بار سنگین خودرو بر شانه های تهران
تهران کران شهری است که از سوی کارشناسان عنوان پارکینگ خودرو را به خود اختصاص داده است. خودروهایی که بیشتر فضاهای شهری را به خود اختصاص داده و حریم پیاده روها را هم گاهی به خود اختصاص می دهد. این معضل مدیریت شهری را بر آن داشت تا به حفظ فضاهای طبیعی درون و بیرون شهر و توسعه فضای سبز توجه و با خودرومحوری مبارزه شود و شهر برای پیاده محوری آماده گردد.
پایگاه خبری فردا: تهران کران شهری است که از سوی کارشناسان عنوان پارکینگ خودرو را به خود اختصاص داده است. خودروهایی که بیشتر فضاهای شهری را به خود اختصاص داده و حریم پیاده روها را هم گاهی به خود اختصاص می دهد. این معضل مدیریت شهری را بر آن داشت تا به حفظ فضاهای طبیعی درون و بیرون شهر و توسعه فضای سبز توجه و با خودرومحوری مبارزه شود و شهر برای پیاده محوری آماده گردد. خودروها گاهی به جای آنکه به کمک بیایند معضلی برای شهروندان پیاده شده اند تا جایی که تهران شهر خودرومحور نامیده می شود، نه شهر انسان محور.
الهام فخاری عضو شورای شهر تهران در پاسخ به این سوال که به چه علت تهران به شهری خودرومحور تبدیل شده است، گفت: «زیرساخت سبک زندگی، عامل‌های اقتصادی و اجتماعی هستند. شرایط اقتصاد شهری تهران به سویی رفته که افراد نمی‌توانند یا نمی‌خواهند خانه و محل کارشان را نزدیک به هم تنظیم کنند، نمی‌توانند چون بهای ملک یا رهن و اجاره بسیار نامتوازان و بالاست و برخی نیز نمی‌خواهند زیرا کیفیت و پراکندگی و دسترسی خدمات شهری، آموزشی، بهداشتی، ورزشی و فرهنگی شهر متناسب و عادلانه نبوده است.»
وی افزود: «دور بودن خانه از محل کار یعنی پیمودن فاصله روزانه که نیازمند خدمات خودرویی است. ضمن اینکه شیب افزایش جمعیت ناشی از شتاب مهاجرت موجب شده برنامه‌های فراهم سازی حمل و نقل عمومی شهری از جمعیت متقاضی جا بمانند و همواره تقاضا بیش از عرضه خدمات رشد کرده است.»
فخاری تصریح کرد: «حمل و نقل عمومی هنوز هم بیشتر متمرکز و از سوی نهاد عمومی شهری و شهرداری انجام می‌شود و بخش رقابتی خصوصی کمتر در آن نقش دارد. از سویی در دهه گذشته سیاست شهری کانون مند بر گسترش شبکه بزرگراهی تنظیم شد و فراوانی و کیفیت بزرگراه‌های شهری و کمربندی افزایش یافت . صرف بودجه هنگفت در این زمینه، عدم تمرکز بر گسترش حمل و نقل عمومی و فراوانی و نحوه ارایه خودرو شخصی توسط خودروسازان داخلی، ازجمله عامل‌های خودرومحوری می‌توانند باشند.»
عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر با بیان اینکه در دو دهه گذشته برخی فضاهای عمومی به نفع فضاهای تجاری لاکچری شهری یا برج‌های چند منظوره تغییر یافته اند، گفت: «در حالی که این در خلاف جهت دسترس پذیر کردن عادلانه شهر است. در این دوره تلاش شده از فضاهای موجود بهترین و بیشترین بهره برداری شود.»
وی اضافه کرد: «از سویی رویدادهای شهری باید با توجه به گوناگونی سبک های زندگی، اقوام، گروه های اجتماعی و سنی برنامه‌ریزی شوند. شورا و شهرداری هم تلاش کرده اند به این گوناگونی توجه بیشتری داشته باشند.طرح هایی مانند خیابان بازی یا خیابان ورزش ، رویدادهای خانوادگی، مناسبتی در همین راستا بوده است.»
وجود ترافیک های سنگین و خودروی زیاد را در سطح شهر نمی توان کتمان کرد اما مدیریت شهری می تواند با اتخاذ سیاست هایی مبنی بر عریض شدن عرصه پیاده روها کیفیت فضای عمومی شهری را ارتقا دهد.
یاسر جعفری معاون فنی و طراحی شهر سازمان زیباسازی شهر تهران درباره توسعه فضای سبز شهر تهران گفت: «چند سالی است که موضوع بزرگ پذیری فضاهای جمعی و توجه به افراد پیاده در دستور کار سازمان زیباسازی قرار گرفته است و رویکرد پیاده محوری در اولویت قرار دارد. بحث ارتقای کیفی فضای شهری هم یکی از دغدغه های اصلی سازمان زیباسازی بوده است.»
وی به ساماندهی میادین بزرگ شهر اشاره کرد و ادامه داد: «ما چند سال قبل همایش بین المللی به نام «زندگی پیاده در شهر» نگاه و رویکرد ما را تعیین کرد و بعد از آن طرح هایی که عملیاتی شدند ساماندهی در این راستا بودند از جمله ساماندهی و ارتقای میادین مانند میدان راه آهن یا میدان منیریه اجرا شدند. نگاه و رویکرد در این زمینه حضور بیشتر مردم و با کیفیت افراد در فضاهای جمعی بود.»
جعفری اضافه کرد: «به تازگی مراسم کلنگ زنی و شروع پروژه ساماندهی فلکه دوم نیروی هوایی انجام شد. در این پروژه اصلی ترین موضوع نگاه به پیاده روها و کم کردن فضاهای ماشین محور به نفع افراد پیاده است. به طوری که عرصه پیاده این میدان به دو برابر رسید. در میدان راه آهن هم فضای عبور و مرور مردم به دو برابر رسید. به طوریکه در نوروز امسال و در پروژه نوروزگاه های عید و تعطیلات نوروز، میدان راه آهن به یکی از اصلی ترین پروژه های شهری به دلیل عرصه پیاده ای که در آنجا فراهم بود، شناخته شد.»
معاون فنی و طراحی شهر سازمان زیباسازی شهر تهران تصریح کرد: «نگاه ما برای باقی میادین شهر تهران که طرح های عمرانی و عملیاتی در نظر گرفتیم، ارتقای کیفی و توسعه پیاده محور است.»
وی با اشاره به فضاهای غیرقابل استفاده در مناطق جنوبی شهر گفت: «ما پروژه ساماندهی فضاهای از دست رفته یا فضاهای مرده و فراموش شده را در دست داریم. به همین دلیل پروژه «درنگ گاه های شهری» را با هدف توسعه و ساماندهی فضاهای فراموش شده شهر در مقیاس کوچک و خرد در دست اقدام داریم که در گروه خرده فضاهای شهری می گنجد.»
جعفری در تشریح پروژه «درنگ گاه های شهری» گفت: «این پروژه مراحل اولیه طراحی را در مناطق جنوبی تهران آغازکرده و 15 فضا را در مناطق 16، 17 و 19 که شامل محله های جوادیه، نازی آباد، خانی آباد و یافت آباد مشخص کردیم و فضاها را به معروف ترین معماران شهر سپرده ایم تا با مشارکت مردم این فضاها در مقیاس خرد ساماندهی و کیفیت بخشی شوند. ما امیدواریم در نیمه دوم سال پروژه ها عملیاتی و اجرایی شوند و به نتیجه برسند.»
جعفری با اشاره به تبدیل فضاهای مرده به پارک ادامه داد: «تبدیل فضاهای شهری و فضاهایی که بلا استفاده مانده اند به پارک، تنها گزینه نیست بلکه یکی از گزینه هاست لذا ما اکنون بسیاری از فضاهای بلا استفاده را بوسیله هنرهای شهری و مبلمان مناسب و استفاده از فضای سبز شهری ساماندهی کرده ایم اما بیشتر با این فضاها شماتیک و موضوع محور برخورد می کنیم به عنوان مثال اگر فضایی در منطقه برای کودکان لازم باشد، آن را با موضوع کودکان و یا با در منطقه دیگر با موضوع سالمندان و یا برای دانشجویان با موضوع فرهنگ، هنر و دانش مناسب سازی کرده ایم.»
وی ادامه داد: «ما برای ساماندهی فضاها به صورت موضوعی با اصل حضور پذیری مردم، پیاده محوری و کیفیت بخشی حضور مردم برخورد می کنیم. در سالهای اخیر اقدامات زیادی در محدوده های میانی و شمال شهر رخ داده اما درنگ گاه ها در گام اول تمرکز خود را بر مناطق جنوبی شهر قرار داده است. زیرا به فضاهای با کیفیت در مناطق جنوبی کمتر توجه شده است.»
وی در پایان سخنانش گفت: «نگاه شهرداری و شورای شهر تهران به شهروندان کاستن از خودرو و افزودن پیاده راه هاست و طرح ها را با این نگاه و رویکرد توسعه می دهد.»
انتظار می رود شهرداری و شورای شهر با اتخاذ تصمیمات درست و به جا سعی در بهبود فضاهای بلا استفاده و تبدیل آنها به فضایی مفید برای شهروندان کند چرا که بالابردن کیفیت زندگی تاثیر مستقیم در سلامت روانی جامعه دارد و بالطبع چهره زیباتری از تهران بزرگ را شاهد خواهیم بود.