شجاعت تلویزیون در شوخی با آقازاده‌ها
یوسف تیموری و مهران غفوریان شخصیت‌های قبلی خودشان را در «زوج یا فرد» تکرار کردند، اما آن چیزی که بار اصلی سریال را به دوش کشید متن خوبی بود که پیام و روشن‌روان نوشته‌اند.
خبرگزاری تسنیم: «زوج یا فرد» نام سریالی است که در ابتدا پایش به رسانه‌ها با عنوان «مرّ قانون» باز شد. اولین تصویری که از سریال نوروزی شبکه سه بیرون آمد غفوریان کنار محمدحسین لطیفی قرار داشت، اما کارگردان این سریال علیرضا نجف‌زاده است. موضوعات سیاسی و نقد اداری گمانه‌زنی‌هایی بود که رسانه‌ها از محتوای فیلمنامه‌ای این سریال انجام می‌دادند تا اینکه در روز‌های پایانی سال نام سریال تغییر پیدا کرد. مهران مهام- تهیه‌کننده این سریال درباره تغییر این نام به خبرنگار تسنیم گفت: این کار موقعیت‌های سیاسی دارد و یک نوع نقد اداری هم انجام می‌دهد. ولی می‌دانید «مرّ قانون» یعنی اجرای دقیق قانون بدون کم و کاست! چرا که در جریان اجرای قانون بازنشستگی، بخشی اجرا نشده، باقی ماند. به همین خاطر فرمان را تغییر دادیم به سمت "زوج یا فرد"؛ و البته یک موضوعی را هم علیرضا نجف‌زاده برای تحت‌الشعاع قرار گرفتن و یا حساسیت ایجاد کردن قبل از روی آنتن رفتن سریال مطرح کرد؛ او گفت: از همان روز‌های اول با توجه به اخبار منتشر شده از «مرّ قانون» دوستان سوال می‌کردند این کار سیاسی، اقتصادی و یا فرهنگی است. البته «مرّ قانون» با نام جدید «زوج یا فرد» چالش‌های روز جامعه را بیان می‌کند. ولی سوالم این است که چرا باید سیاست، فرهنگ و اقتصاد را از کار اجتماعی جدا کنیم؟ به واقع همه این موضوعات اجتماعی را تشکیل می‌دهند قصه ما هم به مسائل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در زندگی اجتماع‌شان تأثیر دارد، می‌پردازد.
خود همین اظهارنظر‌ها و گمانه‌زنی‌ها، مخاطب را آماده تماشای یک طنز سیاسی از شبکه سه می‌کرد. البته که کنداکتور مناسبی به این سریال داده نشد تا مخاطب در زمان بهتری این سریال را دنبال کند. ولی به قول مهام- تهیه‌کننده، در بدترین باکس بهترین بیننده را داشتیم. کُدگذاری‌های سیاسی- اجتماعی که با پخش قسمت‌های جدید مخاطب از لایه‌های پیدا و پنهان آن آگاه می‌شد. تا اینکه سکانس معروف هدایت هاشمی- دکتر کمال شهری در مواجهه با طلبکاران پسرش متوجه می‌شود او از موقعیت شغلی‌اش سوء استفاده کرده و با رشوه قصد داشته تا به ثروت کلانی برسد. اینجا کُد آقازاده‌های سیاسی سریال بازگشایی شد و در فضای مجازی واکنش‌های داخلی و خارجی به همراه داشت.
سایت‌های ضدانقلاب هشتک آقازاده‌ها را به صرف مقاصد خودشان دست به دست کردند و فیلم مربوط به سکانس هدایت هاشمی را بارگذاری می‌کردند. اینجا جسارت تلویزیون به رخ کشیده می‌شود که می‌تواند در کنار نشان دادن معضلات اجتماعی به آفت‌های اقتصادی و سیاسی و حتی آسیب‌های موجود در نظام اداری کشور بپردازد. نویسنده و کارگردان قصد داشتند در کنار طرح این چالش‌ها و بازگشایی کُدهای هدف‌گذاری شده، برای اولین بار به موضوع قانون «ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان» هم بپردازند.
به اصطلاح قصه «زوج یا فرد» درباره کمال شهری مدیر ارشد یک وزارتخانه است که به روز‌های بازنشستگی می‌رسد و به او می‌گویند که باید کنار برود. با برکناری او و به ریاست رسیدن معاون وی، ما مجموعه‌ای از رفتار‌ها را با این مدیر بازنشسته می‌بینیم که در جریان زندگی فردی و اجتماعی او تأثیر می‌گذارد و حتی کارمندان سابقش چقدر رابطه‌شان با او متفاوت می‌شود. در اینجا چند قصه کوچک هم مخاطب را درگیر می‌کند که در یکی به حواشی زندگی فرزند آقای مدیر و دیگری خود "دکتر کمال شهری- هدایت هاشمی" می‌پردازد که عاشق پرستار مادرش- مرجانه گلچین (آفاق) شده است.
هرچند که شخصیت محوری سریال، یعنی دکتر کمال شهری، مردی صادق و ساده زیست است، اما در این داستان، جسورانه به حضور افراد فرصت طلب در اطراف این گونه مسئولین نیز پرداخته شده است. پرداختن به مسائلی، چون آقازاده‌ها، رانت خواران و اخلال در بازار ارز، باعث شده تا «زوج یا فرد» فراتر از یک کمدی، به مجموعه‌ای با محتوایی آسیب‌شناسی و انتقادی در جهت بازنمایی خواسته‌ها و درددل‌های عموم مردم تبدیل شود.
نمایش زندگی مسئولان عالی رتبه و سیاستمداران، همیشه جذاب و توام با حساسیت و پیچیدگی است که بخشی از آن به جسارت رسانه‌ملی برمی‌گردد؛ اینجا «زوج یا فرد» روی آنتن رفته و حرف‌های خودش را درست و بدون غرض می‌زند. البته اگر به تعبیر مهران مهام- تهیه‌کننده این سریال اجازه بدهند این مسیر ادامه پیدا کند و فارغ از رسانه‌ای شدن عدم ساخت فصل دوم «زوج یا فرد» او به خبرنگار خبرگزاری تسنیم تأکید دارد اولاً یکشنبه قسمت آخر ما خواهد بود و ثانیاً موضوعات و مسائل مطرح شده نیازمند فصل‌های بعدی است. طرح موضوع اخلاقی و انسانی لقمه حلال و جلوگیری از اشاعه سفره‌های حرام در خانواده‌ها یک مسئله مهم و اساسی است که «زوج یا فرد» به خوبی به آن می‌پردازد.
این سریال البته با ضعف‌هایی هم از جنس ایفای نقش تکراری برخی از بازیگران، چون یوسف تیموری و مهران غفوریان مواجه است. مرجانه گلچین و هدایت هاشمی هر دو سعی کردند کاراکتر متفاوتی باشند. هرچند برخی در فضای رسانه‌ای مطرح کردند هدایت هاشمی همان کاراکتر سریال «چک برگشتی» را تکرار کرده، ولی کفه ترازو بر روی موفقیت و متفاوت بودن هاشمی در ایفای نقش «کمال شهری» سنگینی می‌کند. در این بین نباید از بازیگری، چون «ناهید مسلمی» غافل شویم که شمّه‌هایی از عیار و قدرت بازی خودش را به رخ مخاطب کشاند.
نقطه قابل تقدیر سانسور نشدن چالش‌های جدی سریال «زوج یا فرد» است که کنایه‌ها و مونولوگ‌های سیاسی سریال را روی آنتن می‌برد و مخاطب سرمنزل‌هایی را از «زوج یا فرد» تلویزیون دریافت می‌کند که هم نسبت به آن دغدغه دارد و هم منتظر بوده تا تلویزیون این آسیب‌ها و مشکلات را در قاب یک اتفاق نمایشی یا برنامه‌ای بپردازد. باید منتظر بمانیم و ببینیم تلویزیون با ادامه «زوج یا فرد» در فصل‌های بعدی و احیای دوباره طنز‌های سیاسی به این مسیر شروع شده تداوم می‌بخشد یا خیر؟