما تعداد زوار مراسم اربعین افزایش خواهد یافت، آیا آمادگی پذیرایی از این افزایش جمعیت در ایران و عراق وجود دارد؟ ذوالفقاری: اولا مجانی شدن ویزا به معنی نگرفتن ویزا نیست و مردم باید به این موضوع توجه داشته باشند. یعنی برای سفر به عراق و بالعکس باید ویزا دریافت شود. نکته دیگر اینکه، مجانی شدن ویزا صرفا برای اربعین نیست بلکه برای کل سال است. چون اگر فقط برای اربعین بود آنگاه بایک حجم بالای زوار مواجه می‌شدیم که مشکلات دیگری به وجود می‌آمد، ولی پیشنهادمان این بود که لغو روادید کنیم تا مسافران با گذرنامه بیایند و بروند و مردم به زحمت ویزا گرفتن هم نیفتند؛ که عراق اعلام کرد فعلا در این گام ما روادید را مجانی کنیم تا ببینیم در ادامه چه اتفاقی می‌افتد؛ لذا یک برآورد این است که، چون روادید مجانی شده است، آن‌هایی که می‌خواهند زیارت عتبات بروند تعدادشان در کل سال توزیع شود و آن فشار غیرمتعارفی که ممکن است در اربعین باشد، پیش نیاید. اما این افزایش جمعیت تا یک نقطه‌ای، امکان پاسخگویی دارد. سال گذشته تلاش کردیم که تعداد ۲۰ دفتر را از عراق به ایران برای صدور ویزا بیاوریم، چهار کنسولگری و سفارت هم که از قبل بودند لذا در ۲۴ نقطه صدور ویزا داشتنیم. آنهاهم برای صدور ویزا، دست شان تا یک نقطه‌ای باز است. طبیعتا ممکن است تعداد افراد بیشتر شود و با این موضوع مشکلی نداریم. سال گذشته بالاترین عددی که داشتیم در حدود ۲ میلیون و ۳۵۰ هزار ویزا در یک سال بوده است.
زیرساخت‌های ایران و عراق تاجمعیت ۳ میلون نفر زائر اربعین را پاسخ می‌دهد میزان: آیا زیرساخت‌های لازم برای افزایش جمعیت احتمالی زوار مراسم اربعین آماده است؟ ذوالفقاری: باید بگویم در خاک ایران در حوزه جاده و پارکینگ و سایر موارد شرایط را به حدی می‌رسانیم که به این مطالبه اضافه‌تر نیز پاسخ بگوییم. در بحث تدارکاتی هم، افراد تا مرز مشکل خاصی ندارند، اما در حوزه حمل و نقل ممکن است یک مقداری تاثیر بگذارد، زیرا ما در پیک کار اربعین ۸۰ درصد ناوگان حمل و نقل بین شهری در کل کشور به اضافه امکانات سازمان‌ها و نهاد‌های نیرو‌های مسلح را بکار می‌گیریم و هنوز هم می‌بینیم در برخی ساعات با ورود جمعیت بالا، سرویس حمل و نقل ما پاسخگو نیست. پس ممکن است اگر افزایش جمعیت در حد بالاتری داشته باشیم به لحاظ حمل و نقل عمومی کیفیت کار کاهش پیدا کند. اما در داخل عراق اولین مشکل این است که جاده‌ها کشش ندارند. دوم از نظر خدمات اسکان و تغذیه، اساسا داخل عراق تا یک سقفی می‌شود با کمک عراقی‌ها و ایرانی‌ها خدمات داد و از آن سقف به بالا، زیرساخت‌های لازم برای خدمات دهی آماده نیست. از سوی دیگر، تا جاده مهران به نجف، چهاربانده شود وقت زیادی می‌برد و آمادگی زیرساخت‌های آن سوی مرز، زمان بر‌تر از ایران است. پیش بینی می‌کنیم زیرساخت‌های عراق و ایران، جمعیت تا ۳ میلون نفر را پاسخ دهد. این تقریبا برآورد‌هایی است که می‌کنیم.
آماده باش جدید به استان‌های کشور برای مراسم اجرای اربعین میزان: برنامه جدیدی هم برای استفاده بیشتر از ظرفیت استان‌ها در مراسم اریعین سال ۹۸ دارید؟ ذوالفقاری: آماده باش جدیدی به استان‌های کشور به عنوان استان‌های معین، داده‌ایم تا ظرفیت‌های استانی را بیشتر پای کار بیاورند و تقریبا به صورت قطعی‌تر میزان اسکان و تغذیه را به ما اعلام کنند. ما توافق می‌کنیم، هر استانی در چه نقطه‌ای به چه مدتی؛ چه میزان اسکان و چه میزان تغذیه انجام دهد. اما در کنار این توزیع سفر یکی از موضوعاتی است که می‌تواند کمک کند تا مردم در مضیقه نباشند، زیرا اگر مردم را به مرز برسانیم، اما آن طرف مرز جاده جواب ندهد، فردا باید مردم در خاک عراق کیلومتر‌ها پیاده روی کنند تا امکان اینکه یک جایی شرایط انتقال‌شان با وسیله نقلیه فراهم شود. جلسات مشترکی را با طرف عراقی خواهیم داشت تا انشالله کار را به گونه‌ای پیش ببریم که اگر تعداد افراد اضافه شد هم ویزایشان را صادر کنیم، هم بتوانیم در حد مقدورات توان، خدمات را در آن سوی مرز فراهم کنیم که مشکلات کمتری داشته باشند.
تاکید زیادی داریم، سفر زائران به عتبات از بعد ماه رمضان شروع شود میزان: مرز جدیدی هم برای سفر زائران در سال ۹۸ به ظرفیت‌های قبلی اضافه می‌شود؟ ذوالفقاری: امسال باید تدابیر جدیدی برای گذرگاه‌های مرزهای بیندیشیم و به دوستان اعلام کردیم زائران استان‌هایی که باید از جنوب کشور از مرزها خارج شوند، حتما باید از همان قسمت خارج شوند و در ویزایشان محل خروج شان را از همان مرز جنوبی مشخص می‌کنیم. در کنار این موضوع دنبال این هستیم تا از مرز خسروی که مرز آماده‌ای است و به سمت بغداد است، استفاده کنیم. بهره گیری از مرز خسروی می‌تواند، تمرکز جمعیت را کمی کاهش دهد. اگر مرز خسروی راه بیفتد می‌تواند بخشی از این فشاری که روی مرز مهران است را کم کند. تاکید زیادی داریم که تردد زائر از بعد ماه رمضان شروع شود و اگر عراق کتبا اعلام کند سازمان حج و زیارت هم آمادگی دارد که این کار را انجام دهد.