در سوریه چه خبر است؛ «معامله بزرگ آنکارا و مسکو» یا «عملیات مقاومت علیه القاعده»؟

سرویس بین الملل فردا: عصر روز گذشته نیروهای ارتش سوریه از پایگاهی در حومه شهر بریدیج واقع در شمال غرب استان حماه، پایگاه نظامی ارتش ترکیه در منطقه «شیر مغار» را با موشک هدف قرار دادند که دست کم ۴ کشته و چند زخمی را به دنبال داشت. از ابتدای تأسیس پایگاه‌های ارتش ترکیه در قلمرو ادلب، کسی به این پایگاه‌ها تعرض نکرده بود؛ اما این بار ارتش سوریه بدون واسطه و پرده‌پوشی با موشک به این پایگاه حمله کرد. این حمله تنها ساعاتی بعد از اعلان انتصاب «ماهر اسد» به فرماندهی عملیات آزادسازی ادلب صورت گرفت.

ماهر اسد از فرماندهان نزدیک به محور مقاومت شناخته می‌شود و حتی یکی از شخصیت‌های سوری نزدیک به روسیه در مورد این حمله در توییتر نوشت: «دستور این حمله را ماهر اسد داده که در برابر اوامر روسیه تمرد می‌کند. لذا مسکو نمی‌تواند مانع این حمله شود!»

در مقابل یکی از بزرگ‌ترین سرشاخه‌های سازمان جاسوسی ترکیه (میت) در میان گروه‌های تکفیری با اشاره به این حمله در توییتر خود نوشت: «آنکارا در وضعیت بسیار حساسی به سر می‌برد! روسیه [با چراغ سبز به ارتش سوریه برای حمله موشکی به پایگاه ترک‌ها در شیر مغار] می‌خواهد حساسیت ترکیه و آمریکا را بسنجد. در این نقطه عطف، اگر آنکارا پاسخ نظامی دندانشکنی به این تعرض بدهد و همزمان با هماهنگی آمریکا فشار سیاسی مضاعفی [برای حفظ توافقات آستانه] وارد سازد؛ حمله به ادلب منتفی خواهد شد. اما اگر آمریکا بی‌تفاوت بماند و ترکیه نیز از موضع خود کوتاه آید، مسکو عملیات زمینی را در دستور کار قرار می‌دهد.»

همه این‌ها در حالی رخ می‌دهد که ۲۴ ساعت پیش از این حمله نیز اخبار متناقضی از لابی‌های آنکارا و مسکو به گوش می‌رسید. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌داد یک هواپیمای ارتش ترکیه روز پنجشنبه در فرودگاه نظامی حمیمیم (مقر فرماندهی ارتش روسیه در سوریه) به زمین نشسته و ساعاتی بعد این مکان را به مقصد ترکیه ترک کرده است. این تصاویر ثابت می‌کرد مذاکرات مستقیم میان آنکارا و مسکو در سطوح عالی بر سر عملیات ادلب در جریان است.

پنج‌شنبه شب یکی از منابع غیررسمی رده بالای ارتش سوریه در یکی از شبکه‌های اجتماعی نوشت: «همه گزینه‌ها روی میز است؛ اما فعلا عملیات نظامی فراگیر بعید به نظر می‌رسد. ترکیه تعهد داده تا اولا گروه‌های تروریستی منطقه خلع سلاح را ترک کنند؛ ثانیا گروه‌های تروریستی تکفیری مانند تحریر الشام، ترکستانی، حراس الدین، جیش العزه و... منحل شده و یا به صورت رسمی در تشکیلات‌های زیر نظر آنکارا - مانند «جبهه وطنیه» ادغام شوند.»

در مقابل احمد رحال، از سران ارتش آزاد در توییتی ترکیه را تلویحا به خیانت متهم کرد. او بدون نام بردن از ترکیه خطاب به این کشور نوشت: «غیر قابل قبول است که به بهانه مبارزه با تروریسم، زندگی ۴ میلیون سوری [در ادلب] تهدید شود. اساسا این تروریسم از کجا آمده؟ آیا تروریست‌ها از جایی غیر از کشور شما آمده‌اند؟ چرا مرزهای کشورتان را باز گذاشتید تا تروریست‌ها به سوریه بیایند؛ در حالی که همه این‌ها را به خوبی زیر نظر داشتید... الآن می‌خواهید ادلب میدان تسویه حساب‌های شما و رفع نگرانی‌های امنیتی‌تان باشد؟ وای بر شما! وای بر محاسبات، نگرانی‌ها و جنگ‌های شما!»

این تحولات در حالی رخ داد که عصر دیروز، ارتش ترکیه به مزدوران خود در درع الفرات (جیش الوطنی) دستور داد به روستای مرعناز و محیط پیرامون شهرهای استراتژیک «تل رفعت» و «منغ» حمله کنند. گرچه این حمله شب گذشته متوقف شد؛ اما بیانگر نکات مهمی بود. در این حمله، تمرکز مهاجمان بر سه روستای «مرعناز»، «المالکیه» و «شوارغه» بود و در صورت اشغال این مناطق توسط جیش الوطنی، عملا نیروهای وابسته به ترکیه به دروازه‌های غربی و شمالی فرودگاه نظامی منغ می‌رسیدند. فرودگاه نظامی منغ، بزرگ‌ترین پایگاه نظامی روسیه در شمال حلب می‌باشد و بی‌تردید آنکارا نمی‌تواند بدون جلب موافقت مسکو، وارد این منطقه شده یا آن را محاصره کند! به همین جهت، عملیات در این منطقه بدون پیشبرد آن در لابی‌های سیاسی مسکو آنکارا غیرممکن است. این نکته زمانی بیش‌تر جلب توجه می‌کند که بدانیم شب گذشته تصاویری منتشر شد که نشان می‌داد وزیر دفاع و رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه شخصا در اتاق فرماندهی این عملیات حضور یافته بودند که نشان می‌دهد در عالی‌ترین سطوح، این عملیات هدفگذاری و پیگیری می‌شود.

همین موضوع دستمایه تحلیل‌های بسیاری شد. برخی طیف‌های معارضه مدعی شدند آنکار و مسکو به توافق رسیده‌اند تا در ازای واگذاری جنوب شرق حماه به ویژه منطقه پیرامون شهر «مورک» به دمشق، مسکو نیز «تل رفعت» را به آنکارا واگذار خواهد کرد!

در مجموع به نظر می‌رسد شمال سوریه روزهای بسیار حساسی را در پیش دارد؛ روزهایی که کم‌ترین نتیجه آن تغییر در معادلات میدانی این کشور می‌باشد.