۲.۸ میلیارد لیتر بنزین دود شد/اما و اگرهای سه سناریو برای نرخ بنزین

خبرگزاری تسنیم: توزیع مستمر بنزین در کشور یکی از اقداماتی است که تعطیل‌بردار نیست و در تمامی ساعات شبانه‌روز در نقاط مختلف کشور شاهد بارگیری نفتکش‌های جاده‌پیما در انبارهای ذخیره‌سازی فرآورده، تردد نفتکش‌های جاده‌پیما برای رساندن بنزین به جایگاه‌های عرضه و مراجعه مردم به جایگاه‌ها برای سوخت‌گیری هستیم.

در نخستین ماه سال 98 در مجموع 2 میلیارد و 827 میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف شده که نشان از حجم عملیات گسترده عرضه این فرآورده استراتژیک نفتی دارد.

توزیع و مصرف 2 میلیارد و 827 میلیون لیتر بنزین در فروردین‌ماه 98 در حالی‌است که این رقم در مدت مشابه پارسال (یکم تا 31 فروردین ماه سال 97) به میزان 2 میلیارد و 700 میلیون و 6 هزار لیتر بوده که مقایسه این دو رقم از رشد 4.7 درصدی در توزیع و مصرف بنزین کشور حکایت دارد.

مناطق سی‌وهفت‌گانه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران برای سوخت‌رسانی به مسافران نوروزی و توزیع سوخت در مناطق سیل‌زده به مردم و خودروهای امدادی در همه ایام تعطیلات سال نو آماده‌باش بودند و همچنان نیز در حال فعالیت شبانه‌روزی برای سوخت‌رسانی در مناطق سیل‌زده کشور هستند.

این شرکت به منظور پشتیبانی و مدیریت بحران اخیر، همزمان با پیش‌بینی‌ها و هشدارهای سازمان هواشناسی کشور در این مناطق ذخیره‌سازی مناسب سوخت انجام داده و پس از وقوع رخداد نیز با ارسال سوخت‌های اضافی گرمایشی، ارسال نفتکش‌های سوخت‌رسان و نصب جایگاه سیار و نیز توزیع سوخت رایگان نسبت به سوخت‌رسانی مطلوب به مردم و تجهیزات واحدهای امداد و نجات اقدام کرد.

بررسی گزارش‌های رسمی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران حاکی از این است که میانگین روزانه مصرف بنزین کشور در فروردین ماه سال جاری 91 میلیون و 200 هزار لیتر بوده که این میزان در مدت مشابه سال گذشته (فروردین 97) 87.1 میلیون لیتر بوده است.

همچنین بیشترین میزان مصرف بنزین کشور در فروردین ماه سال 98، مربوط به روز 31 فروردین با 114 میلیون و 700 هزار لیتر و کمترین میزان مصرف مربوط به روز 13 فروردین با 76 میلیون لیتر بوده است.

تحریم نفتی ایران عامل مهم رشد ۲۵ درصدی قیمت بنزین در آمریکاست

رویترز در گزارشی نوشت: قیمت بنزین در آمریکا در سال جاری میلادی تا کنون ۲۵ درصد افزایش یافته که تحریم های نفتی ترامپ علیه ایران سهم به سزایی در این افزایش قیمت داشته است.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رویترز، افزایش قیمت بنزین در آمریکا سبب شده بخش زیادی از درآمد مصرف کنندگان طبقه متوسط در آمریکا از دست برود و به نظر می‌رسد قیمت بنزین در این کشور در آینده افزایش یابد.

قیمت بنزین در آمریکا در سال جاری میلادی تا کنون ۲۵ درصد افزایش یافته که سریع‌ترین نرخ رشد در سه سال اخیر است. تحریم‌های ضد ایرانی دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، سهم بسزایی در این افزایش قیمت داشته و اقدام این هفته این دولت برای لغو معافیت مشتریان نفت ایران از این تحریم‌ها، می‌تواند به‌زودی قیمت‌ها را حتی بیش از پیش افزایش دهد.

قیمت نفت دیروز (سه‌شنبه سوم اردیبهشت ماه) به بالاترین حد خود در ۶ ماه اخیر رسید. برخی تحلیلگران انتظار دارند میانگین قیمت بنزین در آمریکا که اکنون به حدود دو دلار و ۸۵ سنت برای هر گالن می‌رسد، به زودی برای نخستین بار از سال ۲۰۱۴ میلادی تا کنون به سه دلار افزایش خواهد یافت. چندان سابقه نداشته که قیمت کالاها در آمریکا با چنین شتابی افزایش یابد.

مارک زندی، از کارشناسان ارشد مؤسسه اعتبار سنجی مودیز، درباره افزایش احتمالی قیمت بنزین در آمریکا، گفت: این بخشی مهم از وضع روانی مصرف کنندگان است؛ آنها هر روز با این مسئله زندگی می‌کنند.

برخی مصرف کنندگان آمریکایی از هم‌اکنون سه دلار برای هر گالن بنزین می‌پردازند و اگر قیمت‌ها بیشتر افزایش یابد، فشار بیشتری را متحمل می‌شوند.

هم‌اکنون هر بار پر کردن باک بنزین در طول هفته، ۱۴ درصد از درآمد یک کارمند متوسط آمریکایی را به خود اختصاص می‌دهد، اما این رقم ۱۰ هفته پیش حدود ۱۱ درصد بود.

حتی پیش از خبرهای اخیر درباره ایران، رانندگان آمریکایی انتظار داشتند افزایش قیمت بنزین درآمد آنها را کاهش دهد. یک نظرسنجی در ماه مارس سال ۲۰۱۹ میلادی نشان داد مصرف کنندگان آمریکایی انتظار داشتند قیمت بنزین در یک سال آینده ۴.۷ درصد افزایش داشته باشد. این در حالی بود که مصرف کنندگان یاد شده، انتظار داشتند درآمد آنها حدود ۲.۶ درصد افزایش داشته باشد.

اما و اگرهای سه سناریو برای نرخ بنزین

یک کارشناس انرژی گفت: ثروتمندان ۱۷ برابر بیش از فقیرترین قشر جامعه از یارانه مستقیم بنزین بهره می‌برند،بنابراین اختصاص سهمیه بنزین به خودروها به نفع ثروتمندان و به ضرر فقرا است.

سینا ضیایی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به سناریوهای موجود برای نرخ بنزین، گفت: در این زمینه سه سناریو وجود دارد. نخست اینکه همانند دولت قبل سوخت بنزین را سهمیه بندی کرده و این سهمیه را به خودروها اختصاص دهیم که طبیعتاً قیمت بنزین دو نرخی می‌شود؛ در روش دوم می‌توانیم سهمیه بندی سوخت را به افراد اختصاص دهیم تا همه آحاد جامعه از یارانه اختصاص یافته به بنزین بهره مند شوند و این امتیاز تنها برای دارندگان خودرو نباشد. در سناریو سوم نیز می‌توان بدون سهمیه بندی، نرخ بنزین را افزایش داده و با استفاده از بخشی از درآمد آزاد شده برای دولت، یارانه نقدی به مردم داده شود.

زیان دو سویه اقشار ضعیف: محروم از یارانه بنزین؛ تحت فشار تورم

عضو اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاست گذاری در پاسخ به اینکه کدام سناریو را بهترین روش می‌دانید که در نتیجه اجرای آن کمترین فشار به سبد هزینه خانوار وارد شود، اظهار داشت: در روش نخست از عدالت اجتماعی خبری نیست چرا که یارانه بنزین به همه افراد تعلق نمی‌گیرد و تنها شامل حال دارندگان خودرو می‌شود. این سیاست در واقع ادامه روند فعلی در توزیع ناعادلانه یارانه بنزین است. چنانچه طبق گزارشی که سازمان برنامه هفته گذشته منتشر کرد، ثروتمندترین خانواده‌های ایرانی ۱۷ برابر بیش از فقیرترین قشر جامعه از یارانه مستقیم بنزین بهره می‌برند. البته این تمام داستان نیست. چرا که این نوع حمایت دولت از ثروتمندان از طریق تثبیت قیمت، باعث ایجاد کسری بودجه و تورم مزمن در کشور شده که بیشترین فشار آن باز هم بر دهک‌های پایین جامعه است.

این کارشناس انرژی ادامه داد: در واقع اقشار مستضعف جامعه نه تنها از یارانه بنزین سودی نمی‌برند، بلکه فشار تورمی حاصل از این سیاست را نیز به دوش می‌کشند. این در حالی است که تنها ۴۳ درصد مردم دارای خودروی بنزین سوز هستند و این آمار برای فقیرترین دهک جامعه روستایی تنها ۰.۷ درصد است. پس مشخص است که اعطای سهمیه بنزین به ماشین‌ها دردی از فقرای جامعه دوا نخواهد کرد و تنها اثرات تورمی احتمالی توشه آن‌ها خواهد بود. البته باید توجه داشت که مطالعات تجربی انجام شده در ایران و سایر کشورهایی که افزایش قیمت بنزین را تجربه کرده‌اند نشان می‌دهد که افزایش قیمت بنزین اثر تورمی چندانی نخواهد داشت و تنها در ماه اول با افزایش سطح قیمت‌ها نسبت به ماه قبل مواجه خواهیم بود و در ماه‌های بعد از افزایش قیمت، اثر تورمی چندانی مشاهده نشده است.

تخصیص سهمیه به افراد به عدالت نزدیک است

این پژوهشگر اقتصادی افزود: در ارتباط با سناریو دوم که تخصیص سهمیه به افراد است، دهک‌های پایین بیشترین بهره مندی را خواهند داشت و به برقراری عدالت اجتماعی نزدیک تر می‌شود. از سویی دیگر در نتیجه استفاده از این روش، دخالت دولت در این حوزه کاهش می‌یابد. البته باید بازاری متشکل برای خرید و فروش سهمیه بنزین افراد وجود داشته باشد. در این حالت دولت باید تمام زنجیره یارانه‌ای را که در حوزه تولید و فروش سوخت وجود دارد، از میان برداشته و اجازه دهد بر اساس عرضه و تقاضا در بازار نرخ سوخت معین شود. این در حالی است که باید سقف ذخیره سهمیه برای سهم بنزین در بازار وجود داشته باشد تا زمینه ساز احتکار نشود. علاوه بر این خرید سوخت صرفاً در جایگاه و زمان سوخت‌گیری امکان‌پذیر باشد تا جلوی فعالیت سفته‌بازانه و نوسانات ناشی از آن گرفته شود.

ضیایی تصریح کرد: یکی از دلایلی که موجب شد در دولت نهم و دهم شاهد افزایش تورم در نتیجه رشد قیمت بنزین باشیم این بود که یارانه داده شده در طرح هدفمندی یارانه‌ها از منبعی غیر از محل افزایش قیمت بنزین بود به همین دلیل در آن دوره با کسری بودجه و در نتیجه تورم مواجه شدیم.

جایگاه دولت در پازل هدفمندی یارانه‌ها

به گفته وی در نتیجه اجرای روش اول قیمت گذاری سوخت، درآمد چندانی نیز به دولت نمی‌رسد. بنابراین این سناریو نه از منظر عدالت و نه از منظر ایجاد درآمد برای دولت و کاهش کسری بودجه مورد تأیید نیست. سناریوی سوم نیز هر چند از منظر اقتصادی مورد تأیید است، اما به نظر می‌رسد در حال حاضر مورد نظر سیاست‌گذار نیست و اعتماد چندانی نیز از سوی مردم نسبت به دولت برای چگونگی تخصیص درآمد آزاد شده از آن وجود ندارد. این در حالی است که به عقیده جامعه شناسان در شرایطی که اعتماد مردم نسبت به عملکرد دولت کاهش یافته، چنین اقدامی که دولت بنزین را بر اساس نفر تخصیص دهد می‌تواند در بازگشت این اعتماد مؤثر باشد؛ چرا که در چنین شرایطی خود مردم برای سهم بنزین خود تصمیم می‌گیرند و درآمد حاصل از فروش آن به قیمت بازار نیز توسط خودشان صرف می‌شود. ضمن اینکه برای دولت نیز درآمد قابل توجهی به دلیل عدم تخصیص یارانه به بنزین (به غیر از سهمیه‌هایی که به افراد اعطا می‌شود) آزاد خواهد شد.